به گزارش تجارت نیوز، گازکشی به منازل در ایران یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های زیرساختی کشور بوده که از دهه ۱۳۴۰ شمسی آغاز شد. سال 1344 میدان گازی پارس جنوبی کشف an و توسعه یافت. پس از توسعه این میدان، گازکشی و گازرسانی به شهرهای تهران، اصفهان و مشهد در سال 1349 آغاز شد. در واقع در این سال، اولین خطوط لوله انتقال گاز طبیعی از مناطق جنوبی کشور به شهرهای مرکزی رسید.
در نهایت در سال 1351 از اولین خط لوله سراسری که گاز را از مناطق جنوبی کشور به تهران و دیگر شهرها می‌رساند، بهره‌برداری شد.
پس از انقلاب اسلامی، روند توسعه گاز رسانی با آغاز جنگ تحمیلی برای مدتی کند شد. اما در نهایت در دهه 70 اجرای طرح گازرسانی به شهرها و روستاهای مختلف و توسعه شبکه انتقال گاز شتاب بیشتری گرفت؛ تا جایی که در دهه 90، طرح گازرسانی به بسیاری از استان‌های مرزی نیز اجرا شد.
شایان ذکر است همچنان در برخی از نقاط مرزی کشور گازکشی انجام نشده است؛ چابهار از جمله شهرهایی است که گازرسانی در آن تاکنون به طور کامل انجام نشده است. مردم برخی مناطق هنوز مجبور به استفاده از کپسول‌های گاز مایع هستند.
در نهایت باید گفت که در حال حاضر، بیش از 90 درصد از شهرها و روستاهای ایران به شبکه گاز متصل شده‌اند و این موضوع منجر به مصرف بی‌رویه گاز و اتلاف شدید انرژی در کشور شده است.
گازرسانی به منازل در ایران از طرح‌هایی بود که سرمایه‌گذاری عظیمی در آن انجام شد و گاز را به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع انرژی به سراسر کشور رساند. اما تاکنون بارها درباره نادرست بودن این طرح صحبت شده است. چراکه رساندن گاز به طور مستقیم به منازل، منجر به مصرف بی‌رویه و هدررفت منابع مالی و انرژی کشور شده است.
بسیاری از کارشناسان در این زمینه پیشنهاد داده‌اند که باید گاز اختصاص‌یافته به خانه مردم، به نیروگاه‌ها اختصاص می‌یافت و با تولید برق، لوازم گرمایشی برقی به منازل مردم می‌رسید. در چنین شرایطی، کشور با بحران گاز یا برق مواجه نمی‌شد یا حداقل با شدت کمتری آن را تجربه می‌کرد.
اشتباه بودن لوله‌کشی گاز به روستاهای کم‌جمعیت و صعب‌العبور یک موضوع قدیمی است
رضا پدیدار، رئیس کمیسیون استاندارد، محیط‌زیست، آب و توسعه پایدار اتاق بازرگانی ایران، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز توضیح داد: موضوع اشتباه بودن لوله‌کشی گاز به منازل یک موضوع قدیمی است و از چندین سال پیش، کارشناسان در این باره صحبت کرده‌اند. لوله‌کشی گاز برای روستاها یا محله‌هایی که جمعیت زیر ۱۰۰ هزار نفر دارند، در عرف بین‌المللی کار درستی نیست. اما در ایران در روستاهای 500 تا هزار نفری هم گازکشی انجام شده است.
او ادامه داد: راهکار جایگزین ارائه‌شده آن بود که از طریق سیلندرهای گازی که در همه جای دنیا رایج است، برای محله‌هایی که جمعیت کمتری دارند یا از نظر مکان، موقعیت ناهمواری دارند که رفت‌وآمد را مشکل می‌کند، استفاده کنند. یعنی برای این مناطق، معمولاً از ذخایر گاز طبیعی یا گاز کمپرس‌شده تحت عنوان گازهای CNG و LPG استفاده می‌شود.
رئیس کمیسیون استاندارد اتاق بازرگانی اضافه کرد: ایران کار درستی نکرد که این شبکه گسترده لوله‌کشی را در نقاط کم‌جمعیت اجرا کرد. این موضوعی است که وقتی نام گازکشی به میان می‌آید، همه متوجه اشتباه بودن آن می‌شوند.
چرایی ادامه طرح گازکشی مربوط به جنبه‌های غیرحرفه‌ای و سیاسی است
پدیدار در مورد چرایی تداوم گازکشی به منازل با وجود اشتباه بودن آن عنوان کرد: این موضوع را ده‌ها یا صدها کارشناس بیان کنند نیز همین اوضاع است و همین نظر را دارند. از کسانی که در طرح‌ریزی یا سیاست‌گذاری این کار مشارکت دارند، باید پرسید چرا این سیاست همچنان تداوم یافته است؟
به گفته او، وقتی از مسئولان سوال پرسیده می‌شود، می‌گویند برخی از نماینده‌های مجلس آنها را تحت فشار قرار می‌دهند و مجبور به گازرسانی به روستاهای کم‌جمعیت می‌کنند. این داستان‌ها، جنبه‌های غیرحرفه‌ای و سیاسی دارد که کارشناسان وارد این حوزه نشد‌ه‌اند و نمی‌شوند.
پدیدار توضیح داد: در این موضوع، هیچ مصوبه قانونی‌ای وجود ندارد. یعنی مصوبه‌ای وجود ندارد که تاکید کرده باشد لوله‌کشی گاز برای بخش‌های روستایی کم‌جمعیت یا دارای ناهمواری‌های جغرافیایی خاص، باید انجام شود یا نباید انجام شود. این موضوع صرفاً به نظر مقام مسئول بستگی دارد.
در کنار مطرح کردن نواقص اجرایی و عملیاتی باید به نواقص سیاسی پرداخته شود
رئیس کمیسیون استاندارد، محیط‌زیست، آب و توسعه پایدار اتاق بازرگانی ایران تشریح کرد: البته اکنون دیگر این موضوع گذشته و لوله‌کشی انجام شده است. در حال حاضر، بیش از سه‌چهارم گاز تولیدی کشور در شبکه خانگی مصرف می‌شود. در حال حاضر، باید بر راهکارهای سیاستی جدید تمرکز کرد. رئیس‌‌جمهوری در نظر دارد که یک معاونت بهینه‌سازی تولید و مصرف انرژی در خود نهاد ریاست‌جمهوری راه‌اندازی کند تا این خطاها تکرار نشود. ولی در مورد وضعیتی که در حال حاضر به وجود آمده، راهی جز فرهنگ‌سازی و بسترسازی وجود ندارد.
او خاطرنشان کرد: مطرح کردن نواقص اجرایی و عملیاتی در کشور مهم است اما باید به نواقص سیاستی هم پرداخته شود که کمتر کسی به آن می‌پردازد. سیاست‌گذاری در تولید و توزیع انرژی در کشور، از مهم‌ترین مشکلات اصلی کشور است.
پدیدار گفت: کارشناسان متعدد، بارها مشکلات را بیان کرده‌اند، اما به هیچ نتیجه‌ای نرسیده‌اند. چرا که زیرساخت‌های حرفه‌ای در کشور وجود ندارد و از همین زیرساخت‌های نادرست در کشور سوءاستفاده شده است. برای مثال در یکی از مناطق جنوبی کشور، از خط لوله اصلی توزیع گاز، نفت و گازوئیل، انشعاب زده و از طریق دریا قاچاق می‌شود.
وی افزود: باید به این موضوعات پرداخته شود تا جلوی آنها گرفته شود. در راستای موضوع گازرسانی هم باید سراغ کسانی را گرفت که در این زمینه تصمیم‌گیری کردند و این موضوع را اجرا کردند. کارشناسان در این زمینه نمی‌توانند کمکی کنند. کارشناسان تنها می‌دانند که برخی نمایندگان، سیاست‌گذاران را مجبور به اجرای این طرح کرده‌اند و سیاست‌گذار به دلایل متعددی مانند حفظ پست و مقام به این سیاست تن داده‌اند.
ضرورت فرهنگ‌سازی در حوزه انرژی
رئیس کمیسیون استاندارد، محیط‌زیست، آب و توسعه پایدار اتاق ایران اظهار کرد: یا باید قوانین و مقررات مربوطه در این زمینه بررسی و اصلاح شود یا اگر چنین امکانی وجود ندارد، باید برای فرهنگ‌سازی تلاش کرد. یعنی یا باید مسئولان دولت و مجلس را پاسخگو کرد تا قوانین مربوطه را تغییر دهند یا از ابزارهای موجود برای بهینه‌سازی مصرف انرژی استفاده کرد.
او در نهایت گفت: در حال حاضر، شاخص مصرف انرژی در ایران بسیار بالاست. میانگین درجه حرارت منازل در اروپا در زمستان ۱۸ درجه است، اما در ایران میانگین حرارت خانه‌ها ۲۴ درجه است. یعنی 6 درجه اختلاف فرهنگی وجود دارد. بنابراین مردم از نظر فرهنگی با دنیای توسعه‌یافته فاصله دارند و باید در این زمینه فرهنگ‌سازی شود.
برای مطالعه بیشتر صفحه سوخت و انرژی را دنبال کنید.
