به گزارش تجارت‌نیوز، «ما در بازار آزاد هم ورود می‌کنیم و نرخ‌سازی می‌کنیم.» این جمله‌ای بود که از سوی محمدرضا فرزین- رئیس کل بانک مرکزی- بعد از گذشت یک ماه از ورودش به این نهاد، گفته شد و سرآغازی بود برای ایجاد مرکز مبادله ارز و طلای ایران با هدف کنترل قیمت دلار!
این مرکز که با عناوینی نظیر ناخدا و کاپیتان قرار بود نیمه‌های بهمن‌ماه سال گذشته راه‌اندازی شود، با تاخیر، دوم اسفندماه 1401 افتتاح شد تا تقاضای کاذب و سفته‌بازانه را در بازار، تعدیل کند و قیمت‌ها را در روندی کاهشی قرار دهد.
مرکز مبادله ارز و طلا به عنوان مرجع اصلی تامین ارز کشور آغاز به کار کرد و اولین قیمتی که در مرکز مبادله ارز کشور برای دلار کشف شد، ۴۱ هزار و ۵۴۹ تومان بود.
رئیس کل بانک مرکزی در مراسم آغاز به کار این مرکز گفته بود: مرکز مبادله ایران با تمام ابزارهایی که برای آن پیش‌بینی شده و دریافت کمک‌های فکری صاحب‌نظران تبدیل به بازار آزاد ارز خواهد شد.
وی تاکید کرده بود: تمام مبادلات در این بازار صورت می‌گیرد و ما می‌توانیم به عنوان بانک مرکزی مدیریت را در بازار ارز داشته باشیم؛ در تمام دنیا بانک مرکزی متولی این حوزه است، اما متاسفانه در کشور نهادهای لازم در این زمینه وجود نداشته و این اختیارات کمتر بوده است. مرکز مبادله شروعی است برای حکمرانی قوی حاکمیت ارزی کشور!
راه و بیراهه مدیریت بازار ارز
با آغاز به کار مرکز مبادله ارز و طلا، فروش دلار با کارت ملی و عرضه دلار به صرافی‌ها متوقف شد. فعالان بازار تا دو روز بعد سردرگم بودند و صرافی‌ها نیز دلاری برای عرضه نداشتند. در روزهای بعد اما اوضاع عرضه دلار، سامان گرفت و فروش دلار سهمیه‌ای از سرگرفته شد اما روند قیمت، صعودی بود تا جایی که هفتم اسفند قیمت دلار برای ساعاتی افزایش قابل توجهی یافت!
اگر چه روند قیمت دلار در نیمه‌های اسفندماه متاثر از اخبار مساعد سیاسی نزولی شد، اما این مرکز فعلا نتوانسته جایگزینی برای بازار آزاد ارز باشد.
این نخستین باری نیست که دولت‌ها برای مدیریت قیمت ارز اقدام به ایجاد مراکز و سامانه می‌کنند. مهرماه سال ۱۳۹۱ زمزمه تشکیل اتاقی برای نرخ‌گذاری دولتی دلار و یورو توسط مهدی غضنفری، وزیر وقت بازرگانی و محمود بهمنی رئیس کل بانک مرکزی بر سر زبان‌ها افتاد؛ مرکزی که قرار بود کابوس شبانه دلالان ارزی باشد و پایانی بر گران‌فروشی ارز که قیمت‌گذاری آن را امثال جمشید بسم‌الله‌ها و دلالان پشت پرده ارز انجام می‌‌دادند.
با این حال این مرکز نیز نتوانست بازار آزاد ارز را از آشفتگی نجات دهد و در واقع با گذشت زمان و آغاز مذاکرات سیاسی ایران با قدرت‌های بزرگ دنیا بر سر پرونده هسته‌ای بود که قیمت دلار روند نزولی پیدا کرد.
در این مقطع، بازار ارز آرامش نسبی یافت و اندک‌اندک، بساط رانت‌خواری و رانت‌جویی در بازار ارز برچیده شد؛ تابلوی صرافی‌ها روی آرامش را دیدند و دیگر خرید و فروش ارز برای کسی جذابیت سابق را نداشت.
در سال ۹۳، پس از صدور بخشنامه بانک مرکزی، متقاضیان ارز به اداره نظارت بانک مرکزی در میرداماد مراجعه کردند و به همین دلیل این مرکز خالی از مشتری شد. این موضوع سرآغازی شد برای برچیده شدن مرکز مبادلات ارزی!
تجربه نیمه ابتدایی اسفند ۱۴۰۱ و روزهای بعد از آن مانند اواسط سال ۹۱ است؛ باید دید در نهایت زور بازار و وضعیت اقتصادی به دلار می‌چربد و آن را هدایت می‌کند یا سیاست‌ها و سامانه‌های دولتی!
گزارش‌های بیشتر را در صفحه اخبار ارز و طلا بخوانید.
