به گزارش تجارت نیوز، صنعت سیمان ایران تحت تأثیر چالش‌های متعددی از جمله ناترازی انرژی، محدودیت‌های صادراتی و نوسانات بازارهای داخلی قرار گرفته است. گرچه مسئولان دولت معتقدند که در حال حاضر مشکلی در زمینه تولید سیمان وجود ندارد، اما بررسی آمار و اظهارات کارشناسان نشان می‌دهد که کاهش تولید، مشکلات تأمین انرژی و چالش‌های حوزه حمل‌ونقل بر روند رشد این صنعت تأثیر گذاشته است.
میزان تولید سیمان در سال 1403 نسبت به سال 1402، روند کاهشی داشت و ظرفیت تولیدی بسیاری از کارخانه‌ها به دلیل محدودیت‌های انرژی و سیاست‌های کلان اقتصادی با مشکل مواجه شد.
از سوی دیگر، کاهش صادرات به دلیل چالش‌های بین‌المللی و موانع داخلی، فشار مضاعفی را بر این صنعت وارد کرده است. با توجه به این شرایط، باید دید که میزان تولید سیمان در سال 1403 چقدر بود و در سال 1404 تولید و صادرات سیمان چه مسیری را طی می‌کند؟
میزان تولید سیمان و کلینکر در سال 1403 کاهش یافت
علی‌اکبر الوندیان، دبیر انجمن سیمان، درباره میزان تولید سیمان کشور در سال 1403 به تجارت‌نیوز گفت: در 10 ماهه سال 1402، میزان تولید کلینکر به 66 میلیون تن رسید. این درحالی است که در 10 ماهه سال 1403، میزان تولید کلینکر روند کاهشی طی کرده و به 61 میلیون تن رسیده است. میزان تولید سیمان هم در 10 ماهه سال 1402 در محدوده 60 میلیون تن قرار داشت، اما امسال این مقدار به 59.3 میلیون تن کاهش یافته است.
وی درباره ظرفیت عملیاتی تولید سیمان و کلینکر عنوان کرد: ظرفیت عملیاتی تولید کلینکر در ایران 86 میلیون تن و ظرفیت عملیاتی تولید سیمان کشور، 89.6 تعیین شده است.
او ادامه داد: سال 1402، 76 میلیون تن کلینکر تولید شد. این درحالی است که امسال میزان تولید کلینکر پنج میلیون تن کاهش یافته و به 71 میلیون تن رسیده است. حتی این احتمال وجود دارد که به دلیل وجود مشکلات ناترازی انرژی، میزان تولید کلینکر به 70 میلیون تن کاهش یابد.
شکاف مصرف و تولید زنگ خطر صنعت سیمان را به صدا درآورد
این فعال صنفی با اشاره به مصرف داخلی کشور اظهار کرد: این رقم در سال 1402، بیش از 66 میلیون تن بود که با توجه به آمار، میزان مصرف به میزان تولید نزدیک شده که این خود یک زنگ خطر محسوب می‌شود. این شرایط هم بازار داخلی و هم بازارهای صادراتی کشور را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
الوندیان درباره ادامه روند کاهش تولید در سال 1404 پیش‌بینی کرد: اگر فشار موجود بر صنعت سیمان کشور همچنان ادامه پیدا کند، قطعا ریسک برهم خوردن بازار داخلی و بازارهای صادراتی هم وجود دارد.
توزیع نابرابر سیمان عامل شکل‌گیری بازار سیاه است
دبیر انجمن سیمان درباره اهمیت تأمین سیمان و کلینکر هر منطقه تصریح کرد: یکی از موضوعاتی که وجود دارد این است که توزیع سیمان و کلینکر در داخل کشور یکسان نیست. زیرا مناطق پرمصرفی همچون تهران، نمی‌توانند نیاز خود را از مناطق دوردست تأمین کنند. بنابراین هر منطقه باید سیمان و کلینکر مورد نیاز خود را به صورت مستقل دریافت کند.
او ادامه داد: در 10 ماهه سال جاری، تولید سیمان دو درصد کاهش داشته، اما بیشترین کاهش تولید، در بخش کلینکر بوده است. با این وجود، در برخی مناطق مشکل کمبود سیمان هم وجود داشته است. چراکه مصرف سیمان آن منطقه بیشتر بوده، در نتیجه، در چنین مناطقی احتمال ایجاد بازار سیاه برای تأمین سیمان وجود دارد.
وی اضافه کرد: قیمت سیمان درب کارخانه در بورس کالا مشخص است. اما اگر تقاضا از عرضه پیشی بگیرد، قیمت سیمان در کف بازار افزایش پیدا می‌کند.
این فعال صنفی درباره نقش تولید در حفظ قیمت‌ها در بازار تصریح کرد: آنچه قیمت را در کف بازار متعادل نگه می‌دارد، تولید است. بنابراین، نباید خدشه‌ای به تولید وارد شود و باید سیمان مورد نیاز مناطق مختلف تأمین شود. با وجود کاهش تولید، به‌ویژه در بحث کلینکر، تلاش بر این بود که ابتدا نیاز بازار داخل تأمین شود.
ناترازی انرژی تهدید جدی صنعت سیمان در سال 1404
الوندیان درباره شرایط ناترازی انرژی و تأثیر آن بر تولید سیمان کشور در سال 1404 تشریح کرد: تجربه سال 1403 حاکی از آن است که شدت ناترازی انرژی که بر صنعت سیمان اعمال شد، نسبت به سال 1402 بیشتر بود. به طور مثال در سال 1403، قطعی برق از خردادماه شروع شد و در مردادماه به اوج خود رسید. طوری که در این بازه زمانی 70 درصد کارآیی کوره‌های سیمان از بین رفت. محدودیت گاز و برق هم از نیمه مهرماه آغاز شده و همچنان ادامه دارد. این نشان‌دهنده افزایش دامنه زمانی این محدودیت‌ها و رشد شدت آن‌ها است.
وی اضافه کرد: این وضعیت درحالی است که در سال 1402، محدودیت‌ها کمتر بود و حتی ذخیره‌سازی سیمان و کلینکر هم انجام شد. وضعیت سال 1404، بستگی به شدت محدودیت‌ها دارد، اگر وند ناترازی انرژی ادامه پیدا کند، قطعا کمبود هم در بازار ایجاد می‌شود.
دبیر انجمن سیمان درباره برنامه‌ریزی دولت در زمینه توسعه تاکید کرد که درحال حاضر دولت برای تسریع روند توسعه برنامه‌ریزی می‌کند، اما یکی از نیازمندی‌های تحقق این امر افزایش تولید سیمان است.
تولید سیمان آویخته به بحران انرژی پایان می‌دهد؟
الوندیان درباره تولید سیمان‌های آویخته توضیح داد: برای برطرف کردن بخشی از نیاز جامعه و کاهش اثرات ناترازی انرژی، صنعت سیمان در تلاش است تا تولید سیمان‌های آویخته را توسعه دهد. این نوع سیمان، دوام بالاتری دارد و تولید آن انرژی کمتری مصرف می‌کند.
وی برای بهبود وضعیت تولید و صادرات و همین‌طور بهبود وضعیت ناترازی انرژی پیشنهاد کرد: باید در وهله اول بازار داخل با ثبات باقی بماند و شوک قیمتی به بازار وارد نشود. همچنین باید تلاش شود که بازارهای صادراتی هم حفظ شود. با توجه به اینکه تولید کلینکر شش میلیون تن کاهش یافته، یعنی صنعت سیمان 16میلیون تا 17 میلیون تن تولید را از دست می‌دهد. به نظر می‌رسد که تمام بار ناترازی انرزی به صنعت سیمان منتقل شده و نباید به این چرخه آسیبی وارد شود.
ضعف در ارائه آمار مشکل اصلی صنعت سیمان
آمار تولید سیمان در ایران طبق اعلام وزیر صمت به 88 میلیون تن می‌رسد. این درحالی است که آمار انجمن سیمان نشان‌دهنده تولید 59.3 میلیون تن سیمان در 10 ماهه سال 1403 است. این تناقض در ارائه آمارها نشان‌دهنده نیاز به شفاف‌سازی بیشتر و هماهنگی در گزارش‌دهی است. این سردرگمی و عدم شفافیت در ارائه آمار می‌تواند باعث ایجاد سوءبرداشت و تصمیم‌گیری‌های نادرست برای آینده این صنعت شود.
بر این اساس، تا زمانی که آمار دقیقی از میزان تولید و صادرات صنعت سیمان ارائه نشود و برای حل مشکل ناترازی انرژی برنامه‌ریزی نشود، نمی‌توان انتظار داشت که اوضاع این صنعت بهبود یابد.
برای مطالعه بیشتر به گزارش برق سیمان پرید/ بحران خاموشی کارگاه های تولید سیمان را به تعطیلی کشاند مراجعه کنید.
