راهکار پزشکیان برای عبور از ناترازی بنزین چیست؟/ چرخش از بنزین سهمیه‌ای به سمت اصلاح قیمت‌ها!

به گزارش تجارت‌نیوز، مسعود پزشکیان در میزگرد سیاسی اظهار کرد هر حرکتی که قرار است در جهت اصلاح قیمت بنزین و رفع هر ناترازی انجام شود، در ابتدا باید مردم را توجیه و برای آن آماده کرد و در آنها این پذیرش را به وجود آورد که این مداخله منجر به درمان خواهد شد؛ این‌که بدون مشارکت و نظر مردم یک‌شبه تصمیم گرفته شود و آن فاجعه پیش بیاید علمی و قابل قبول نیست.

او درباره افزایش قیمت بنزین نیز گفته افزایش قیمت بنزین در برنامه هفتم توسعه پیشی‌بینی نشده است و دولت نیز نمی‌تواند خارج از قانون اقدام به افزایش قیمت بنزین کند. اما احتمال افزایش قیمت بنزین با تصمیم سران سه‌ قوه وجود دارد.

این اظهارات نشان می‌دهد بنا بر نظر این کاندیدای ریاست‌جمهوری، اگر از قبل به مردم گفته شود که قرار است وضع معیشت‌شان بدتر شود، دیگر معترض نخواهند بود.

از سوی دیگر، پزشکیان در دی‌ماه 1402 در گفت‌وگو با هم‌میهن مدعی شده بود با اختصاص سهمیه بنزین به کسانی که خودرو ندارند موافق است و عقیده دارد کسانی که خودرو ندارند، در صورت دریافت سهمیه بنزین دولتی و فروش آن با هزینه آزاد می‌توانند تا حدودی فشار شرایط تورمی و افزایش قیمت‌ها را برای خود کاهش دهند.

به عقیده او، اگر دولت قیمت بنزین را به فرض مثال ۱۰ تا ۲۰ هزار تومان اعلام کند و سهم هر فردی ۱۵ لیتر بنزین باشد، ۱۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومان پول به او تعلق گرفته است و سهم یک خانواده پنج‌نفره از بنزین ماهانه حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می‌شود. در حال حاضر دولت به بنزین یارانه اختصاص می‌دهد. افرادی که خودرو دارند از سهمیه ماهانه ۶۰ لیتر دولت استفاده می‌کنند، اما افرادی که خودرو ندارند از یارانه بنزین محروم هستند. افراد فاقد خودرو از این یارانه محروم هستند در حالی‌ که گرانی‌های ناشی از اختصاص این یارانه در زندگی روزمره، بیشتر به آنها تحمیل می‌شود.

جراحی یا یارانه؟

مشخص نیست به نظر پزشکیان راهکار ناترازی بنزین، افزایش قیمت با اطلاع قبلی است یا اختصاص سهمیه بنزین به همه مردم؟ اگر قرار است وضع معیشتی مردم سنجیده نشود و قیمت بنزین بدون توجه به مشکلات ارزی و تورمی بالا برود، آیا اطلاع قبلی آن بر بهبود وضع معیشتی مردم اثرگذار خواهد بود؟

توجیه مردم نسبت به جراحی قیمت بنزین در این شرایط تورمی، وقتی ممکن خواهد بود که خود گزاره منطقی باشد. مادامی می‌توان راجع به اقناع مردم اظهارنظر کرد که مسئولان در پی تصمیم‌گیری در مورد اقدامی منطبق با واقعیت باشند. تاکنون بسیاری از کارشناسان حوزه انرژی متذکر شده‌اند که جراحی قیمت بنزین مشکل ناترازی را حل نخواهد کرد.

در شرایط تورمی موجود، جراحی قیمت بنزین نه‌تنها مشکل قاچاق را برطرف نخواهد کرد بلکه مشکلات معیشتی فراوانی به وجود خواهد آورد. جراحی قیمت بنزین منجر به افزایش ناگهانی هزینه‌های حمل‌ونقل می‌شود و به دنبال آن قیمت بسیاری از کالاها و خدمات افزایش می‌یابد.

با توجه به پیامدهای چنین تصمیمی، بسیاری از کارشناسان این راه‌حل را در شرایط تورمی کشور ناکارا می‌دانند. عمده کارشناسانی که به راهکار قیمتی بنزین امید دارند نیز درصدد اصلاح گام به گام قیمت بنزین هستند، نه جراحی یکباره آن.

اختصاص سهمیه بنزین به همه مردم

پزشکیان ادعای کارا بودن راهکار غیرقیمتی تخصیص سهمیه سوخت به همه شهروندان را مطرح می‌کند. در وهله اول مشخص نیست بالاخره جراحی قیمت بنزین که راهکاری قیمتی است مد نظر این کاندیدا قرار دارد یا راهکار غیرقیمتی تخصیص سهمیه سوخت به همه مردم؟ اگر قرار است این راهکار غیرقیمتی دنبال شود، انتقادات بسیاری درباره کارایی این طرح‌ها تاکنون مطرح شده است.

تخصیص سهمیه سوخت به افراد شاید بتواند در کوتاه‌مدت از بروز فاجعه جلوگیری کند، اما در نهایت به دلیل شرایط تورمی کشور، با نرخ تورم تعدیل می‌شود و مبلغ سهمیه در گذر زمان ارزش خود را از دست خواهد داد. سهمیه تخصیص‌یافته به همه شهروندان نمی‌تواند مشکل معیشتی شهروندان را برطرف کند و از سوی دیگر بحران ناترازی بنزین را نیز حل نمی‌کند.

در نهایت چنین سیاستی به دلیل تورم موجود در کشور ناکارا خواهد بود. تعدیل قیمت سهمیه اختصاص‌یافته با تورم و از دست رفتن ارزش آن، نه‌تنها وضع معیشتی مردم را وخیم‌تر می‌کند و موجب سرخوردگی آنها خواهد شد، بلکه مشکل ناترازی بنزین را نیز حل نخواهد کرد.

البته نکته مهم آن است که سیاست‌گذاری در زمینه بنزین کارا و منطبق با واقعیت جامعه باشد. مساله تاکید بر دوگانه بودن راهکار قیمتی و غیرمنطقی نیست. اگر مشکلات کلان، تحریم، روابط بین‌الملل، شرایط تورمی و... در تحلیل سیاست‌های حوزه انرژی لحاظ نشود، وعده‌های عنوان‌شده ناکارا خواهد بود. این تنها یکی از مشکلاتی است که کاندیداهای ریاست‌جمهوری با آن درگیر هستند.

برای مطالعه بیشتر صفحه سوخت و انرژی را دنبال کنید.