به گزارش تجارت نیوز، دور سوم مذاکرات ایران و آمریکا امروز در مسقط برگزار می‌شود و برخلاف ادوار گذشته، پیش از مذاکرات اصلی، هیأت‌های کارشناسی نشستی را برگزار خواهند کرد که هیأت ایرانی را مجید تخت‌روانچی و کاظم غریب‌آبادی و تیم آمریکایی را مایکل آنتون، مدیر تازه منصوب شده برنامه‌ریزی سیاست در وزارت امور خارجه آمریکا راهبری خواهند کرد.
هدف از مذاکرات جدید چیست؟
مذاکرات جدید با هدف دستیابی به توافقی هر چند موقت در رابطه با موضوعات موردنظر هیأت‌های ایرانی و آمریکایی برگزار می‌شود و قرار است که در صورت حصول نتیجه، کار نوشتن متن توافق آغاز شود. ایران تاکنون تأکید کرده است که در مورد توانایی‌های دفاعی یا نفوذ منطقه‌ای خود مذاکره نخواهد کرد، اما آماده توافقی است که تضمین کند بمب هسته‌ای نخواهد ساخت. علاوه براین حاضر نیست برنامه هسته‌ای خود را به‌طور کامل متوقف کند، اما به رویکردی مبتنی بر راستی‌آزمایی – مشابه توافق ۲۰۱۵ – پایبند خواهد بود.
برجام، محدودیت‌هایی بر توان غنی‌سازی ایران اعمال می‌کرد و تحت نظارت بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم بود؛ طبق مفاد توافق جامع هسته‌ای (برجام)، ایران متعهد به محدودیت غنی‌سازی 3.67 درصد شده بود. به عبارتی شاید بتوان گفت هدف از مذاکرات فنی، تعیین گام‌هایی است که تهران برای مهار برنامه هسته‌ای خود برمی‌دارد و چگونگی لغو تحریم‌های ویرانگر واشنگتن و اروپا که علیرغم «سازنده» خواندن ۲ دور پیشین مذاکرات، همچنان اعمال می‌شوند.
به نظر می‌رسد ایران به دنبال بهره‌برداری از شعار دونالد ترامپ است که در کشاکش تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری گفته بود «جنگی را آغاز نمی‌کند، به جنگ‌ها پایان می‌دهد.» عباس عراقچی، وزیر خارجه کشورمان در تاریخ ۱۹ فروردین مقاله‌ای را روزنامه واشنگتن‌پست منتشر کرده و خطاب به ترامپ نوشته بود: «شکست مذاکرات قبلی ناشی از نبود اراده واقعی در دولت بایدن بود».
او با اشاره به میل ترامپ برای تبدیل شدن به رئیس‌جمهوری صلح‌طلب که جنگ‌های بی‌پایان آمریکا را خاتمه می‌دهد، نوشته بود: «ما نمی‌توانیم تصور کنیم که پرزیدنت ترامپ بخواهد به رئیس‌جمهور دیگری تبدیل شود که درگیر یک جنگ فاجعه‌بار در خاورمیانه شده است.»
ایران به دنبال رفع تحریم از چه صنایعی است؟
اما ایران حتما از نشستن پای میز مذاکرات با آمریکا اهدافی را دنبال می‌کند که می‌توان به برخی از آنها اشاره کرد. رفع بخشی از تحریم‌های جامع علیه صنایع نفتی و بانکی هدف تهران از توافق با واشنگتن است؛ توافقی که می‌تواند بخشی از میلیارد‌ها دلار درآمد صادراتی ایران را که به دلیل تحریم‌ها در بانک‌های خارجی مسدود شده را آزاد کند. در این مسیر اگر تلاش‌های ایران به ثمر برسد ممکن است آمریکا موافقت کند تا معافیت‌ها و دستوراتی برای اجازه دادن به ایران برای فروش نفت یا دسترسی به سیستم پرداخت‌های جهانی تعیین شود. ایران اعلام کرده است که از سرمایه‌گذاری مستقیم و گسترده شرکت‌های آمریکایی در بازار خود که مملو از فرصت‌های مالی است، استقبال می‌کند.
رئیس جمهور آمریکا در دور نخست ریاست جمهوری خود در سال ۲۰۱۸ به طور یکجانبه از توافق جامع هسته‌ای ایران یا برجام که به گمان او میراث باراک اوباما، رئیس‌جمهور اسبق آمریکا بود، خارج شد و تحریم‌های تنبیهی را علیه ایران اعمال کرد و به دنبال این اقدام ایران هم غنی‌سازی در سطوح بسیار بالاتر و با استفاده از راکتور‌های پیشرفته‌تر از آنچه در برجام مشخص شده بود را آغاز کرد.
چرا زمان برای ایران حیاتی است؟
حدوداً هفت ماه دیگر تا ماه‌های منتهی به ضرب‌الاجل اکتبر، زمانی که مکانیسم ماشه، «بازگشت سریع» توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ منقضی می‌شود، باقی مانده و ایران برآن است تا پیش از آن، به یک توافق اصولی با آمریکا دست پیدا کند. این مکانیسم به هر یک از امضاکنندگان اجازه می‌دهد تا در صورت عدم رعایت مندرجات برجام، مانند غنی‌سازی اورانیوم در سطوح بالاتر از 3.67 درصد، فرآیندی را برای بازگرداندن تمام تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران آغاز کنند.
آمریکا به دلیل حروج از برجام، توان به اجرا درآوردن این مکانیسم را ندارد و برهمین اساس هم بود که مارکو روبیو، وزیرخارجه‌اش را راهی پاریس کرد تا در گفت‌وگو با سه کشور اروپایی عضو برجام یعنی آلمان و انگلیس و فرانسه از آنها بخواهد تا در صورت عدم توافق، مکانیسم ماشه را فعال کنند.
البته وزیرخارجه کشورمان هم گفته است آماده است برای مذاکرات مستقیم با سه کشور اروپایی امضاکننده برجام به پاریس، برلین و لندن سفر کند. او با عنوان این مطلب که بار دیگر دیپلماسی را به اروپا پیشنهاد می‌دهم، اظهار داشت: «آماده‌ام تا گام اول را با سفر به پاریس، برلین و لندن بردارم؛ پیش از آغاز گفت‌وگو با آمریکا نیز آماده این کار بودم، اما سه کشور اروپایی نخواستند.»
عراقچی به این موضوع اشاره می‌کند که «سپتامبر گذشته در نیویورک، زمانی که با وزرای امور خارجه سه کشور و دیگر همتایان اروپایی دیدار کردم، پیشنهاد گفت‌وگو دادم. گفتم بیایید به جای تقابل، همکاری را انتخاب کنیم، نه فقط در موضوع هسته‌ای، بلکه در هر زمینه دیگری که منافع و نگرانی‌های مشترک داریم. متأسفانه آنها راه سخت را انتخاب کردند.»
مورد بعدی که ایران از تسریع در روند مذاکرات دنبال می‌کند این است که اجازه ندهد تا اسرائیلی‌ها به بهانه واهی، مجوز حمله به ایران را از دولت آمریکا کسب کنند. البته ترامپ اخیراً در گفت‌وگویی این ادعا را که مانع از اقدام نظامی رژیم صهیونیستی علیه تأسیسات هسته‌ای ایران شده، تکذیب کرده و گفته است: «من جلویشان را نگرفتم، بلکه از تسهیل شرایط خودداری کردم، چون باور داریم می‌توانیم توافق کنیم، امیدوارم که بتوانیم.»
او در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، پای آمریکا را به جنگ با ایران باز کند، گفت: «حتی اگر اسرائیل با ایران وارد جنگ شود، ایالات متحده به این جنگ کشیده نخواهد شد.» او تاکید کرده است که «منظورش از عدم کشیده شدن به جنگ، درگیری ناخواسته و بدون تمایل است.»
ترامپ مدعی است که «آمریکا به جنگ کشیده نمی‌شود، اما اگر توافق حاصل نشود، ممکن است کاملاً مشتاقانه وارد جنگ شود و رهبری گروه را بر عهده خواهد داشت.»
توافقی که به نظر می‌رسد در دسترس باشد. توافقی که امروز شنبه می تواند وارد فاز نگارش متن شود. در فرهنگ ایرانی شنبه روزی است که می‌توان برای کار‌های بزرگ و آغاز فرآیندی جدید در زندگی آماده بود. شاید این همان شنبه‌ای باشد که موجب رفع تحریم‌ها از اقتصاد ایران و رشد و شکوفایی صنایع کشورمان با یک توافق جدید باشد.
