به گزارش تجارت نیوز، اجلاس صلح در خاورمیانه در شرم الشیخ مصر برگزار شد و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا به عنوان یکی از میانجی‌گران توافق میان اسرائیل و حماس در این نشست حضور داشت. در این اجلاس، او با طرح مجدد اتهامات گذشته خود در رابطه با ایران، با بیان اینکه «ما فرصتی برای دستیابی به توافق صلح با ایران داریم، به این موضوع اشاره کرد که ایالات متحده آماده است تا زمانی که تهران آماده باشد، با ایران به توافق برسد.» موضوعی که سایت الجزیره در گزارشی با عنوان «احیای دیپلماسی ایران و آمریکا با وجود «دست دوستی» ترامپ دشوار است» به بررسی زوایای پیشنهاد جدید رئیس‌جمهور ایالات متحده به تهران پرداخته است.
رئیس‌جمهور ایالات متحده، در سفری به خاورمیانه به مناسبت پایان جنگ اسرائیل علیه غزه، به حوزه دیگری از درگیری در منطقه پرداخت: تنش‌ها میان تهران و واشنگتن. دونالد ترامپ که در بحبوحه جنگ ۱۲ روزه بین تل‌آویو و تهران، گام بی‌سابقه‌ای در بمباران تأسیسات هسته‌ای ایران برداشته بود، پیش از حضور در شرم الشیخ، در سخنانی در کنست اسرائیل مدعی شد که «دست دوستی» خود را به سوی تهران دراز کرده است.
او با طرح این موضوع که «وقتی شما (ایران) آماده باشید، (ما) آماده‌ایم و این بهترین تصمیمی خواهد بود که ایران تا به حال گرفته است»، تصریح کرد: «دست دوستی و همکاری باز است. به شما می‌گویم، آنها (ایران) می‌خواهند توافق کنند. اگر بتوانیم توافق کنیم، عالی خواهد بود.» با این وجود برخی از تحلیلگران معتقدند که علی‌رغم اظهارات صلح‌آمیز (رئیس‌جمهور آمریکا)، دولت ترامپ همچنان به اتخاذ مواضع سختگیرانه علیه ایران ادامه داده است و مسیر به سوی روابط بهتر بین دو کشور همچنان مملو از موانع است.
تریتا پارسی، معاون اجرایی موسسه کوئینسی برای دولت‌داری مسئولانه – یک اندیشکده مستقر در ایالات متحده – می‌گوید: «حملات اسرائیل و ایالات متحده در ماه ژوئن (خردادماه)، که همزمان با مذاکرات هسته‌ای بین واشنگتن و تهران انجام شد، حمایت از دیپلماسی در ایران را تضعیف کرد؛ این تصور وجود دارد که ایالات متحده از دیپلماسی برای القای حس کاذب امنیت به ایران استفاده می‌کند.»
اما و اگر برای انجام یک مذاکره
الجزیره در بخش دیگر این گزارش با اشاره به اظهارات مقامات تراز اول ایران که گفته‌اند «درهای کشور را به روی دیپلماسی نبسته‌اند، اما برای از سرگیری مذاکرات با ایالات متحده هم عجله‌ای ندارند»، آورده است: عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، اخیرا در یک مصاحبه تلویزیونی گفته است: «اگر پیشنهادی معقول، متعادل و منصفانه از آمریکایی‌ها برای مذاکره دریافت کنیم، مطمئناً آن را بررسی خواهیم کرد.» اما با این حال دعوت مصر برای شرکت در اجلاسی درباره جنگ غزه در شرم الشیخ را با اشاره به حملات و تحریم‌های ایالات متحده رد کرد.
مذاکرات بر سر برنامه هسته‌ای ایران از زمان بمباران تأسیسات هسته‌ای ایران توسط دولت ترامپ در تعلیق قرار دارد. براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته قرار بود تهران و واشنگتن دور جدیدی از مذاکرات هسته‌ای را 25 خردادماه 1404 برگزار کنند که با حملات اسرائیل به ایران درست دو روز پیش از برگزاری مذاکرات این روند برای مدت زمان نامعلومی به تعویق افتاد.
ایالات متحده، که در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ در سال ۲۰۱۸ از برجام – توافق جامع برنامه هسته‌ای ایران – خارج شده بود، همچنین اصرار دارد که هر توافق جدیدی شامل ممنوعیت کامل غنی‌سازی اورانیوم ایران باشد. این درخواست فراتر از توافق اولیه، معروف به برنامه جامع اقدام مشترک، است که تنها برنامه غنی‌سازی اورانیوم ایران را تحت یک سیستم بازرسی دقیق بین‌المللی محدود می‌کرد. ایران این درخواست جدید را به عنوان انکار حقوق خود به عنوان یک کشور مستقل توصیف و خاطرنشان کرده است که پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) غنی‌سازی اورانیوم را ممنوع نمی‌کند.
تریتا پارسی در این رابطه خاطرنشان می‌کند: «ایران برای توافق آماده است. اما صرف‌نظر از لحن مثبت و سخنان محبت‌آمیز ترامپ، آنچه او به دنبال آن است، تسلیم شدن ایران است. تا زمانی که او بر غنی‌سازی صفر اصرار دارد، فکر نمی‌کنم به توافقی دست یابد.»
به اعتقاد نگارنده این گزارش، جنگ اسرائیل با ایران، که شامل ترور شخصیت‌های عالی‌رتبه نظامی و دانشمندان هسته‌ای غیرنظامی توسط اسرائیل و همچنین حملات هوایی که منجر به کشته شدن صدها نفر شد، نیز تردیدها در مورد چشم‌انداز یک توافق پایدار با ایالات متحده را افزایش داده است. با این حال بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، در سخنرانی اخیر خود در کنست تصمیم ایالات متحده برای بمباران ایران در طول جنگ را به عنوان یک «معجزه کتاب مقدس» ستود.
الجزیره در این گزارش با بیان اینکه از ابتدای جنگ غزه، اسرائیل ضرباتی را علیه ایران و گروه‌های متحد آن، مانند حزب‌الله، در سراسر خاورمیانه وارد کرده، مدعی شده است: «حملات اسرائیل موجب تضعیف قابل توجه ایران شده و انگیزه کمی به ایالات متحده برای امتیازدهی در مورد غنی‌سازی اورانیوم و سایر مسائل داده است.» ترامپ نیز در اغلب سخنرانی های خود تکرار می‌کند که برنامه هسته‌ای ایران با حملات ایالات متحده به تأسیسات کلیدی «محو» شده است، اما میزان خسارت هنوز مشخص نیست.
ادعاهایی در مورد یک توانایی
در همین رابطه، پنتاگون پس از حمله اسرائیل و آمریکا به ایران اعلام کرد که برنامه هسته‌ای ایران یک تا دو سال به عقب افتاده است. هر چند که رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA)، دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل متحد، معتقد است که ایران می‌تواند ظرف چند ماه دوباره غنی‌سازی اورانیوم را آغاز کند.
گرگوری برو، تحلیلگر ایران در گروه اوراسیا مستقر در ایالات متحده، معتقد است که در رویارویی با ایران، زمان به نفع ترامپ است؛ رئیس‌جمهور آمریکا می‌تواند در مورد دیپلماسی خوش‌بین به نظر برسد، اما می‌تواند صبر کند و بگذارد ایران روزهای سخت و دشواری را سپری کند.» اشاره الجزیره به مشکلات اقتصادی ایران و همچنین احتمال حمله مجدد اسرائیل به ایران و ادعاهای مقامات دولت تل‌آویو در رابطه با هدف قرار دادن برخی از مسئولان بلندپایه کشور در جنگ بعدی است.
برو می‌گوید: «از سرگیری مذاکرات بدون امتیازدهی ایران برای ترامپ هیچ مزیتی ندارد و در حال حاضر، افزایش فشارها ضرر چندانی برای ایالات متحده نخواهد داشت چرا که ایران تا حدی ضعیف شده است که توانایی‌اش برای تهدید اسرائیل یا منافع آمریکا در منطقه نسبتاً محدود شده است.» بنابراین ممکن است رئیس‌جمهور آمریکا مایل باشد موضوع را برای چند ماه به حال خود رها کند تا ببیند آیا افزایش فشار اقتصادی، ایران را مجبور به بازگشت به میز مذاکره با شرایط مطلوب (آمریکا) می‌کند یا خیر.»
اول غزه بعد ایران
روزنامه گاردین هم در گزارش دیگری با این تیتر که «ترامپ با ابراز خرسندی از «پایان جنگ غزه»، به صلح با ایران چشم دوخته است» آورده است: «رئیس‌جمهور آمریکا ساعاتی پس از آزادی گروگان‌ها در سخنرانی خود در کنست اسرائیل از «طلوع تاریخی خاورمیانه جدید» سخن گفت.»
به گزارش گاردین، دونالد ترامپ قول داده است که از قدرت ریاست‌جمهوری خود در راستای به رسمیت شناخته شدن اسرائیل استفاده کند چرا که دولت تل‌آویو «هر آنچه را که می‌توانسته با زور اسلحه به دست آورده است» و (ترامپ) معتقد است عصری از همکاری در خاورمیانه را آغاز کرده است که در نهایت ممکن است تا صلح با ایران گسترش یابد.
این روزنامه به برخی از کلید واژه‌های سخنرانی ترامپ و مواردی چون «طلوع تاریخی خاورمیانه جدید»، پایان «کابوس طولانی و دردناک» جنگ غزه و «پایان عصر ترور و مرگ» اشاره کرده و به این بخش از سخنرانی ترامپ در همین رابطه پرداخته است. آنجا که می‌گوید: «اکنون زمان آن رسیده است که این پیروزی‌ها علیه تروریست‌ها در میدان نبرد را به جایزه نهایی صلح و رفاه برای کل خاورمیانه تبدیل کنیم.»
رئیس‌جمهور آمریکا در سخنرانی خود در کنست به کشورهای عربی این اطمینان را داد که او نه به اسرائیل اجازه می‌دهد درگیری با حماس را از سر بگیرد و نه به حماس اجازه می‌دهد خود را در غزه بازسازی کند. تعهداتی که به نظر نمی‌رسد محلی از اعراب داشته باشد چرا که نه اسرائیل پایان جنگ غزه را پذیرفته است و نه تمامی جنگجویان حماس قبول کرده‌اند که سلاح‌هایشان را بر زمین بگذارند.
با این همه موضوع این گزارش «ایران» است و سیاست‌های مبهم و بعضا جنگ‌طلبانه ایالات متحده علیه تهران که با فعالسازی مکانیسم ماشه و اعمال فشار بر کشورهای جهان برای اجرای تحریم ها علیه ایران همراه شده است، نشان می‌دهد که حتی اگر جنگ در غزه همچنان به قوت خود باقی باشد ترامپ به دنبال آن است تا وضعیت مذاکرات هسته ای ایران را در راستای اهداف خود به پیش برد و تهران را پای میز مذاکرات موشکی و منطقه ای نیز بنشاند. موضوعاتی که مقامات ایرانی آنها را خط قرمز نظام جمهوری اسلامی برای انجام هر شکلی از مذاکرات عنوان کرده‌اند.
