به گزارش تجارت نیوز، در این میان، صادرات و واردات کالا نقشی حیاتی در پویایی و بقای بنگاه‌های اقتصادی ایفا می‌کنند. اما ورود به این عرصه بدون آمادگی و شناخت کافی، همچون گام نهادن در تاریکی است. اینجا است که تحقیقات بازار به عنوان چراغ راه، مسیر را روشن می‌کند و به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا با دیدی روشن و استراتژی مشخص، در این میدان رقابت فعال باشند.
اهمیت استراتژیک تحقیقات بازار در واردات و صادرات
تصور کنید قصد سفر به یک سرزمین ناشناخته را دارید؛ آیا بدون نقشه، اطلاعات آب‌وهوایی و شناخت فرهنگ مردم محلی، سفر خواهید کرد؟ قطعاً خیر. تجارت بین‌الملل نیز به همین شکل است. تحقیقات بازار در واردات و صادرات کالا، نقش این نقشه جامع را ایفا می‌کند و مزایای بی‌شماری دارد:
کاهش ریسک و عدم قطعیت
بازارها پویا هستند و با تغییرات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی دستخوش تحول می‌شوند. تحقیقات بازار به شما کمک می‌کند تا این تغییرات را پیش‌بینی کرده، ریسک‌های احتمالی (مانند نوسانات نرخ ارز، تغییرات تعرفه‌ها، یا ورود رقبای جدید) را شناسایی و برای مقابله با آن‌ها برنامه‌ریزی کنید.
شناسایی فرصت‌های بکر
شاید محصول شما در بازار داخلی اشباع شده باشد، اما در کشور همسایه یا بازاری دورتر، تقاضای بالایی داشته باشد. برای مثال در سال‌های اخیر، برخی از محصولات کشاورزی و صنایع دستی ایران در کشورهای آسیای میانه و حتی اروپا، با استقبال چشمگیری روبرو شده‌اند که کشف این فرصت‌ها نتیجه تحقیقات دقیق بازار است.
بهینه‌سازی منابع و سرمایه‌گذاری هوشمند
منابع (مالی، انسانی، زمانی) محدود هستند. تحقیقات بازار به شما کمک می‌کند تا این منابع را به درستی هدایت کنید. به جای امتحان کردن چندین بازار به صورت آزمون و خطا، می‌توانید بازاری را انتخاب کنید که بیشترین پتانسیل رشد و سودآوری را برای محصول یا خدمات شما دارد. این امر از هدر رفت سرمایه و زمان جلوگیری می‌کند.
پیشی گرفتن از رقبا
درک عمیق از رقبای داخلی و بین‌المللی نقطه قوت شما خواهد بود. با تحقیقات بازار می‌فهمید که رقبا چه محصولاتی ارائه می‌دهند، چه استراتژی‌های قیمتی دارند و نقاط قوت و ضعف آن‌ها چیست. این اطلاعات به شما اجازه می‌دهد تا مزیت رقابتی خود را برجسته کنید یا محصولی نوآورانه و متمایز ارائه دهید.
ارکان اصلی تحقیقات بازار در واردات و صادرات
همانطور که گفته شد، برای موفقیت در بازارهای بین‌المللی تنها داشتن یک محصول خوب کافی نیست؛ بلکه باید بازار را به خوبی شناخت. اینجاست که تحقیقات بازار به عنوان یک ابزار استراتژیک عمل می‌کند و به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا با جمع‌آوری، تحلیل و تفسیر اطلاعات مربوط به بازار، تصمیمات آگاهانه‌ای بگیرند. اما برای انجام تحقیقات بازار باید چهار اصل اساسی را در نظر گرفت و بر طبق آن‌ها پیش رفت:
تحلیل بازار هدف
تحلیل بازار هدف به معنای درک عمیق از محیطی است که قصد فعالیت در آن را دارید. این تحلیل فراتر از شناخت اولیه از یک کشور یا منطقه است و شامل لایه‌های گوناگونی از اطلاعات می‌شود:
اندازه و پتانسیل بازار: این بخش به شما می‌گوید که بازار فعلی محصول یا خدمت شما چقدر بزرگ است و در آینده چه میزان رشد خواهد داشت. برای مثال، اگر به صادرات خرما به اسپانیا فکر می‌کنید، باید بدانید که حجم واردات خرما به اسپانیا چقدر است؟ و یا روند رشد آن در سال‌های اخیر چگونه بوده؟
بخش‌بندی بازار: هر بازاری مجموعه‌ای از گروه‌های مصرف‌کننده با نیازها و سلیقه‌های متفاوت است. بخش‌بندی بازار به شما کمک می‌کند تا دقیقاً مخاطبان هدف خود را بشناسید. آیا محصول شما برای قشر خاصی (مثلاً جوانان، خانواده‌ها، یا افراد با درآمد بالا) طراحی شده است؟ سلیقه غذایی، پوشاک یا فرهنگی آن‌ها چیست؟ برای مثال، اگر قصد صادرات فرش دستباف به اروپا را دارید، باید بدانید که خریداران آلمانی ممکن است فرش‌های با طرح‌های ساده و رنگ‌های خنثی را ترجیح دهند، در حالی که مشتریان ایتالیایی ممکن است به دنبال طرح‌های جسورانه و رنگ‌های گرم‌تر باشند.
روندهای مصرف و ترجیحات مشتری: چه عواملی بر رفتار خرید مصرف‌کننده در آن بازار تأثیر می‌گذارد؟ آیا آن‌ها به قیمت حساس‌ترند یا به کیفیت و پایداری محصول؟ روندهای نوظهور در بازار چیست؟ مثلاً، با افزایش آگاهی جهانی نسبت به محیط زیست، تقاضا برای محصولات «سبز» و دوستدار محیط زیست در بسیاری از کشورها در حال افزایش است. اگر محصول شما چنین ویژگی‌هایی دارد، این می‌تواند یک مزیت رقابتی باشد.
عوامل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی: بررسی فرهنگ‌های محلی، آداب و رسوم، زبان، مذهب و حتی سیستم‌های آموزشی می‌تواند در شکل‌دهی استراتژی بازاریابی و فروش شما مؤثر باشد. وضعیت اقتصادی کشور (تورم، نرخ بیکاری، درآمد سرانه) نیز به طور مستقیم بر قدرت خرید و توانایی جذب محصول شما تأثیر می‌گذارد.
بیشتر بخوانید: چک لیست واردات کالا
بررسی رقبا
در هر بازاری رقبایی وجود دارند که برای سهم بازار با شما رقابت می‌کنند. شناخت دقیق رقبا به شما این امکان را می‌دهد که نقاط قوت خود را برجسته کرده و از نقاط ضعف آن‌ها به نفع خود استفاده کنید.
برای مثال باید بررسی کنید که رقبا چه محصولاتی با چه کیفیتی عرضه می‌کنند؟ ویژگی‌های منحصر به فرد محصولات آن‌ها چیست؟ چگونه قیمت‌گذاری می‌کنند؟ (آیا از استراتژی قیمت‌گذاری بالا، پایین یا رقابتی استفاده می‌کنند؟) کانال‌های توزیع آن‌ها چیست؟ (آیا مستقیم می‌فروشند یا از طریق واسطه‌ها؟) استراتژی‌های بازاریابی و تبلیغاتی آن‌ها چگونه است؟
از طرفی، درک عمیق از نقاط قوت (مانند برند قوی، شبکه توزیع گسترده، قیمت پایین) و نقاط ضعف (مانند کیفیت پایین، خدمات پس از فروش ضعیف، عدم نوآوری) رقبا به شما کمک می‌کند تا جایگاه خود را در بازار مشخص کنید و فرصت‌های جدیدی برای تمایز خود بیابید.
بررسی قوانین و مقررات
ورود به بازارهای بین‌المللی نیازمند آشنایی کامل با چارچوب‌های قانونی کشور مقصد است. عدم رعایت این مقررات می‌تواند منجر به توقف کالا در گمرک، جریمه‌های سنگین و حتی از دست دادن اعتبار تجاری شود.
در همین راستا باید بدانید که هر کالا برای ورود به یک کشور، مشمول تعرفه‌های خاصی است که می‌تواند به صورت درصدی از ارزش کالا یا مبلغ ثابت باشد. این تعرفه‌ها تأثیر مستقیمی بر قیمت نهایی محصول شما در بازار مقصد دارند و می‌توانند رقابت‌پذیری شما را تحت تأثیر قرار دهند.
همچنین هر کالایی باتوجه به ویژگی‌های خاص خود به برخی مجوزها و گواهی‌نامه‌ها نیاز دارد؛ از استانداردهای فنی گرفته تا مجوزهای بهداشتی و ایمنی. برای مثال، صادرات محصولات غذایی به اتحادیه اروپا نیازمند رعایت استانداردهای سختگیرانه HACCP و گواهی‌نامه‌های بهداشتی خاص است. عدم رعایت این استانداردها، فارغ از کیفیت محصول، می‌تواند مانع ورود آن به بازار شود.
همچنین هر کشور ممکن است مقررات خاصی برای اطلاعات روی بسته‌بندی (مانند تاریخ تولید و انقضا، مواد تشکیل‌دهنده، کشور مبدأ، اطلاعات تغذیه‌ای و هشدارها) داشته باشد. استفاده از زبان رسمی کشور و تطابق با فونت‌ها و اندازه‌های مشخص شده نیز اهمیت دارد.
تحلیل بهترین روش حمل‌ونقل بین‌المللی
انتخاب یکی از بهترین روش‌های حمل‌ونقل بین‌المللی (دریایی، هوایی، زمینی، ریلی) به عواملی چون نوع کالا (فاسدشدنی، سنگین، با ارزش)، زمان تحویل مورد انتظار و بودجه شما بستگی دارد. مثلاً برای کالاهای حجیم و با ارزش پایین، حمل و نقل دریایی مقرون به صرفه‌تر است، در حالی که برای کالاهای فاسدشدنی یا با ارزش بالا، حمل و نقل هوایی ارجحیت دارد.
همچنین بررسی وضعیت بنادر، فرودگاه‌ها، جاده‌ها، انبارهای مناسب و ظرفیت آن‌ها در کشور مقصد نیز باید بررسی شوند. مثلا آیا زیرساخت‌ها توانایی پاسخگویی به حجم کالای شما را دارند؟ آیا نیاز به سرمایه‌گذاری در انبارهای محلی یا مراکز توزیع وجود دارد؟
درنهایت آنکه همکاری با شرکت‌های حمل‌ونقل معتبر بسیار اهمیت دارد. در واقع حین تحقیقات بازار و انتخاب بهترین روش ارسال بار، کارشناسان این شرکت‌ها می‌توانند به شما کمک کنند تا براساس ویژگی‌های کالای خود و سایر عوامل یکی از روش‌های حمل کالا را انتخاب کنید تا هنگام ترخیص کالا از گمرک نیز به مشکلی برنخورید.
برای مثال شرکت‌هایی نظیر پست بین المللی پی اس پی اکسپرس در این عرصه سال‌هاست که فعالیت می‌کنند و به‌روزترین اطلاعات گمرکی و تجاری در عرصه واردات و صادرات کالا را در اختیار دارد. همچنین خدمات متنوعی در حوزه حمل هوایی، دریایی و زمینی از کشورهای گوناگون نظیر: دبی امارات، ترکیه و چین ارائه می‌دهد.
