به گزارش تجارت نیوز، مرکز پژوهش‌های مجلس در تازه‌ترین گزارش خود از پایش بخش حقیقی اقتصاد ایران اعلام کرد که رشد اقتصادی کشور در تیرماه ۱۴۰۴ نسبت به مدت مشابه سال گذشته منفی شده است. طبق برآوردها، اقتصاد ایران در این ماه با نفت ۰.۳ درصد و بدون نفت ۰.۶ درصد کاهش رشد داشته؛ در حالی که در سال ۱۴۰۳ رشد اقتصادی با نفت و بدون نفت به‌ترتیب ۳.۱ و ۳ درصد مثبت گزارش شده بود. این تغییر جهت، نشانه‌ای جدی از کندی موتور اقتصاد ایران است.
ارزش افزوده بخش کشاورزی کاهش یافت
جزئیات گزارش نشان می‌دهد که از میان بخش‌های مختلف اقتصاد، کشاورزی وضعیتی نگران‌کننده‌تر از بسیاری دیگر دارد. ارزش افزوده بخش کشاورزی در تیرماه ۱۴۰۴ نسبت به ماه مشابه سال قبل ۸.۱ درصد کاهش یافته است.
بر اساس داده‌های وزارت جهاد کشاورزی، دلیل اصلی این افت، کاهش تولید محصولات زراعی و دامی در اثر کمبود آب، بارندگی اندک و مشکلات ساختاری بوده است. این روند نزولی در کشاورزی که یکی از پایه‌های امنیت غذایی کشور است، زنگ خطری جدی برای آینده تولید در این بخش به شمار می‌رود.
کاهش تولید کشاورزی یک واقعیت است
داود رنگی، عضو اتاق بازرگانی ایران، از کاهش جدی تولیدات کشاورزی به تجارت‌نیوز خبر داد و گفت: روند نزولی این بخش همچنان ادامه دارد. کاهش تولید کشاورزی یک واقعیت است. مهم‌ترین دلایل آن، ضعف دانش و تکنولوژی، کمبود بارندگی و بحران آب است. متأسفانه نه در حوزه آب سرمایه‌گذاری کافی انجام شده و نه در حوزه فناوری و دانش نوین؛ به همین دلیل چشم‌انداز سال آینده نیز کاهش بیشتر تولید است.
روند تخریبی کشاورزی همچنان ادامه دارد
او یکی از ریشه‌های اصلی عقب‌ماندگی کشاورزی را قیمت‌گذاری دستوری دانست و توضیح داد: وقتی دولت برای محصولات کشاورزی، دام، طیور و شیر قیمت تعیین می‌کند، انگیزه سرمایه‌گذار برای ورود به این حوزه و به‌کارگیری فناوری‌های مدرن از بین می‌رود. در شرایطی که درآمد کشاورزان محدود است، امکان استفاده از نیروی انسانی متخصص و ماشین‌آلات پیشرفته وجود ندارد و همین مسأله مانع افزایش بهره‌وری می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه مجموعه‌ای از مشکلات ساختاری طی سال‌های اخیر فشار سنگینی بر کشاورزی وارد کرده است بیان کرد: کاهش بارندگی، کمبود برق و گاز، همه در کنار هم صدمات جبران‌ناپذیری به کشاورزی به‌ویژه در حوزه گلخانه و دامپروری زده‌اند. متأسفانه این روند تخریبی همچنان ادامه دارد.
بخش کشاورزی در کل زنجیره تولید دچار مشکلات ساختاری است
رنگی به اثر کمبود انرژی بر زنجیره تأمین نهاده‌ها اشاره کرد و افزود: وقتی گاز کم می‌شود، پتروشیمی‌ها نمی‌توانند به‌موقع کود تولید کنند و کود شیمیایی با تأخیر به دست کشاورز می‌رسد. این در حالی است که مصرف کود زمان‌بندی مشخصی دارد؛ مثلاً کود گندم باید در ابتدای فصل بهار مصرف شود و اگر دیر برسد، کارایی خود را از دست می‌دهد.
او در پایان با انتقاد از ناهماهنگی‌های جدی در حوزه بذر و نهاده‌ها گفت: بخش کشاورزی با یک عقب‌افتادگی عمیق مواجه است. نه تنها در حوزه بذر و کود، بلکه در کل زنجیره تولید دچار مشکلات ساختاری است و اگر این روند اصلاح نشود، کاهش تولیدات در سال‌های آینده اجتناب‌ناپذیر می‌شود.
بر اساس این گزارش، در اقتصاد کلان، ارزش افزوده و تولید دو شاخص مرتبط اما متمایز هستند. تولید بیانگر حجم کل کالاها و خدمات تولیدشده در یک بخش اقتصادی است، در حالی که ارزش افزوده نشان‌دهنده سهم واقعی آن بخش از تولید ناخالص داخلی پس از کسر هزینه نهاده‌ها و مواد مصرفی است. در بخش کشاورزی، با توجه به نسبت کم نهاده‌های وارداتی به محصولات نهایی، کاهش ارزش افزوده عمدتاً منعکس‌کننده کاهش واقعی تولید محصولات زراعی و دامی است.
برای مطالعه بیشتر صفحه کشاورزی را در تجارت‌نیوز دنبال کنید.
