محدودیت برق سیمان، امسال از ابتدای فصل بهار آغاز شده که این اتفاق، زنگ خطر صنعت سیمان را به صدا درآورده است. احتمال می‌رود صنعت سیمان در سال جاری مانند سال گذشته نتواند نیاز بازارهای صادراتی و حتی بازار داخل را تأمین کند.
صنعت سیمان یکی از قدیمی‌ترین و استراتژیک‌ترین صنایع ایران است که نقش کلیدی در توسعه زیرساخت‌ها، مسکن و پروژه‌های عمرانی ایفا می‌کند. این صنعت علاوه بر تأمین نیاز داخلی، یکی از حوزه‌های مهم صادراتی کشور نیز به شمار می‌آید. در این گزارش، به بررسی تاریخچه صنعت سیمان در ایران، وضعیت کنونی آن و جایگاه شرکت‌های سیمانی در بازار سرمایه پرداخته شده است.
صنعت سیمان در سال 1403 چالش‌های متعددی را پشت‌سر گذاشت. از ناترازی انرژی گرفته تا تناقض در آمارها، این صنعت را در گردابی از مشکلات فرو برده است. با توجه به این شرایط، باید دید که در سال 1404 چه وضعیتی در انتطار صنعت سیمان است؟
درحالی‌که کشورهای همسایه همچون عراق و ترکیه با استراتژی‌های مؤثر و افزایش ظرفیت تولید و صادرات در حال تثبیت جایگاه خود در بازارهای منطقه‌ای و جهانی هستند، به گفته رئیس انجمن تولیدکنندگان سیمان، ایران در سال گذشته حدود ۱۳ میلیون تن از تولید خود را از دست داد. اما چرا ایران نسبت به عراق و ترکیه از قافله رشد تولید و صادرات عقب مانده است؟
ناترازی انرژی به صنعت سیمان هم رسیده و این صنعت را همچون سایر صنایع دچار چالش کرده است. از طرفی محدودیت مصرف گاز در صنعت سیمان به 80 درصد رسیده است و از طرف دیگر در روزهای سرد امسال صنایع با بحران خاموشی هم مواجه شده‌اند.. حال سوال اینجاست برای حل این بحران چه راهکارهایی وجود دارد؟
تعادل عرضه و تقاضای سیمان در شرایطی به هم می‌خورد که ایران جزو هفت کشور اول تولیدکننده سیمان در جهان است و سازندگان، علت نایاب شدن و نوسانات قیمت سیمان در تابستان و زمستان را تحرکات دلالان می‌دانند.
روز گذشته اخباری مبنی بر ممنوعیت واردات سیمان ایران به امارات منتشر شد که البته اصل ماجرا ارتباطی به ایران ندارد و این کشور عربی عوارض جدیدی برای واردات سیمان از تمام مبادی وضع کرده است.
آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت از افت ۹٫۲ درصدی تولید سیمان در نیمه ابتدایی سال جاری حکایت دارد. آمار غیررسمی هم نشان می‌دهد که تا پایان دی ماه ۵۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تن سیمان تولید شده که همچنان در مقایسه با سال گذشته روند نزولی دارد و افت هفت درصدی را روایت می‌کند. این در حالی است که با شروع طرح جهش تولید مسکن انتظار می‌رود تولید سیمان روند صعودی را طی کند.
صادرات سیمان در یک سال اخیر به دلیل قطع برق و گاز کاهش یافته است. با این حال به دلیل کاهش تقاضا در بازار ایران صادرات سیمان از سر گرفته شده است. سیمان به کدام کشورها صادر می‌شود؟
وزیر صمت گفت: فردا‌ی آن روز که از مجلس رای اعتماد گرفتم چندین نفر به من فشار می‌آوردند که صادرات سیمان را ممنوع کنیم، ولی من به شدت با این موضوع مخالفت کردم.
برای کنترل بازار ستاد کارگروه تنظیم بازار صادرات سیمان سفید را مشروط کرد و براساس تصمیم این کارگروه از ۱۵ اسفند سال جاری صرفا با ارائه گواهی خرید از رینگ صادراتی بورس کالای ایران امکان پذیر خواهد بود.
میزان صادرات سیمان در سال 2018 حدود 10.1 میلیارد دلار بوده است. بر اساس گزارش‌ها ارزش صادرات این محصول در مقایسه با سال 2014، حدود 22.2 درصد کاهش و در مقایسه با سال 2017، نزدیک به 1.2 درصد افزایش یافته است.
وزیر صمت در نامه‌ای به رئیس کل گمرک، شرط‌های تازه صادرات سیمان را اعلام کرد که بر این اساس از نیمه خرداد تا پایان شهریور 98 صرفا شرکت‌های تولیدکننده سیمان یا نمایندگان آنها مجاز به صادرات هستند.
حمید حسینی از توقف صادرات سیمان ایران به عراق و اقلیم کردستان خبر داد و گفت: عراقی‌ها برای تولید 40 میلیون تن سیمان ظرفیت‌سازی کردند و حالا نیازی به واردات سیمان از ایران نمی‌بینند.
