سیدعباس موسوی، سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه در گفت‌وگوی ویدئویی با برنامه صدای دیپلمات «تجارت‌نیوز»:
به تمام همسایگان ایران در مورد تحرکات اسرائیل هشدار داده‌ایم
غرب از کارت مسلمانان برای تسویه‌حساب با صهیونیست‌ها در قضیه هولوکاست استفاده کرد / تهدیدی از مرز آذربایجان برای ایران از جانب اسرائیل احساس نکرده‌ام
سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان گفت: تمام مقامات ما، نه‌تنها به جمهوری آذربایجان بلکه به تمامی کشورهای هم‌مرز ایران، درباره حضور رژیم صهیونیستی هشدار داده‌اند؛ مثلاً به عراق که دیدید در کردستان عراق اتفاقاتی رخ داد و بقیه کشورها. ما خیلی قصد دخالت در امور داخلی برخی کشورها را نداریم، اما هشدار جدی هم داده‌ایم.
بیش از یک سال از آنچه در هفتم اکتبر رخ داد سپری شده است و اسرائیلی‌ها توانستند با سوءاستفاده از شرایط پیش‌آمده بعد از طوفان‌الاقصی، چند 10 هزار نفر از مردم غزه و لبنان را به خاک و خون بکشند، صدها هزار نفر را آواره و رهبران جنبش حماس و افرادی چون «اسماعیل هنیه و یحیی سنوار» و البته رهبر حزب‌الله لبنان «سیدحسن نصرالله» را به شهادت برسانند. تحرکاتی که با چراغ سبز کشورهای عربی و غربی در مسیری بسیار هموار دنبال شد.
سیدعباس موسوی، سخنگوی اسبق دستگاه سیاست خارجی کشور، در گفت‌وگو با برنامه صدای دیپلمات تجارت‌نیوز درباره وضعیت منطقه در یک‌سالگی حملات ۷ اکتبر و همچنین روابط کشورهایی چون عربستان با اسرائیل که به دنبال عادی‌سازی روابط ریاض با تل‌آویو بودند صحبت کرده است. موسوی که در آخرین ماموریت خود به عنوان سفیر ایران در جمهوری آذربایجان حضور داشت در این گفت‌وگو به سوال‌های تجارت‌نیوز در مورد مناسبات باکو با تل‌آویو و همچنین تحرکات ضدایرانی اسرائیلی‌ها در خاک آذربایجان نیز پاسخ داده است. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
***
طوفان الاقصی واکنشی طبیعی بود که نیروهای مقاومت در غزه و سرزمین‌های اشغالی نشان دادند
*آقای موسوی، وضعیت فعلی منطقه را چطور ارزیابی می‌کنید و امکان رویارویی ایران و اسرائیل را چگونه می‌بینید؟ دیدگاه‌تان درباره بازی‌ای که کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای انجام می‌دهند چیست؟ ما می‌دانیم که به صورت سنتی آمریکایی‌ها و در حالت کلی کشورهای غربی حامی اسرائیل هستند و منافع اسرائیل را در منطقه پشتیبانی می‌کنند. از سوی دیگر بعضی کشورهای عربی به واسطه پیمان ابراهیم رابطه نزدیکی با اسرائیل دارند، کشورهایی مانند امارات، بحرین و یکسری کشورهای دیگر. پیش از هفتم اکتبر هم این موضوع مطرح بود که عربستان در حال عادی‌سازی رابطه با اسرائیل است. لطفاً دیدگاه‌تان را هم درباره منازعه تل‌آویو و تهران و هم در خصوص بازی کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در جنگ خاورمیانه بیان کنید.
شما راجع به ابعاد قضیه خیلی مبسوط صحبت کردید. این تحولات و مناسبات و به قول شما منازعه سال‌های سال است که جریان داشته، اما در ماه‌های اخیر قدری شتاب گرفته است و موضوع جدیدی نیست، ادامه همان تحولات است که قبلاً شاهد بودیم و مشخصاً از هفت اکتبر سال گذشته با عملیاتی که نیروهای حماس در غرب سرزمین‌های اشغالی انجام دادند طبیعتاً ورق تاحدودی برگشت.
آن عملیات هم از دید ما توجیه‌پذیر بود زیرا مردم غزه و خود غزه در محاصره‌ای شدیدی قرار داشتند و قفسی بود که برای مردم غزه و فلسطینی‌ها ساخته بودند. بنابراین به طور کلی باید گفت این واکنشی طبیعی بود که نیروهای مقاومت در غزه و سرزمین‌های اشغالی نشان دادند. بعد از آن هم قابل پیش‌بینی بود شاهد شدت عمل رژیم صهیونیستی در این زمینه باشیم که پس از یکی دو روز به خودشان آمدند و شدت عمل زیادی به خرج دادند.
اصل ماجرا هم اینجاست که دیدند نمی‌توانند با حماس و مقاومت اسلامی مقابله کنند و به کشتار مردم رو آوردند؛ کشتار مردم و زنان و کودکان بی‌گناهی که شاهد بودید. طبیعی هم بود که در غیاب کشورهای عربی و سران عرب، نیروهای مقاومت و مردمی در اقصی نقاط منطقه ما و البته جمهوری اسلامی ایران به آن اهمال وحشیانه واکنش نشان بدهند تا بتوانند از ادامه این کشتار جلوگیری کنند. مجموعه اقدامات سیاسی و دیپلماتیکی هم در این زمینه انجام شد اما دیدید که به نتیجه نرسید.
اسرائیل موجودی است که متاسفانه تن به هیچ‌یک از قواعد و قوانین بین‌المللی نمی‌دهد
اسرائیل موجودی است که متاسفانه تن به هیچ‌یک از قواعد و قوانین بین‌المللی نمی‌دهد و تقریباً یک پسرِ یاغی و سرکشِ خانواده خاورمیانه شده است. بر همین اساس هم هست که نیروهای مقاومت به‌ویژه در لبنان و نقاط دیگر درصدد هستند واکنشی نشان دهند تا این رژیم را سر جای خود بنشانند و این روند ادامه پیدا کرده است و ما به تحولات اخیر رسیده‌ایم.
البته جمهوری اسلامی ایران هم هیچ‌گاه این موضوع را پنهان نکرده است که اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد و موجودیتی به نام اسرائیل را قبول ندارد و از هر وسیله‌ای استفاده خواهد کرد تا این رژیم را ساکت کند یا اینکه در چارچوب بیاورد و اتفاقاتی که اخیراً رخ داده و شما و دیگران شاهد آن بودید در همین راستا بود.
هر آنچه در ماه‌های اخیر از سوی جمهوری اسلامی ایران صورت گرفت نیز واکنش طبیعی و مشهودی به سلسله اقداماتی بود که رژیم صهیونیستی علیه منافع مستقیم ما انجام داد. چه هدف قرار دادن سفارت ما در سوریه و چه شهادت بسیاری از سرداران ما که به صورت قانونی و مستشاری در آن کشور حضور داشتند و همین‌طور ترور شهید هنیه در قلب پایتخت و دل خاک ایران و البته در آخرین اقداماتی که انجام دادند همراه شهید نصرالله یکی از سرداران رشید ما را هم ترور کردند.
جمهوری اسلامی ایران مانند یک شطرنج‌باز صحنه را مدیریت می‌کند
طبیعی بود تقریباً پس از دو ماه فرصت دادن و منتظر ماندن تا سازمان‌های بین‌المللی و کشورهایی که حامی رژیم هستند آن را به پاسخگویی وادار کنند که البته ثمری هم در پی نداشت، جمهوری اسلامی ایران مجبور شد از حق قانونی خودش استفاده کند و پاسخ رژیم را بدهد. طبیعتاً معادلات از این به بعد فرق خواهد کرد و جالب‌تر و پیچیده‌تر خواهد شد؛ جمهوری اسلامی ایران هم حتماً با آمادگی عمل و صبوری، به فکر برنامه‌های بعدی است و مانند یک شطرنج‌باز که صحنه را مدیریت می‌کند قطعاً منتظر اقدامات بعدی است.
غرب بدهکاری‌ای را که در هولوکاست به صهیونیست‌ها دارد از جیب مسلمانان خرج می‌کند
*می‌توان دیدگاه شما را در مورد عملکرد کشورهای عربی و غربی- می‌گویم عربی چون اعراب نقش بیشتری بازی می‌کنند- بپرسم؟
کشورهای غربی تکلیف‌شان مشخص است به هر حال یک بدهکاری تاریخی به صهیونیست‌ها و اسرائیل دارند و دارند بدهی‌شان را صاف می‌کنند. من به دروغ یا راست بودن موضوع کاری ندارم یا اتفاقاتی که...
*بحث هولوکاست را می‌فرمایید؟
بله. مثلاً اینکه بوده یا چقدر بوده بحث ما نیست، موضوعاتی بوده و هرچه بوده رژیم از آنها استفاده می‌کند. از کشورهای غربی و اقدامی که هیتلر یا دیگران کردند باج‌خواهی و از آن موضوع و آن موضع سوءاستفاده می‌کند. به‌نوعی از دید ما سیاست خارجی کشورهای غربی یعنی هم آمریکا و هم اروپا را به گروگان گرفته است. این قدرت صهیونیست بین‌الملل است که می‌تواند این اقدامات را انجام دهد و آنها ناچارند از رژیم صهیونیستی حمایت کنند و حمایت هم می‌کنند.
اما وقتی بحث مردم عادی به میان می‌آید، متاسفانه به‌رغم شعارهایی که غربی‌ها راجع به حقوق بشر می‌دهند، چشم‌شان را به روی این مسائل می‌بندند. هدف اصلی حمایت از رژیم اسرائیل است و پشتیبانی از آن رژیم که این تبدیل به یک چک سفیدامضا برای رژیم شده است تا بتواند جنایات خود را ادامه دهد.
ولی در میان کشورهای عربی هم متاسفانه به‌جز چند کشور، بقیه آن‌طور که باید و شاید غیرت عربی‌شان به جوش نیامده است و با کمال تاسف می‌بینیم که در کنار سکوت غربی‌ها یا حمایت علنی غربی‌ها، برخی از کشورهای عربی یا به این جنایات رضایت دارند یا توان و جرأت مخالفت ندارند که این نیز مایه تاسف برای جهان اسلام و کشورهای اسلامی و امت اسلامی است؛ طبیعتاً گروه‌های مقاومت و جمهوری اسلامی ایران، این خلأ را پر می‌کنند.
سعودی‌ها وارد تله عادی‌سازی نشده‌اند
*الان بحث عربستان موضوع بسیار مهمی است، با اینکه سعودی‌ها بارها اعلام کردهاند منتظر صلح هستند، اما در صحبت‌هایشان به این موضوع هم اشاره می‌کنند که بحث عادی‌سازی را حتماً پیگیری خواهند کرد. فکر می‌کنید با این وضعیت عادی‌سازی روابط ریاض با تل‌آویو چقدر امکان‌پذیر است؟
پس از هفت اکتبر سعودی‌ها هم به این نتیجه رسیدند که اسرائیلی‌ها خیلی در بحث‌هایی که برای عادی‌سازی مطرح می‌کنند صادق نیستند. من هم فکر میکنم بعد از این قضیه و اتفاقاتی که رخ داد سعودی‌ها نیز به این جمع‌بندی رسیده‌اند که عملاً صلح با این رژیم و عادی‌سازی با این رژیم و با این رویکرد فعلی قطعاً فریبی بیش نیست و آن را ادامه نخواهند داد.
به هر حال روند عادی‌سازی همان‌طور که شما هم گفتید داشت پیش می‌رفت و مثلاً خود سعودی‌ها هم شامل حال‌شان می‌شد، اما به نظر می‌رسد سعودی‌ها وارد این تله نشده‌اند و خودشان را حفظ کردهاند؛ بنابراین احتمال می‌دهم وجاهت خودشان را برای مدتی در جهان عرب و جهان اسلام حفظ کنند و با این اتفاقاتی که افتاده و شدت عملی که رژیم به خرج می‌دهد، وارد تله عادی‌سازی با رژیم صهیونیستی نشوند.
اسرائیل از خلأ قدرت دوران پیشاانتخابات آمریکا نهایت استفاده را کرده است
*منطقه ما چقدر توان تحمل تنش میان ایران و اسرائیل را دارد؟ به هر حال منازعات در بالاترین سطح پیگیری می‌شود.
این موضوع جدیدی نیست چراکه ما با رژیم صهیونیستی در میانه یک جنگ هستیم و زد و خورد هم همیشه بوده است. هم ما با آنها و هم نیروهای مقاومت با آنها، شاید یک مقاطعی شدت عمل بیشتری از طرفین شاهد بودیم که بنا بر دلایلی خیلی بولد و برجسته نمی‌شده است.
اما این نکته که منطقه کشش این تنش را دارد یا خیر، طبیعتاً هیچ منطقه‌ای کشش هیچ تنش و جنگ و درگیری خاصی را ندارد، اما به نظر می‌رسد این اراده سران رژیم صهیونیستی است که بخواهند قدری تنش را افزایش بدهند و در مقام بی‌عملی که در کشورهای غربی یا سازمان‌های بین‌المللی می‌بینند یا مقطعی مانند حالا که انتخابات در ایالات متحده آمریکا در شرف برگزاری است و به قول متخصصان، دولت آمریکا در این مدت تعطیل است، از این خلأ سوءاستفاده کنند و شدت عمل به خرج دهند.
اسرائیل فکر نمی‌کرد جمهوری اسلامی ایران این بار این‌طور ایستادگی کند
اما به نظر من دچار اشتباه محاسباتی شده‌اند و همه محاسباتی که کردهاند اشتباه بوده است. یعنی با وجود نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات آمریکا، سکوت سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی و حمایت کشورهای غربی، فکر نمی‌کردند جمهوری اسلامی ایران این بار این‌طور ایستادگی کند و برای همین احساس میکنم الان در یک گیجی خاصی به سر می‌برند که آیا بعد از این تنش را بیشتر کنند یا خیر. یعنی به‌اصطلاح اسکلیشن داشته باشند یا خیر.
من فکر میکنم عملیات وعده صادق۱ بدون اینکه شعار بدهیم یا بدون اینکه بخواهیم خودمان را توجیه کنیم، نشان داد می‌توانیم و دسترسی داریم ولی قصد کشته‌گیری و تخریب زیرساخت‌ها را نداشتیم. و عملیات وعده صادق۲ هم ثابت کرد با موشک‌های کمتر اما دقیق‌تر می‌توانیم به اهداف‌مان دست پیدا کنیم. یعنی یک هشدار جدی به رژیم داد که اگر بخواهد همین‌طور پله‌پله تنش را اضافه کند توان جمهوری اسلامی ایران حتماً به کار گرفته خواهد شد.
اگر اسرائیل پاسخ ما را بدهد از لحاظ حقوقی پاسخ اسرائیل خیلی مسموع و قانونی نیست. به هر حال در بخش قبلی گفتم که اینها چند ماه مرتب و پیوسته مواضع و نیروهای ما را زدند و اقدامات ایذایی زیادی انجام دادند تا وقتی که مجبور شدیم از حق قانونی خودمان برای دفاع مشروع استفاده کنیم. الان پاسخی که ما دادیم یک دفاع مشروع در مقابل سلسله اقدامات رژیم صهیونیستی بوده است. آنها اگر بخواهند این پاسخ را به عنوان یک مشروعیت برای خودشان دستاویز قرار دهند و دوباره پاسخ دهند، حتماً مشروع نیست؛ آن وقت وارد تنشی جدی خواهیم شد که طبیعتاً باید طرفین محاسبه کنند.
*آیا برآوردی از تبعات این تنش داریم؟
طبیعتاً جمهوری اسلامی ایران بعد از ماه‌ها خویشتن‌داری حتماً این محاسبات را انجام داده است. من یک بار در مصاحبه‌ای گفتم که معروف است ما ایرانی‌ها آدم‌های صبور و فرش‌باف‌های ماهری هستیم و کسی که فرش زیبا می‌بافد دانه‌دانه گره‌هایی می‌زند تا نقش زیبایی بیافریند و در برابر چشمان دیگران قرار بدهد. او (ایران) از قبل نقشه‌اش را ریخته و کارهایش را انجام داده است. بنابراین فکر میکنم جمهوری اسلامی ایران به‌رغم حرف‌هایی که در میان است محاسبات خودش را کرده و این بستگی به اراده سران رژیم دارد که وارد این تله بشوند یا خیر.
*به نظر شما اسرائیل دنبال نابودی کامل جمهوری اسلامی است؟
بیجا می‌کند.
*جدا از این موضوع آیا واقعاً شما این را می‌بینید که ایران و اسرائیل دنبال نابودی کامل یکدیگر هستند؟
رژیم صهیونیستی...
*به قول شما رژیم صهیونیستی. آنها بیشتر از چهار دهه است که با هم می‌جنگند، درست است رویارویی مستقیم نبوده، اما به هر حال تنش‌ها در بیشترین سطح در جریان بوده است. بر همین اساس است که سوال میکنم آیا اسرائیل به دنبال نابودی جمهوری اسلامی است و اگر پاسخ شما خیر است، این تنش‌ها تا کجا ادامه پیدا می‌کند؟
سوال خاصی پرسیدید و من باید مواضع اصلی خودمان را بگویم. به هر حال ما اساس به وجود آمدن این رژیم را نامشروع می‌دانیم.
همچنان بر برگزاری انتخابات آزاد در فلسطین برای مشخص شدن شکل ارائه قدرت تاکید داریم
*یعنی ما [موجودیت آنها را] نمی‌خواهیم و این از طرف ماست نه از طرف آنها؟
بله. یعنی ایران به‌ویژه پس از انقلاب اسلامی کشوری به نام فلسطین را می‌شناسد که مدت‌ها به دست عده خاصی غصب شده و این واقعیتی تاریخی است. روش‌های غصب آنها و وحشی‌گری‌هایی که اوایل قرن بیستم مرتکب می‌شدند منتهی به سال 1948 شد که رژیم رسماً با حمایت انگلستان و غربی‌ها تشکیل شد. اما اساس موجودیت آن از بیخ‌وبن نامشروع است.
شاهد بودیم که رژیم با توجه به ایدئولوژی‌ای که دارد هم دنبال بسط و گسترش حضور خود و هم غصب و تجاوز بیشتر است. شاهد بودیم که بعدها با چندین جنگ به‌تدریج در کشورهایی چون مصر، اردن و حتی سوریه و البته لبنان رخنه کردند. دنبال همان ایدئولوژی قدیمی از نیل تا فرات هستند که حتماً آن را کنار نگذاشته‌اند.
طبیعی است که وقتی جمهوری اسلامی ایران متولد شد نتواند با چنین رژیمی کار کند یا حتی آن را به رسمیت بشناسد. علاوه بر این، در قانون اساسی ما نیز حمایت از مسلمانان و مردمی که تحت ستم و تجاوز هستند وجود دارد. حتماً از آنها حمایت می‌کنیم و طبیعتاً تبلور آن در حمایت از مردم فلسطین و گروه‌هایی است که برای حق خودشان قیام کردهاند.
برای این موضوع که آنها دنبال نابودی ما هستند یا ما دنبال نابودی آنها هستیم هم راهکار داریم. یعنی جمهوری اسلامی ایران هرچند موجودیت این رژیم را به رسمیت نمی‌شناسد، یک راهکار حقوقی دارد. ما گفتیم که انتخابات سراسری در سرزمین‌های اشغالی برگزار شود. این واقعاً محکمه‌پسند است. یعنی وجدان‌های بیدار و اساتید حقوقی می‌پسندند. دنیا باید بپسندد و می‌پسندد.
این پیشنهاد را در سازمان ملل متحد هم ثبت کرده‌ایم؛ آنجا ساکنانی دارد که یهودی، مسلمان و مسیحی هستند، به هر حال همه آنجا هستند. رژیم کنار بکشد و انتخابات سراسری شود و هرچه مردم آن سرزمین تعیین کردند بر همان اساس در آنجا حکومت جدید تشکیل بدهند. یعنی از دید ما این کمترین و کم‌هزینه‌ترین راه‌حل است. اما طبیعتاً صهیونیست‌ها بر اساس آرمان‌هایی که دارند زیر بار این موضوع نخواهند رفت و قطعاً می‌دانند که مردم به روی کار آمدن آنها رأی نخواهند داد.
رفتارهای اسرائیلی‌ها مانند باندهای جنایتکار است
*من هنوز پاسخ سوالم را نگرفته‌ام که آیا اسرائیل دنبال نابودی جمهوری اسلامی است؟
بله. اسرائیل بدش نمی‌آید، چون تنها کشوری که در دنیا جلوی زیاده‌خواهی اسرائیل ایستاده ایران است.
*این تحلیل وجود دارد که همان‌طور که آقای هنیه در ایران ترور شد، همان‌طور که سیدحسن نصرالله در لبنان به شهادت رسید، اسرائیلی‌ها خیلی راحت می‌توانستند مقامات جمهوری اسلامی را هدف قرار دهند، اما این کار را نکردند. یک تحلیل دیگر وجود دارد که شاید مشکل‌شان فقط جمهوری اسلامی نیست، مشکل‌شان با ایران است. یعنی اینکه شرایط برای مردم ایران سخت شود.
قطعاً صهیونیست‌ها دل‌شان برای مردم ما نمی‌سوزد. اگر قرار بر دلسوزی بود در گام نخست باید به مردم فلسطین یا غزه توجه می‌کردند. بیش از 12، 13 هزار کودک کشته شده‌اند. یعنی قطعاً آدم‌های دلسوزی نیستند و کسانی هم نیستند که بخواهند ملاحظات انسانی را در نظر بگیرند که مثلاً حمله کنند یا خیر.
به نظرم شرایط ایجاب نمی‌کند و قدرت بازدارندگی ما اجازه نمی‌دهد دست به اقدام انتحاری و دیوانه‌وار بزنند و بخواهند به ما ضربه جدی وارد کنند. اخیراً دیدید که نتانیاهو یک کار سبکی کرد و پیامی برای مردم ایران ارسال کرد که این شکاف را ایجاد کند. خب این کودکانه است چراکه به‌رغم تهدیداتی که پیش‌بینی می‌شد، در نمازجمعه‌ای که اخیراً به امامت رهبر انقلاب اقامه شد، همه قشرها آمدند و ایستادگی کردند که این خودش یک بازدارندگی مردمی بود.
من فکر میکنم دلیل اصلی اینکه آنها فعلاً نتوانسته‌اند به ما ضربه جدی وارد کنند ترس از ضربه متقابلی است که خواهند خورد. اگرچه رژیم صهیونیستی مجهز به سلاح هسته‌ای هم هست، اما طبیعتاً هر کشوری که سلاح هسته‌ای دارد لاجرم توان استفاده از آن را ندارد و همیشه هزاران محاسبه برای استفاده از آن در میان است. شما می‌بینید الان روسیه به عنوان کشور هسته‌ای سه چهار سال است که درگیر جنگ در اوکراین است و در مواردی هم ضربه می‌خورد. اما می‌بینید که به سمت سلاح هسته‌ای نرفته است چون ملاحظات خاص بین‌المللی وجود دارد.
مجدداً تاکید میکنم روش ما همان روش حقوقی است که مطرح کردیم تا هم فلسطینیان به حق و حقوق‌شان برسند و هم موجودیت فعلی رژیم اسرائیل. البته به قول مقام معظم رهبری الان آنجا یک باند حاکم است و واقعاً نام دولت را نمی‌توان روی آنها گذاشت. یعنی باند جنایتکاری هستند که سابقه کشت و کشتار از دهه‌های قبل را دارند و دولت‌ها بین‌شان دست به دست می‌شود تا اینکه به اینجا رسیده‌اند. در انتهای این پاسخ باید این موضوع را هم اضافه کنم که اگر کار به جایی برسد که هم موجودیت ما به خطر بیفتد و هم منافع‌مان آسیب جدی ببیند، باید فکر جدی‌تری برای رژیم بکنیم.
حزب‌الله و جای پای آن در سیاست لبنان حذف‌شدنی نیست
*وضعیت حزب‌الله را چطور می‌بینید؟ به هر حال حزب‌الله برخلاف دیگر گروه‌های مقاومت به‌نوعی در سیستم حاکمه لبنان رسوخ کرده است. یعنی هم در بحث دولت‌هایی که در لبنان بر سر کار می‌آیند و هم در مباحث اقتصادی و تجاری این کشور ردپایی از حزب‌الله می‌بینیم. بعد از ترور یا در واقع شهادت سیدحسن نصرالله و خیلی از رهبران حزب‌الله، فکر می‌کنید واقعاً حزب‌الله بتواند دوباره مثل قبل به جایگاه پیشینش بازگردد؟ مضاف بر اینکه باید به این نکته هم توجه کنیم که خیلی از کشورهای منطقه از جمله عربستان یا کشورهای دیگر راضی به حضور حزب‌الله در لبنان نبودند و حتماً شروع به تلاش برای تضعیف این گروه می‌کنند. در مورد عربستان لطفاً به این سوال هم پاسخ بدهید که آیا بعد از هفتم اکتبر، سعودی روابطش با اسرائیل را در خط و خطوط دیگری پیش می‌برد و به همان مسیر گذشته که ام‌القرای جهان اسلام بود برمی‌گردد یا ترجیح می‌دهد روی مباحث اقتصادی و تجاری مانور بدهد؟
حزب‌الله دیگر آن گروه نظامیِ کوچک چند دهه گذشته نیست. حزب‌الله الان با توجه به پشتیبانی مردمی که در خود لبنان دارد- این واقعیت است و شعار نیست- در بین گروه‌ها، اقوام و اقلیت‌های مختلفی که در این کشور اعم از مسیحی، شیعه، مسلمان و سنی حضور دارند، دارای محبوبیت بسیار بسیار بالایی است.
همین محبوبیت باعث شد به عنوان یک حزب وارد پارلمان لبنان شود و چندین نماینده در پارلمان داشته باشد و به صورت کلی یکی از وزنه‌های سیاسی کشور لبنان محسوب شود. بنابراین یک گروه نظامی یا شبه‌نظامی که به‌اصطلاح فقط کارش صرفاً نظامی باشد نیست. حزب‌الله یک حزب سیاسی قوی و متنفذ در جامعه لبنان است. به نظر من حزب‌الله از این ضربات زیاد خورده است.
*حتی زمانی که آقای سیدعباس موسوی هم ترور شدند حجم ترورها آن‌قدر نبود که یکباره بیش از ۱۰ نفر از رهبران حزب‌الله ترور شده باشند؟
اشکالی ندارد. ترور رهبران حزب‌الله نشان داد این حزب چندان قائم به شخص نیست که مثلاً اگر این رهبر ترور شد، همه‌چیز از هم بپاشد. من احساس میکنم نسل دومی از رهبران در حزب‌الله روی کار می‌آیند و همین‌ها هم تربیت‌شده شهید موسوی و شهید نصرالله هستند. فکر میکنم اینها با توجه به تجربیات و سوابقی که دارند و چشم‌انداز پیش رویشان، انگیزه‌شان برای نابودی اسرائیل بیشتر از رهبران قبلی باشد.
سعودی‌ها بعد از 7 اکتبر عادی‌سازی رابطه با اسرائیل را بااحتیاط دنبال می‌کنند
*بازی‌سازی‌ای را که سعودی‌ها در این میان دارند چگونه ارزیابی می‌کنید؟ به هر حال حضور حزب‌الله به‌نوعی برایشان خوشایند نبود؟
جامعه لبنان جامعه‌ای چندپاره و متکثر است و نیروهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای زیادی در آن فعال هستند و اعمال نفوذ می‌کنند و نقش دارند. مثلاً از اروپا فرانسوی‌ها آنجا خیلی نفوذ دارند و نقش‌آفرینی می‌کنند. کشورهای عربی منطقه به‌ویژه عربستان که اشاره کردید همین‌طور.
اما بازی فراتر از صحنه سیاسی در لبنان است. فقط لبنان و ساختارهای سیاسی آنها نیست. بازی، بازی منطقه‌ای است چه‌بسا جهانی هم هست. ولی بحثی که راجع به عربستان کردید، فکر نمی‌کنم سران عربستان سعودی دیگر به آن عادی‌سازی که روند آن شروع شده بود در وضعیت فعلی تن بدهند و قطعاً با توجه به شرایطی که پیش آمده احتیاط خواهند کرد.
*فکر نمی‌کنید این شرایط (تنش‌های فعلی در منطقه) مورد پسند سعودی‌ها نباشد چراکه آنها به هر حال روابط‌شان را با ایران بهبود دادند تا بتوانند همکاری‌های اقتصادی با چین یا کشورهای دیگر در منطقه داشته باشند. افزایش تنش‌ها در منطقه خیلی خوشایند آنها نیست.
در این شرایط ما صحنه را رقابت منطقه‌ای بین خودمان و عربستان نمی‌بینیم. همان‌طور که گفتم صحنه، صحنه جهانی‌تری است. طبیعی است بعد از توافقی که ما با عربستان در یکی دو سال گذشته کردیم، حد و حدود موضوعات منطقه‌ای هم مشخص شده باشد. الان هم فقط باید به همان نکته‌ای برگردیم که شما دنبال آن هستید و آن اینکه آیا عربستان به این شرایط رضایت می‌دهد یا خیر، فکر نمی‌کنم در این شرایط خیلی راضی باشند که تنش‌ها بالا بگیرد.
*البته در این اواخر کار خاصی هم انجام نداده‌اند.
بله همین نشان‌دهنده عقلانیتی است که در رهبران سعودی شاهد هستیم. ممکن است این عقلانیت ناشی از ارتباط صمیمی‌تر و گرم‌تری باشد که با ایران برقرار کردهاند. می‌توانیم این را هم مد نظر قرار دهیم.
به تمام همسایگان ایران درباره تحرکات اسرائیل علیه منافع کشورمان هشدار داده شده است
*آقای موسوی، شما در سال‌های گذشته به عنوان سفیر ما در آذربایجان حضور داشتید. وضعیت را چطور می‌بینید؟ به هر حال شاهد هستیم که اسرائیلی‌ها در آذربایجان حضور جدی دارند. خیلی از کارشناسان ما عقیده دارند حتی در مناطق مرزی ما، زمین‌های کشاورزی و حتی مزارع، جاسوس‌های اسرائیلی با دوربین‌های مجهز در حال رصد شرایط هستند. شما سال‌ها در آذربایجان حضور داشتید. ارزیابی‌تان از حضور اسرائیلی‌ها در این کشور چیست؟ و اینکه مقامات باکو تا چه زمانی قصد دارند این مسیر را با تل‌آویو ادامه دهند؟
حضور رژیم صهیونیستی در آسیای مرکزی و قفقاز اتفاق جدیدی نیست. از ابتدای فروپاشی شوروی آنها آنجا حضور داشتند و به تناسب وضعیت آن کشورها ارتباطات‌شان را گسترده و متنوع و جدی کردند. همین‌طور که در آذربایجان حضور دارند در کشورهای دیگر که در اطراف ما هستند هم حضور دارند. اما نکته مد نظر شما نکته درستی است، طبیعی است که ما حضور رژیم صهیونیستی را برنتابیم.
*فکر کنم چند بار هم به آنها تذکر داده‌ایم؟
بله. تمام مقامات ما، نه‌تنها به جمهوری آذربایجان بلکه به تمامی کشورهای هم‌مرز ایران، درباره حضور رژیم صهیونیستی هشدار داده‌اند؛ مثلاً به عراق که دیدید در کردستان عراق اتفاقاتی رخ داد و بقیه کشورها. ما خیلی قصد دخالت در امور داخلی برخی کشورها را نداریم، اما هشدار جدی هم داده‌ایم.
*موضوع دخالت در امور داخلی این کشورها نیست. موضوع این است که آنها اجازه می‌دهند دشمنان ایران از مرز عبور کنند...
منظورم این است که حرف جمهوری ایران این نیست که چه کسی با چه کسی رابطه داشته یا نداشته باشد، اما اگر به منافع ما آسیبی وارد شود یا تهدیدی واقع شود، طبیعی است که جمهوری اسلامی ایران واکنش نشان بدهد و این به‌صراحت به مقامات جمهوری آذربایجان و بقیه کشورها گفته شده است.
آنچه آنها همیشه در مذاکرات بیان می‌کردند این بود که ما اجازه نخواهیم داد رژیم صهیونیستی از خاک و امکانات‌مان علیه منافع جمهوری اسلامی ایران استفاده کند. ما هم تشکر کردیم و گفتیم اسرائیلی‌ها اگر بخواهند اقدامی علیه منافع ما انجام بدهند از شما اجازه نمی‌گیرند و طبیعی است که ممکن است اقداماتی بدون اطلاع شما انجام بدهند و باعث شوند روابط دو کشور همسایه که باید روابط بسیار خوبی بر بستر تاریخی، فرهنگی باشد مختل شود که خوشبختانه تا این لحظه تضمین‌های لازم داده شده است.
تهدیدی از مرز آذربایجان برای ایران از جانب اسرائیل احساس نکرده‌ام
*یعنی از مرز آذربایجان مانند مرز کردستان تهدیدی متوجه ما نیست؟
من تا الان تهدید جدی‌ای احساس نکرده‌ام، اما رصد و مراقبت می‌کنیم و هوشیار هستیم. طبیعتاً منطقه تحت کنترل نیروهای ماست.
نظرات