سوسن یحیی‌پور 
تجارت‌نیوز گزارش می‌دهد:
کارنامه یک‌سالگی دولت سیزدهم در حوزه اقتصاد سبز
آمارها و اظهارات در یک‌سالگی دولت سیزدهم گویای این واقعیت است که از میان بخش‌های مختلف اقتصاد سبز، عملکرد دولت در حوزه حفاظت از محیط زیست و خصوصا در زمینه کاهش کربن چندان موثر نبوده است.
به گزارش تجارت‌نیوز، در یک سالگی دولت سیزدهم ، وقت آن رسیده که نگاهی کوتاه به عملکرد آن در بخش «تحقق حمل و نقل عمومی» و «خدمات سبز شهری» بیاندازیم.
در این گزارش، سعی شده تا با استناد به گفته‌های کارشناسان و مقامات مسئول تصویری از وضعیت کنونی «مدیریت پسماند»، «حمل و نقل عمومی»، و «حفظ محیط زیست با نگاهی به توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، کاهش کود و کربن» ارائه کنیم.
مدیریت پسماند
برای درک وضعیت مدیریت پسماند در دولت سیزدهم ، چند نمونه از اظهارات مقامات مسئول و کارشناسان را بررسی می‌کنیم.
اسفند ۱۴۰۰: حبیب راضی، مدیرکل دفتر محیط‌زیست و خدمات شهری سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها: «روزانه ۴۵ هزار تن زباله در مناطق شهری و ۱۰ هزار تن در مناطق روستایی تولید می‌شود و متوسط سرانه تولید زباله هر نفر در شهر ۷۶۰ گرم و در روستاها ۴۸۵ گرم است.»
خرداد ۱۴۰۱: علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست: «دیگر جایی برای دفع پسماند در کشور نداریم.»
خرداد ۱۴۰۱: سعیده کریمی، عضو کارگروه مدیریت پسماند کرسی یونسکو در آموزش محیط: «متاسفانه در تهران تفکیک رسمی پسماند زیر پنج درصد در مبداء(۱۵ درصد غیر رسمی) است.»
علیرضا زاکانی، شهردار تهران، هم در فروردین ماه امسال شرایط مدیریت پسماند در ایران را نامناسب خواند. در ادامه، به برخی از اقدامات شهرداری تهران در این حوزه از زبان شهردار اشاره می‌کنیم.
آبان ۱۴۰۰ : مذاکره با سفیر ژاپن درباره مدیریت پسماند
آذر ۱۴۰۰: مذاکره با سفیر ایتالیا درباره مدیریت پسماند
فروردین ۱۴۰۱: «۶۷ درصد از زباله‌های تهران در حال دفن شدن است، در حالی که باید فقط ۱۰ درصد آن معدوم شود.»
فروردین ۱۴۰۱: «در تفاهم‌نامه با وزارت نفت به دنبال تولید انرژی از طریق پسماندها هستیم.»
فروردین ۱۴۰۱: «روزانه ۷۵۰۰ تن زباله در تهران جمع‌آوری که ۵۰۰۰ تا ۵۵۰۰ تن روزانه به آرادکوه منتقل می‌شود. ما به دنبال این هستیم که هشت مرکز MRF در تهران را تجهیز کنیم و با بهره‌مندی از دانش و فناوری ۵۵۰۰ تن زباله را به ۳۵۰ تن برسانیم و اولین قرارداد این حوزه نیز در حال انعقاد است.»
منبع: دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی (۱۴۰۱)
حمل و نقل عمومی
در زمینه حمل و نقل عمومی، خوب است در ابتدا نگاهی به آمار و اطلاعات ارائه شده توسط تشکری هاشمی، رئیس کمیسیون حمل و نقل شورای شهر تهران، در بخش جابه‌جایی با اتوبوس بیاندازیم.
خردادماه امسال هم، مجتبی شفیعی، معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار تهران، آماری در ارتباط با حمل و نقل عمومی شهر تهران اعلام کرد که در جدول زیر آمده است.
طبق اظهارات وی، برای جبران کسری‌ها و مدیریت وضعیت، قرارگاه توسعه حمل و نقل عمومی و پاک تشکیل شده و تاکنون چهار جلسه تشکیل و ۵۹ محور عملیاتی برای آن طراحی شده است.
طبق گفته‌های شهردار تهران در حوزه مدیریت شهری در فروردین امسال هم، توسط شهرداری تهران تا کنون ۱۷۵ دستگاه اتوبوس جدید خریداری شده، در حوزه تاکسی ۵ هزار و۶۵۰ دستگاه نوسازی انجام گرفته، برای ۷ خط مترو نیز ۲ هزار و ۵۰۰ واگن نیاز است که در حال حاضر هزار و۵۰۰ واگن وجود دارد که ۳۶۰ واگن از مدار خارج شدند.
حفظ محیط زیست
در ادامه بررسی عملکرد دولت ، در بخش حفظ محیط زیست نیز نگاهی به «توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر»، «میزان کاربرد کود» و «کاهش کربن» می‌اندازیم.
انرژی تجدیدپذیر
به گفته کارشناسان، تأمین بیش از ۱۰ درصد از انرژی کلی تولیدی در دنیا با روش‌های تجدیدپذیر است؛ ولی در ایران با وجود قابلیت فراوانی که در زمینه بهره‌مندی از این انرژی‌ها به‌ویژه خورشیدی وجود دارد، درصد بسیار پایینی از تولید انرژی طریق تجدیدپذیرها تأمین می‌شود.
به تازگی نیز، حمیدرضا صالحی- رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران- با اشاره به سهم یک درصدی تجدیدپذیرها از کل برق تولیدی کشور، به تجارت نیوز گفته: «این در حالیست که در بسیاری از کشورها این سهم به بالای ۲۵ تا ۳۰ درصد می‌رسد.»
در عین حال، اخیرا معاون وزیر نیرو و رئیس سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) اعلام کرده است: «قرار است در دولت سیزدهم ۱۰ هزار مگاوات انرژی تجدیدپذیر در سطح کشور تولید شود که سهم سال ۱۴۰۱ با کمک مجلس تصویب شده است.»
آنطور که مقرر شده؛ برای تحقق این برنامه ۴هزارمگاوات نیروگاه خورشیدی و ۳هزار مگاوات نیروگاه بادی از طریق ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید احداث خواهد شد.
هرچند کارشناسان می‌گویند دولت با دخالت در روند قیمت‌گذاری و سنگ‌اندازی در مسیر عرضه برق در بورس انرژی، کماکان مسیر سرمایه‌گذاری را مسدود نگه داشته و تحقق برنامه‌های اعلام شده در گروی تجدیدنظر در رویه فعلی دولت است.
میزان استفاده از کود
هنوز کشاورزان ایران با کودهای زیستی تولید داخل ناآشنا هستند و تازه‌ترین آمارها نشان می‌دهند که به دنبال کاهش ۴۵درصدی قیمت کودهای فسفاته و پتاسه، مصرف آنها از ابتدای سال جاری تا اردیبهشت ماه نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۷ برابر افزایش داشته است.
با اینحال، وزیر جهاد کشاورزی در اظهاراتی خبر داده که حمایت از کود زیستی از سال گذشته در سبد حمایتی قرار گرفته و تلاش می‌شود تا این نوع کود جایگزین کود شیمیایی شود.
انتشار کربن
آمارها و اظهارات نشان می‌دهند عملکرد سازمان حفاظت محیط زیست در زمینه کاهش کربن چندان موثر نبوده است. در همین زمینه، خردادماه امسال، مدیرکل دفتر اقتصاد و فناوری محیط زیست سازمان حفاظت محیط زیست، از انتشار گزارش عملکرد زیست محیطی (EPI)۲۰۲۲ خبر داد و گفت: «کاهش امتیاز و تغییر رتبه نشان می‌دهد ایران در شاخص‌های جدیدی که در نسخه ۲۰۲۲ نسبت به نسخه ۲۰۲۰ اضافه شده، امتیاز خوبی نداشته است.» جایگاه ایران در میان ۱۸۰ کشور دنیا، ۱۳۳ اعلام شده است.
شاخص‌های مختلف از جمله چهار شاخص جدید در موضوع کیفیت هوا مانند قرار گرفتن در معرض دی اکسید گوگرد، اکسیدهای نیتروژن، مونوکسید کربن و مواد آلی فرار از جمله شاخص‌هایی هستند که در این گزارش مورد بررسی قرار می‌گیرند.
مقصودی، نماینده سازمان حفاظت محیط زیست، هم که به تازگی در کمیته فنی تغییر اقلیم و کاهش کربن کمیسیون انرژی اتاق ایران حضور داشته، به عملکرد ضعیف سازمان حفاظت محیط زیست در این باره، اشاره کرده و گفته است: «در حال حاضر سازمان حفاظت محیط زیست حرکت خاصی برای شرکت در کنفرانس جهانی تغییرات اقلیمی ۲۰۲۲ (COP27) انجام نداده است. برای مثال، حدود ۱۵ سال قبل کمیته فرعی تغییر اقلیم تشکیل شده بود و برای حضور در COP از چهار ماه قبل برنامه‌ریزی می‌شد ولی الان مدتی است که به دلیل بالا بودن هزینه حضور خیلی از کارگروه‌ها و کمیته‌ها فعال نیست و ما در کارگروه و کمیته‌های بین‌المللی هم حضور کمرنگی داریم.» فعالان بخش خصوصی در این جلسه ابراز امیدواری کردند که اتاق بازرگانی ایران بتواند تعامل خوبی با سازمان حفاظت محیط زیست جهت تغییر اقلیم و کاهش کربن داشته باشد.
در پایان گفت؛ هنوز سه سال دیگر پیش روی دولت سیزدهم قرار دارد. باید دید در مدت باقی مانده چه تغییر و تحولاتی در اقتصاد سبز در ایران رخ خواهد داد و تا چه اندازه به طرح‌ها و برنامه‌های اعلام شده عمل خواهد شد.
نظرات