به گزارش تجارت نیوز، افزایش قیمت سیگار در ماه‌های اخیر به یکی از موضوعات بحت‌برانگیز در بازار دخانیات تبدیل شده است. تصمیم‌گیری‌های کلان اقتصادی و سیاست‌گذاری‌های مالی دولت به عاملی برای تغییرات قیمتی این محصول تبدیل شده‌اند.
این سیاست‌ها که با هدف کنترل مصرف دخانیات و افزایش درآمدهای مالیاتی اجرا شده، از یک‌سو با استقبال نهادهای بهداشتی همراه بوده و از سوی دیگر، نگرانی تولید‌کنندگان و مصرف‌کنندگان این محصول را برانگیخته است. با توجه به این مسئله، این پرسش ایجاد می‌شود که آیا افزایش مالیات توانسته سیاست‌های کاهش مصرف را محقق کند یا صرفا بازار را به سمت کانال‌های غیررسمی واردات سوق داده است؟
ماجرای افزایش قیمت سیگار از کجا آغاز شد؟
ابتدای آذرماه بود که گمرک ایران در بخشنامه‌ای، از افزایش مالیات سیگار و تنباکوی وارداتی از ابتدای سال 1403 خبر داد. براساس این بخشنامه، مالیات هر نخ سیگار وارداتی 1200 تومان و واردات هر بسته تنباکوی 50 گرمی 54 هزار تومان تعیین شد. در واقع، مالیات سیگار 50 درصد و مالیات تنباکو 54 درصد افزایش یافت. همچنین این مالیات به مالیات بر ارزش افزوده اضافه شده است.
افزایش قیمت سیگار صرفا مربوط به این بخشنامه نیست، در بند الحاقی 5 ماده 73 لایحه برنامه هفتم توسعه، مجلس محقق کرد که مالیات انواع محصولات دخانی افزایش چشمگیری پیدا کند.
هرچند این مصوبه بیشتر برای سیگارهای وارداتی وضع شده، اما قیمت سیگار تولید داخل را هم تحت تأثیر قرار داده است، طبق این مصوبه، مالیات هر نخ سیگار تولید داخل 15 درصد، سیگار تولید داخل با نشان بین‌المللی 25 درصد و سیگار وارداتی 50 درصد تعیین شده است.
همچنین مصوب شده که مالیات هر بسته تنباکوی 50 گرمی تولید داخل 20 درصد و مالیات هر بسته تنباکوی 50 گرمی وارداتی 50 درصد افزایش یابد. با توجه به افزایش تعرفه‌های وارداتی این پرسش ایجاد می‌شود که در حال حاضر انواع مختلف سیگار در بازار با چه قیمتی خرید‌وفروش می‌شوند و نرخ‌ها نسبت به ابتدای سال چقدر افزایش یافته است؟
قیمت سیگار تا سقف 50 درصد افزایش یافت
بررسی‌های تجارت‌نیوز حاکی از آن است که سیگار وینستون لایت ابتدای سال گذشته با قیمت 31 هزار تومان به‌فروش می‌رسید، اما در حال حاضر با قیمت 45 هزار تومان در بازار عرضه می‌شود. همچنین سیگار بهمن سوئیسی هم رشد 35 درصدی داشته و نرخ آن از 17 هزار تومان به 23 هزار تومان افزایش یافته است. قیمت کمل آبی هم که پارسال 35 هزار تومان بود، رشد 29 درصدی را به ثبت رسانده و درحال حاضر با نرخ 45 هزار تومان به فروش می‌رسد.
سیگار جی‌وان هم افزایش قیمت 50 درصدی را پشت‌سر گذاشته و قیمت آن از 20 هزار تومان در ابتدای سال به 30 هزار تومان رسیده است. سیگار مونتانا آبی هم در بازه قیمتی 20 هزار تومان قرار داشت که با افزایش قیمت 40 درصدی، در حال حاضر با نرخ 28 هزار تومان در بازار عرضه می‌شود.
90 درصد سیگارهای مصرفی قاچاق هستند
در نشستی که درباره صنعت دخانیات و مشکلات پیش‌رو برگزار شد، محمدرضا تاجدار، رئیس انجمن تولید‌کنندگان، وارد‌کنندگان و صادر‌کنندگان محصولات دخانی، درباره تأثیر مالیات‌ها بر افزایش قاچاق توضیح داد: افزایش مالیات‌ها باعث شده بسیاری از تولید‌کنندگان رسمی فعالیت خود را متوقف کنند و این باعث شده که تولید به سمت کانال‌های غیررسمی و قاچاق حرکت کند. این محصولات غیررسمی فاقد نظارت کیفی است و آسیب جدی به مصرف‌کنندگان وارد می‌کند.
به گفته این فعال صنفی، 90 درصد سیگار مصرفی مردم قاچاق است. به طور مثال، برندهایی نظیر مارلبرو به صورت قاچاق وارد می‌شوند.
سیاست‌گذاری‌های اشتباه محرک اصلی قاچاق
افزایش قاچاق نتیجه سیاست‌گذاری‌های نادرست است. وقتی مالیات‌های سنگین و قوانین محدود‌کننده تولید و واردات را دشوار می‌کنند، بازار به‌طور طبیعی به سمت قاچاق سوق پیدا می‌کند. در حوزه دخانیات هم سیاست‌هایی که با هدف کاهش مصرف سیگار اعمال شده‌اند، نه‌تنها به این هدف نرسیده‌اند، بلکه این سیاست‌ها مسیر واردات غیرقانونی را هموار کرده‌اند.
این وضعیت باعث شده است که بخش زیادی از نیاز بازار از طریق قاچاق تأمین شود. این وضعیت هم تولید‌کنندگان داخلی را تحت فشار قرار داده و هم باعث ورود کالاهای بی‌کیفیت به بازار شده است. در چنین شرایطی، سود اصلی نصیب شبکه‌های قاچاق می‌شود و دولت نیز از کسب درآمدهای قانونی محروم می‌ماند.
تا زمانی که سیاست‌گذاری‌ها به جای کنترل اصولی بازار تنها بر افزایش محدودیت‌ها تمرکز داشته باشند، هم قاچاق رشد می‌کند و هم مدیریت آن دشوار‌تر می‌شود. اصلاح این وضعیت با ایجاد تعادل میان سیاست‌های مالیاتی و نظارت بیشتر بر مبادی ورودی امکان‌پذیر است.
باید به این نکته هم توجه داشت که پزشکان و کارشناسان حوزه سلامت بارها نسبت به عوارض مصرف سیگار هشدار داده‌اند و مصرف آن را تحت هیچ شرایطی توصیه نمی‌کنند. همچنین صحبت درباره افزایش تعرفه‌های وارداتی سیگار به‌معنای حمایت از مصرف سیگار نیست. از آنجایی که مصرف سیگار در میان بسیاری از اقشار جامعه رواج دارد، بنابراین ورود این محصول به صورت قاچاق می‌تواند سلامت مردم را تحت تأثیر قرار دهد.
هرچند یکی از اهداف دولت از وضع این تعرفه‌ها کاهش مصرف سیگار بوده، اما تجربه ثابت کرده که در چنین شرایطی مردم بیشتر به سمت مصرف کالاهای ارزان‌تر می‌رود و اینگونه سلامت جامعه تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
برای مطالعه بیشتر به گزارش دومینوی گرانی به سیگار می رسد؟ در تجارت‌نیوز مراجعه کنید.
