به گزارش تجارت نیوز، نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تا ساعاتی دیگر به وقت محلی در وین برگزار می‌شود و تا روز جمعه 23 خردادماه هم به طول می‌انجامد. رافائل گروسی، مدیر کل آژانس، در گزارش محرمانه خود ایران را به نقض تعهدات پادمانی در برخی مکان‌ها و فعالیت‌های ادعایی پیش از سال ۲۰۰۳ متهم کرده است. به نظر می‌رسد همین گزارش بهانه‌ای برای تروئیکای اروپایی و آمریکا برای تدوین، ارائه و تصویب قطعنامه شدیدالحنی علیه ایران در نشست امروز شورای حکام باشد.
داده‌های جعلی مبنای گزارش آژانس
البته ایران با ارائه یادداشتی، گزارش اخیر مدیر کل این آژانس را جعلی و مبتنی بر داده‌هایی شمرده که از سوی اسرائیل در اختیار این نهاد قرار گرفته است. اصل گزارش امروز در افتتاحیه نشست فصلی شورای حکام از سوی رافائل گروسی قرائت می‌شود.
پیش از این خبرگزاری رویترز در گزارشی مدعی شده بود گروسی با اتکا به تحقیقات آژانس اعلام کرده که ایران در سه مکان، فعالیت‌های هسته‌ای مخفی با موادی که به این نهاد اعلام نشده انجام داده است. در این گزارش علاوه بر ارائه خلاصه‌ای از فعالیت‌های ایران طی سال‌ها، به فعالیت‌های هماهنگ و مخفی‌شده‌ای اشاره می‌شود و ادعا شده که برخی از آنها تنها با موضوع تولید سلاح‌های هسته‌ای مرتبط هستند.
در همین زمینه، سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشور، در اکانت خود در شبکه X می‌نویسد: «اتهام‌زنی نادرست به ایران مبنی بر نقض پادمان‌ها- آن هم بر اساس گزارش‌هایی سست و سیاسی‌شده – آشکارا با هدف ایجاد بحران صورت می‌گیرد؛ در حالی که اروپا در آستانه یک اشتباه راهبردی بزرگ دیگر قرار دارد، سخن من را به یاد داشته باشید: ایران در برابر هرگونه نقض حقوق خود، واکنشی قاطع نشان خواهد داد. مسئولیت کامل و انحصاری بر عهده بازیگران بی‌مسئولیتی است که برای وارد کردن خود، به هر کاری دست می‌زنند.»
ادعای آژانس
آژانس بین المللی انرژی اتمی مدعی است همچنان به دنبال دریافت توضیحات ایران از یافتن آثار اورانیوم در دو سایت از چهار سایتی است که در حال بررسی آنها بوده است («تورقوزآباد»، «ورامین»، «مریوان» و « لویزان-شیان» سایت‌های مورد نظر هستند)؛ در این گزارش تصریح شده است که در سه مورد، در این سایت‌ها آزمایش‌های مخفی انجام شده است. علاوه بر این، طی سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۸ میلادی در سایت چهارم یعنی تورقوزآباد، مواد هسته‌ای یا تجهیزات به‌شدت آلوده‌ای انبار شده بودند که آژانس در گزارش اخیر خود نیز به این مورد اشاره کرده است.
در ادعای سوم نیز بر این ادعا پافشاری می‌شود که «ایران مواد هسته‌ای و فعالیت‌های هسته‌ای انجام‌شده در سه مکان اعلام‌نشده یعنی لویزان-شیان، ورامین و تورقوزآباد را به آژانس و بازرسان آن اعلام نکرده است؛ در این گزارش ذکر شده است که در منطقه لویزان-شیان، واقع در تهران، دیسکی ساخته‌شده از فلز اورانیوم حداقل دو بار در سال ۲۰۰۳ میلادی «برای تولید منابع نوترونی با نیروی محرکه انفجاری» مورد استفاده قرار گرفته؛ فرایندی که برای آغاز انفجار در یک سلاح هسته‌ای طراحی شده است».
رویترز به نقل از دیپلمات‌های غربی می‌گوید این گزارش، احتمالاً منجر به ارجاع پرونده ایران به شورای حکام و پیرو آن شورای امنیت سازمان ملل خواهد شد. البته به نظر می‌رسد پیش از طرح پرونده ایران در شورای امنیت سازمان ملل، کشورهای اروپایی با فعال کردن سیستم مکانیسم ماشه به استقبال هر اقدام قهری علیه ایران خواهند رفت.
اعتراض ایران
با وجود هشدار وزیر خارجه درباره ارائه هرگونه گزارش مغرضانه‌ای از برنامه هسته‌ای ایران در آژانس، تهران به صورت رسمی نیز یاداشتی اعتراضی منتشر کرد که در آن آمده است: «عدم وجود هرگونه مدرکی دال بر انحراف به سمت اهداف نظامی، مجدداً ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران را تایید می‌کند. هیچ مدرک معتبری وجود ندارد که ثابت کند موضوعات باقی‌مانده، خطر اشاعه‌ای به همراه داشته است.»
در این گزارش همچنین تاکید شده است که گزارش جدید گروسی، با اتکا به اطلاعات تاییدنشده یا اطلاعات ارائه‌شده از سوی «طرف‌های ثالث شناخته‌شده» تهیه شده است و این کار با اصول عینیت، بی‌طرفی و حرفه‌ای‌گری که زیربنای ماموریت آژانس هستند، مغایرت دارد و البته «تمام مواد و فعالیت‌های هسته‌ای ایران به طور کامل به آژانس اعلام و توسط آن راستی‌آزمایی شده است و تهران تمام تلاش‌های خود را برای کشف منشأ چنین ذرات مشکوک یافت‌شده در آن مکان‌ها به کار گرفته و مقامات امنیتی ایران، اخیراً سرنخ‌های بیشتری کشف کرده‌اند که تایید می‌کند خرابکاری یا اقدام خصمانه در آلودگی آن مکان‌ها دخیل بوده است.»
همان‌طور که در ابتدای این گزارش آمده، مقامات ایران معتقدند «کل این گزارش (گزارش مدیرکل)، مربوط به وجود ادعایی مقدار محدودی مواد هسته‌ای در چهار مکان ادعایی بیش از دو دهه پیش است که بر اساس مجموعه‌ای از داده‌های جعلی ارائه‌شده توسط رژیم صهیونیستی صورت گرفته است و اقدامات اخیر آژانس نیز تلاشی سیاسی برای احیای ادعاهای اثبات‌نشده و گمراه‌کننده است.»
طبق این گزارش، در یادداشت ایران این موضوع نیز تصریح شده است که: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش خود بیان می‌کند دو مورد از چهار مکان مورد بحث (یعنی لویزان-شیان و به‌اصطلاح مریوان) دیگر موضوع باقی‌مانده محسوب نمی‌شوند. تاکید بر این دو موضوع و طرح مجدد آنها در گزارش، هدفی جز زنده کردن مجدد ادعاهای قدیمی و بی‌اساس در قالب یک پرونده اغراق‌آمیز به منظور بهره‌برداری سیاسی مجدد علیه ایران ندارد… در مورد دو مکان دیگر (ورامین و تورقوزآباد) باید تاکید کرد که ایران توضیحات لازم و اسناد پشتیبان از جمله در دو بازدید اخیر معاون مدیرکل و رئیس امور پادمان از تهران را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کرده است. جمهوری اسلامی ایران هیچ ماده یا فعالیت هسته‌ای اعلام‌نشده‌ای نداشته و در حال حاضر نیز ندارد. این موضوع به ثبت رسیده که اسناد و توضیحات گسترده‌ای در مورد این دو مکان به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه شده است، ادعاهای مربوط به آنها به بیش از ۲۰ سال پیش برمی‌گردد.»
گزارش دوم
آژانس پیش از این نیز در گزارش دیگری به اعضای خود هشدار داده بود: «ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران تا ۶۰ درصد خلوص (نزدیک به تقریباً ۹۰ درصد درجه تسلیحاتی) تقریباً به نصف افزایش یافته و به ۴۰۸.۶ کیلوگرم رسیده است و بر اساس معیار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، این میزان غنی‌سازی، در صورت تداوم کار، برای ساخت ۹ سلاح هسته‌ای کافی است.» در این گزارش ادعا شده بود: «تا تاریخ ۱۷ مه، ایران ۴۰۸.۶ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۶۰ درصد انباشته کرده است.»
یورونیوز در گزارش خود از این موضوع می‌نویسد: «این رقم نسبت به گزارش قبلی آژانس در ماه فوریه، ۱۳۳.۸ کیلوگرم افزایش یافته است؛ یعنی تقریباً ۵۰ درصد رشد. اورانیوم با غنای ۶۰ درصد تنها یک گام فنی کوتاه تا سطح ۹۰ درصدی مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای فاصله دارد؛ در گزارش فوریه، میزان این ذخایر ۲۷۴.۸ کیلوگرم اعلام شده بود.»
آمادگی ایران برای مقابله با قطعنامه شورای حکام
در همین رابطه، بهروز کمالوندی، معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی، در آستانه برگزاری نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با حضور در برنامه «گفت‌وگوی ویژه خبری» تاکید می‌کند: «این موضوع (گزارش آژانس) در واقع بخشی از فرایند اعمال فشار بود؛ فشاری که از مدت‌ها پیش قابل پیش‌بینی بود. ما در هر مرحله تلاش کردیم با آگاهی از وجود این فشارها، که اکنون به‌وضوح ماهیتی سیاسی دارند، پاسخ مناسبی ارائه دهیم. به‌ویژه در قطعنامه قبلی آژانس، که منجر به دستور تهیه گزارش به اصطلاح جامع در آبان‌ماه سال گذشته شد، این فشارها مشهود بود. پیش از آن، ما از مدیرکل آژانس دعوت کردیم و ایشان دیدارهایی با رئیس‌جمهور محترم، وزیر امور خارجه محترم و رئیس سازمان انرژی اتمی داشت. همچنین بازدیدهایی از تاسیسات فردو و نطنز انجام شد.»
او ادامه می‌دهد: «مدیرکل آژانس در پایان سفر خود پیشنهادهایی ارائه کرد که ما آنها را پذیرفتیم. بر این اساس، برای مدتی انباشت اورانیوم غنی‌شده با خلوص ۶۰ درصد را متوقف کردیم؛ به این معنا که تولید ادامه داشت، اما مواد به‌جای انباشت، به مواد دیگری تبدیل می‌شد. همچنین، به چند بازرس با ملیت‌های فرانسوی و آلمانی که نه از سوی آژانس منصوب شده بودند و نه انتصاب‌شان لغو شده بود، بلکه بازرسان جدیدی بودند، ویزا اعطا کردیم.»
کمالوندی تصریح می‌کند: «آقای گروسی هنگام بازگشت از ایران با خوش‌بینی اعلام کرد که با دست پر بازمی‌گردد و زمینه برای همکاری مجدد فراهم شده است. متاسفانه، این‌گونه نشد. حتی با وجود هماهنگی نزدیک آقای گروسی با برخی طرف‌ها، به نظر می‌رسید او شدت عزم این طرف‌ها برای اعمال فشار بر جمهوری اسلامی ایران را به‌درستی ارزیابی نکرده بود. برخلاف پیشنهادهای مدیرکل که قرار بود فضایی همکارانه ایجاد کند، آنها به سمت صدور قطعنامه‌ای پیش رفتند که خواستار تهیه گزارش جامع شد.»
به گفته معاون سازمان انرژی اتمی، ایران لیستی از اقدامات را برای پاسخ به قطعنامه احتمالی در نشست روز جمعه شورای حکام آماده کرده است که این واکنش اقدامات فنی در حوزه هسته‌ای و همچنین نوع همکاری ایران با آژانس در آینده خواهد بود.
اظهارات اخیر این مقام مسئول سازمان انرژی اتمی کشورمان نشان می‌دهد کاهش سطح همکاری‌های ایران با بازرسان آژانس و حتی کاهش دسترسی‌ها می‌تواند از جمله اقدامات مقابله به مثل تهران در برابر تلاش کشورهای غربی برای ارائه یک گزارش نادرست از فعالیت‌های هسته‌ای ایران، فعال کردن سیستم مکانیسم ماشه و به دنبال آن بازگشت تحریم‌های سازمان ملل باشد.
