بررسی شرایط خرید و فروش پنت‌هاوس‌های چند صد میلیاردی در مناطق شمالی شهر تهران نشان می‌دهد شرایط عجیب و غریبی در بازار مسکن حاکم است؛ از خرید خانه با طلا به جای پول گرفته تا تهاتر ملک با معدن طلا!
مشکلات بخش مسکن طی دهه 80، عموما در قالب جهش قیمت بروز کرده بود که از کمبود عرضه ناشی می‌شد. بر همین اساس، دولت محمود احمدی‌نژاد تصمیم گرفت طرح مسکن مهر را عملی کند. با این حال اگرچه مسکن مهر همچنان بزرگترین پروژه مسکن حمایتی محسوب می‌شود و در آن سال‌ها هم آمار صدور پروانه‌های ساخت را بالا برده بود اما نتوانست باعث بهبود وضعیت بخش مسکن در اقتصاد ایران شود.
وضعیت نابسامان بازار مسکن باعث شده به سیاست‌های اجرا شده از سوی دولت نیز در جایگاه یکی از عوامل این شرایط، توجه ویژه شود. سیاست‌هایی که از دو سال پیش، یکی پس از دیگری به اجرا درآمده‌اند، اما در بهترین حالت مانوری نمایشی بیش نبوده‌اند. اما حالا باید دید اجرای سیاست‌های کنونی چه پیامدهایی برای این حوزه خواهد داشت.
یکی از اقداماتی که دولت، امسال برای افزایش قدرت مردم در زمینه خرید و ساخت مسکن انجام داده، فارغ از کارآمدی آنها نسبت به تورم، افزایش سقف وام‌های مسکن است. اما شرایط دریافت این وام چیست و چه کسانی مشمول دریافت وام مسکن روستایی هستند؟
بانک‌ها در دو سال گذشته عملکرد مثبتی در زمینه پرداخت وام ساخت نهضت ملی مسکن نداشته‌اند؛ همین مسئله انتقادهای زیادی را برانگیخته است. مجلس هم ماه گذشته بندی الحاقی برای رسیدگی به تخلفات بانک‌ها در پرداخت تسهیلات مسکن تصویب کرده و وزیر اقتصاد از جریمه 26 هزار میلیارد تومانی بانک‌ها خبر داده است. آیا این فشارها به نفع نهضت ملی مسکن تمام خواهد شد؟
بانک مرکزی امروز گزارش تحولات بازار مسکن شهر تهران در آبان 1402 را منتشر کرد. بر این اساس متوسط قیمت مسکن با بازگشت به کانال 75 میلیون تومان، کاهشی 0.4 درصدی را نسبت به مهر تجربه کرده است. از سوی دیگر اما تعداد معاملات افزایشی 14.7 درصدی را پشت سر گذاشته که نشان از بازگشت تقاضا به بازار دارد.
سیاست‌گذاری اشتباه در حوزه مسکن طی دهه‌های گذشته همواره بار مضاعفی بر دوش بازار مسکن گذاشته است، تا آنجا که این حوزه حالا از نفس افتاده و در ابعاد گوناگون با رکود و عقب‌ماندگی روبه‌روست. در سومین بخش از گفت‌وگوی تجارت‌نیوز با منصور غیبی، تحلیلگر اقتصاد مسکن، سیاست دولت‌ها در بازار املاک بررسی شده است.
رئیس اتحادیه تعاونی‌های عمرانی تهران در مصاحبه‌ای که پیشتر با تجارت‌نیوز داشت و اکنون بخش تازه‌ای از آن منتشر می‌شود، اعلام کرده بود که این تعاونی پس از ساخت خانه‌های 25 متری برای زوج‌های جوان، در فاز بعدی، ساخت واحدهایی کوچکتر را برای مجردها آغاز خواهد کرد. اما نکته قابل تامل درباره ساخت مجمتع‌های ویژه مجردها، تفکیک جنسیتی آنهاست!
متن لایحه بودجه 1403 نشان می‌دهد سال آینده نیز مانند سال‌های گذشته خانه‌های لوکس مشمول مالیات خواهند شد. اما مالیات‌ستانی از این خانه‌ها تا کنون دستاورد ویژه‌ای نداشته است. منصور غیبی، تحلیلگر اقتصاد مسکن معتقدست اخذ مالیات از خانه‌های لوکس فقط یک مانور تبلیغاتی بی‌نتیجه است!
متن لایحه بودجه 1403 نشان می‌دهد مالکان خانه‌های لوکس در سال آینده نیز مکلف به پرداخت مالیات هستند. اما چه خانه‌هایی از دید دولت لوکس محسوب می‌شوند و هر مالک باید طی این بازه چند میلیون تومان مالیات پرداخت کند؟
بیش از دو سال از وعده ساخت چهار میلیون واحد نهضت ملی مسکن گذشته و دولت سیزدهم تا کنون حتی یک واحد به متقاضیان تحویل نداده است. این در حالی‌ست که بر اساس داده‌های وزارت راه فعلا تنها 300 هزار واحد در سطح کشور در حال ساخت است. نکته جالب توجه اینکه، تا کنون 4.5 میلیون تقاضا برای مسکن ملی ثبت شده است!
افزایش وام مسکن یکی از خبرهایی است که امسال حاشیه‌های زیادی داشته و حتی دولت سیزدهم، این اقدام را به‌عنوان دستاورد خود معرفی می‌کند. با این حال علی عبدالعلی‌زاده، وزیر اسبق راه و شهرسازی، وام‌های مسکن را غیرکاربردی دانسته و گفته است که این وام‌ها جوک هستند! اما چرا افزایش تسهیلات مسکن تا این حد مورد نقدهای تند و تیز قرار گرفته است؟
بازار مسکن ماه‌هاست در رکود به‌سر می‌برد. بر اساس آمارها این رکود در معاملات گاهی شدت گرفته و گاهی نیز تا اندازه‌ای فروکش کرده است، اما هرگز از پیکر بی‌جان بازار مسکن در ایران جدا نشده است. اما با چه راهکاری می‌توان این بازار را از رکود در معاملات نجات داد؟
طی ماه‌های اخیر، دولت میزان تسهیلات خرید مسکن را افزایش داده و آن را برای خانوارهای دارای فرزند به سقف دو میلیارد تومان رسانده است. با این حال اما محاسبات نشان می‌دهد که میزان اقساط این تسهیلات به حدود 35 میلیون تومان می‌رسد که بازپرداخت آن برای قشر بزرگی از متقاضیان مسکن غیرممکن است. بر همین اساس وام مسکن اکنون کارایی لازم را ندارد، اما در چه صورتی، این تسهیلات می‌تواند به بهره‌وری برسد؟
بیش از دو سال از عمر نهضت ملی مسکن می‌گذرد و نه تنها دولت تا کنون حتی یک واحد هم به مردم تحویل نداده بلکه هر روز با به‌کارگیری سیاست‌های غیرتخصصی که پیامدهایی جانبی و بلندمدت آن بررسی نمی‌شود خود را در این حوزه وارد دور باطلی کرده است.
مدیرکل دفتر حسابرسی سازمان امور مالیاتی در مورد علمکرد جدید در قبال خانه‌های خالی اعلام کرده است که اگر ظرف مهلت ۱۰ روز مالیات واحدهای خالی پرداخت نشود تمام محدودیت‌های پیش‌بینی شده در قانون از جمله ممنوع‌المعامله شدن و توقیف اموال برای مالک واحد مورد نظر اعمال خواهد شد. اما با توجه به اینکه این واحدها به‌طور عمده تحت تملک نهادهای دولتی و بانک‌ها هستند، آیا این اقدامات می‌تواند در بازار مسکن موثر باشد؟
بسیاری از کارشناسان اقتصادی، موقعیت فعلی بازار مسکن را فرصتی مناسب برای خرید می‌دانند؛ در این میان بررسی‌ها نشان می‌دهد، منطقه 10 تهران در سال‌های اخیر، همواره جزو پرطرفدارترین مناطق پایتخت و اولویت عده زیادی برای خرید مسکن بوده است. اما مزایای خرید خانه در این منطقه چیست که آن را در کانون توجه متقاضیان مسکن قرار داده است؟ آیا وزن این مزایا بر معایب سکونت یا سرمایه‌گذاری در این منطقه می‌چربد؟
سیطره بانک‌ها و نهادهای دولتی بر حجم بالایی از املاک و عدم عرضه آنها، یکی از مشکلاتی است که بازار مسکن اکنون با آن دست و پنجه نرم می‌کند. منصور غیبی، کارشناس حوزه مسکن در این مورد به تجارت‌نیوز گفته است: «دولت ضمن اجرای برنامه‌های خرد در حوزه مسکن باید عمده توجه خود را بر بدنه دولتی متمرکز کند و در زمینه این ملک‌ها شفاف‌سازی انجام دهد.»
دولت سیزدهم مدتی پیش اعلام کرد راه حلی برای تامین مالی پروژه نهضت ملی مسکن یافته و بر این اساس صندوق توسعه ملی اعلام آمادگی کرده است تا در ازای تخصیص دو میلیارد دلار به طرح مسکن ملی، اوراق نفتی وزارت راه و شهرسازی را با نرخ تنزیل دریافت کند. اما این اقدام تا چه اندازه می‌تواند برای این ابرپروژه موثر واقع شود و چه پیامدهایی برای صندوق توسعه ملی دارد؟
منطقه 22 یکی از مناطق نوساز تهران است که در سال‌های اخیر عده زیادی را برای خرید مصرفی و سرمایه‌گذاری به سمت خود جذب کرده، اما اکنون از رونق سابق فاصله گرفته است. آیا این به معنای پایان رونق بازار مسکن چیتگر است؟ منصور غیبی پژوهشگر و کارشناس حوزه مسکن معتقد است این منطقه با وجود امکانات فراوان اما معایبی هم برای سرمایه‌گذاری در بخش ملک دارد.
