انتقال به انرژیهای پاک و تجدیدپذیر، دیگر یک انتخاب نیست؛ ضرورتی جهانی برای مقابله با تغییرات اقلیمی، افزایش تقاضا و ناپایداری شبکههای برق سنتی است. استرالیا یکی از کشورهایی است که با سرعتی چشمگیر در مسیر نوسازی شبکه و توسعه ذخیرهسازی انرژی حرکت میکند. بهتازگی این کشور یکی از بزرگترین سامانههای ذخیرهسازی برق جهان را راهاندازی کرده است.
در سالهای اخیر، انرژیهای پاک از یک گزینه آیندهنگرانه تبدیل به بخش اصلی اقتصاد جهانی شدهاند. رشد چشمگیر سرمایهگذاریها، توسعه زیرساختها و تلاش کشورها برای کاهش انتشار کربن، باعث شده است که بازار کار انرژی در سال ۲۰۲۴ یکی از پویاترین دوران خود را تجربه کند.
محمد باغانی - در حالی که خودروها و صنایع همیشه مقصر اصلی آلودگی هوا در شهرهایی مانند تهران و اصفهان معرفی شدهاند، زبالههای سوزاندهشده یا دفنشده نقش پنهان اما مهمی در تولید ذرات معلق PM2.5 ایفا میکنند. آیا اقتصاد دایرهای با تمرکز بر بازیافت میتواند بخشی از این بحران را کنترل کند؟
معاون وزیر نیرو گفت: اکنون بیش از ۳۲۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی در کشور نصب شده و ظرفیت تجدیدپذیرها تا پایان سال آینده به ۱۱ هزار مگاوات خواهد رسید؛ رقمی که بیانگر رشدی سهبرابری نسبت به دورههای گذشته است.
امروزه نیاز به مواد معدنی حیاتی مانند لیتیوم برای صنایع پیشرفته و فناوریهای نوین به شدت افزایش یافته است. لیتیوم نقش مهمی در تولید باتریها و انرژیهای پاک دارد و شناسایی دقیق ذخایر آن به موضوعی حیاتی تبدیل شده است. به همین منظور، ناسا با استفاده از فناوریهای نوین تصویربرداری طیفی، حسگری به نام AVIRIS-5 را به خدمت گرفته است تا بتواند از ارتفاع بسیار بالا، نقشهبرداری دقیق و پیشرفتهای از معادن و ذخایر معدنی انجام دهد.
آلمان با چرخشی تاریخی به همجوشی هستهای روی آورده است؛ همکاری غول انرژی RWE با استارتآپ Focused Energy نشان میدهد برلین میخواهد در رقابت جهانی انرژی پاک و نامحدود آینده پیشتاز باشد.
محمد باغانی - ناوگان فرسوده دیزلی اتوبوس و تاکسیها و حجم بالای خودروهای شخصی در سفرهای کوتاه، بخش بزرگی از ذرات معلق و گازهای سمی کلانشهرهای ایران را تولید میکنند.
چین با طراحی اولین کشتی باری هستهای جهان با ظرفیت ۲۵۰۰۰ کانتینر، گامی انقلابی در صنعت کشتیرانی برمیدارد. این پروژه جاهطلبانه با بهرهگیری از راکتور توریمی نسل چهارم، نهتنها حملونقل دریایی را پاک و کارآمد میکند، بلکه رقابت جهانی در فناوریهای انرژی نو را به سطحی جدید میبرد.
در سالهای اخیر، رقابت جهانی برای تصاحب بازار فناوریهای پاک شدت گرفته و دولتها و شرکتها تلاش میکنند سهم بیشتری از آینده انرژی را به خود اختصاص دهند. در این میان، چین نه تنها یک بازیگر اصلی، بلکه به نوعی پیشگام صنعت سبز جهان شده است. تحلیلهای جدید نشان میدهد که شرکتهای چینی با سرعتی بیسابقه سرمایهگذاری خارجی خود را در بخش فناوری پاک افزایش دادهاند؛ گامی که هم به تقویت جایگاه اقتصادی چین کمک میکند و هم مسیر اقتصادهای نوظهور را برای گذار به انرژیهای تجدیدپذیر هموار میسازد.
بازار خودروهای برقی در سالهای اخیر با سرعتی چشمگیر در حال رشد است و انتخابهای نوآورانه در این حوزه توانستهاند نگاه بسیاری از مصرفکنندگان و کارشناسان را به خود جلب کنند. یکی از نمونههای شاخص این تحول، رنو ۵ برقی است که با ترکیب طراحی قدیمی و فناوریهای روز، توانسته جایگاه برجستهای در میان خودروهای برقی به دست آورد. این خودرو در سال ۲۰۲۶ برای ششمین سال متوالی عنوان «خودروی سال ایرلند» را کسب کرد؛ افتخاری که نشاندهنده جایگاه ویژه رنو ۵ در صنعت خودروهای برقی است.
با توجه به چالشهای فزایندهای مانند کمآبی، گرمای شدید و وابستگی شدید به واردات محصولات کشاورزی، کشورهای خاورمیانه به دنبال روشهای نوین و پایدار برای تامین امنیت غذایی خود هستند. کشاورزی عمودی که امکان تولید مواد غذایی در فضای محدود با استفاده بهینه از منابع را فراهم میکند، به عنوان یکی از راهکارهای موثر مطرح شده است. این فناوری علاوه بر کاهش مصرف آب و زمین، با استفاده از محیطهای کنترلشده، امکان تولید سبزیجات و گیاهان دارویی با کیفیت بالا را در هر فصلی از سال فراهم میکند.
در دهههای گذشته، تصویر خاورمیانه عمدتا حول محور نفت و گاز متمرکز بود. اما اکنون با گسترش سرمایهگذاری در فناوریهای نوین و پروژههای فناوری سبز، این منطقه در حال تبدیل شدن به یکی از پیشرفتهترین مناطق فناوری در قرن بیست و یکم است. کشورها با بهکارگیری فناوریهای دیجیتال و سازگار با محیط زیست، در حال ایجاد زیرساختها و اقتصادهای متنوعتر هستند که میتواند آیندهای پایدار و نوآورانه را رقم بزند.
تسلا که زمانی بیرقیب در بازار خودروهای برقی جهان پیشتاز بود، اکنون با چالشهای بیسابقهای روبهرو شده است. کاهش تقاضا برای خودروهای برقی، رقابت شدید با خودروسازان آسیایی و واکنش منفی شدید به فعالیتهای سیاسی و حمایتهای جنجالی ایلان ماسک، مدیرعامل این شرکت، باعث شده فروش تسلا در ماههای اخیر روندی نزولی داشته باشد.
طی دهه گذشته، آلودگی ناشی از مواد شیمیایی سرسختی مانند PFAS به یکی از بزرگترین چالشهای زیستمحیطی جهان تبدیل شده است. این مواد که در طیف گستردهای از محصولات روزمره مانند ظروف نچسب، لباسهای ضدآب و فومهای آتشنشانی دیده میشوند، بهراحتی وارد طبیعت شده و در آب، خاک، حیوانات و حتی جریان خون انسان تجمع مییابند. از آنجا که این ترکیبات تقریبا تجزیهناپذیر هستند، جوامع در سراسر جهان با مشکل آلودگی طولانیمدت منابع آب آشامیدنی مواجهاند.
صنعت ساختوساز یکی از بزرگترین منابع انتشار دیاکسیدکربن در جهان است؛ صنعتی که با استفاده گسترده از بتن، سهم قابل توجهی در گرمشدن کره زمین دارد. در حالی که فشار برای کاهش انتشار گازهای گلخانهای افزایش یافته است، دانشمندان به دنبال یافتن مصالحی هستند که نه تنها ضرری برای محیط زیست نداشته باشند، بلکه بتوانند در بهبود آن نیز نقش ایفا کنند. اکنون پژوهشگران موسسه پلیتکنیک ووستر (WPI) موفق شدهاند گامی بزرگ در این مسیر بردارند و یک ماده ساختمانی کاملا جدید، قابل بازیافت و کربنمنفی تولید کنند؛ مادهای که بهجای تولید دی کسید کربن، آن را جذب میکند.
افزایش خیرهکننده مصرف برق در جهان، بهویژه در مراکز داده و زیرساختهای هوش مصنوعی، بسیاری از کشورها و شرکتهای بزرگ فناوری را با چالشی بیسابقه روبهرو کرده است. تقاضا برای انرژی پایدار، ارزان و بدون کربن روزبهروز افزایش مییابد. در این میان، راکتورهای مدولار کوچک هستهای (SMR) به عنوان نسل جدید و انعطافپذیر انرژی هستهای، توجه دانشگاهها، غولهای فناوری، و نهادهای دولتی را به خود جلب کردهاند. این فناوری که سالها تنها در حد تئوری بود، اکنون بهسرعت در مسیر اجرا قرار گرفته و میتواند به یکی از مهمترین ابزارهای تامین انرژی پایدار در دهههای آینده تبدیل شود.
لسآنجلس با قطع کامل برق زغالسنگ و راهاندازی بزرگترین پروژه هیدروژن سبز جهان در یوتا، به ۶۰ درصد انرژی بدون کربن رسید و به الگویی جهانی برای گذار سریع به انرژی ۱۰۰ درصد پاک تا سال ۲۰۳۵ تبدیل شد.
دانشمندان دانشگاه کرنل آمریکا به روشی دست یافتهاند که میتواند تولید یکی از مهمترین مواد شیمیایی جهان را دگرگون کند؛ روشی که تنها با استفاده از نور خورشید، آب و اکسیژن هوا، پراکسید هیدروژن تولید میکند و میتواند عصر شیمی پاک و غیرمتمرکز را آغاز کند.
نیروگاه حرارتی خورشیدی «ایوانپا» در صحرای موهاوی کالیفرنیا، زمانی یکی از بلندپروازانهترین پروژههای انرژی پاک در جهان به شمار میرفت. تاسیساتی ۳۹۲ مگاواتی که با سرمایه ۲.۲ میلیارد دلاری و پشتوانه وام ۱.۶ میلیارد دلاری دولت آمریکا ساخته شد و قرار بود سالانه بیش از یک میلیون مگاواتساعت برق تولید کرده و انرژی مورد نیاز حدود ۱۴۰ هزار خانه را تامین کند.
بازار جهانی پیل سوختی هیدروژنی که در سال ۲۰۲۴ ارزشی معادل ۳.۶۴ میلیارد دلار داشت، تا سال ۲۰۳۰ نزدیک به دو برابر رشد خواهد کرد و به حدود ۵.۹ میلیارد دلار خواهد رسید. این رشد با نرخ مرکب سالانه ۸.۳ درصد، در نوع خود یک جهش بزرگ برای صنعتی به شمار میرود که ستون اصلی آینده انرژی پاک محسوب میشود.
