به گزارش تجارت نیوز، پروژه انتقال آب از خلیج فارس به استان اصفهان که به عنوان راهکار اصلی برای قطع وابستگی صنایع بزرگ این استان به حوضه آبریز زایندهرود تعریف شده بود، روز شنبه به بهرهبرداری رسید.
مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری، در این مراسم دستور افتتاح و آغاز بهرهبرداری رسمی از طرح انتقال آب دریا به فلات مرکزی ایران را صادر کرد.
هدف اجرای این پروژه تامین آب پایدار برای صنایع استان اصفهان است که با هزینه ۳۵ هزار میلیارد تومان و به طول ۸۰۰ کیلومتر در مسیر سیرجان تا اصفهان اجرا شده است.
رئیس جمهوری در این آیین گفت: «طرح انتقال آب دریا به صنایع اصفهان میتواند بخشی از بار مضاعف بر زایندهرود و سفرههای زیرزمینی را بردارد.»
همچنین محمد اتابک، وزیر صمت، در آیین این افتتاحیه عنوان کرد: «این طرح ملی تاثیری چشمگیر بر پایداری صنایع کشور دارد و گامی بلند در صیانت از هویت زیستی و فرهنگی سرزمین عزیزمان است؛ پروژهای که وابستگی فولاد مبارکه و صنایع اصفهان به آب زایندهرود را قطع و مسیر توسعه صنعتی پایدار را هموار میکند.»
از سوی دیگر، مهدی جمالینژاد، استاندار اصفهان، توضیح داد: «با اجرای فاز نخست پروژه انتقال آب از دریای عمان، صنایع بزرگ اصفهان پس از سالها، برداشت خود از منابع زایندهرود را به طور کامل متوقف خواهند کرد. احیای زایندهرود پروژهای چندوجهی است که فاز اول آن یعنی تامین آب از دریا محقق شد. این میتواند زمینه را برای فاز دوم، یعنی اتصل به دریای عمان، آماده کند.»
اما آیا قرار است وابستگی صنایع اصفهان به حوضه آبریز زایندهرود قطع و زایندهرود احیا شود؟ با اجراییشدن پروژههای انتقال آب احتمال افزایش توسعه صنعتی وجود دارد؟
در دهه 70 پیشنهاد شد که به دلیل ملاحظات مرتبط با آب، صنایع بزرگ کشور به طور مثال در شعاع 25 کیلومتری بندرعباس مستقر شوند
هاشم اورعی، رئیس هیات مدیره اتحادیه انجمنهای علمی انرژی ایران، در گفتوگو با تجارتنیوز عنوان کرد: از سال ۱۳۴۷ تا سال ۱۳۵۳، به مدت شش سال، شرکت فرانسوی «ستیران» با همکاری دو گروه مشاورین بینالمللی، یک بررسی جامع درباره سند آمایش سرزمین ایران انجام دادند. زمان ارائه گزارش حدودا سال 1378 بود و پیشبینی کردند که در ۲۵ سال آینده جمعیت ایران به حدود ۵۰ میلیون نفر خواهد رسید.
وی تشریح کرد: آنها به دلیل ملاحظات مرتبط با آب و سایر عوامل پیشنهاد کردند که بخش قابلتوجهی از این جمعیت باید در سواحل جنوبی کشور مستقر شود و بهویژه تاکید کردند که صنایع بزرگ کشور به طور مثال در شعاع 25 کیلومتری بندرعباس مستقر شوند؛ از جمله طرح فولاد بندرعباس که بعدها جابهجا و به فولاد مبارکه اصفهان و مانند آن تبدیل شد.
استقرار صنایع آببر در اصفهان یک اشتباه کامل بود / با انتقال آب از سواحل جنوب به اصفهان اشتباه دوم رخ میدهد
اورعی توضیح داد: به عبارت دیگر، از همان ابتدا استقرار صنایع آببر در اصفهان یک اشتباه کامل بود. مساله این است که اکنون که ما در حال انتقال آب از سواحل جنوب به اصفهان هستیم، در واقع در حال ارتکاب اشتباه دوم هستیم. زیرا از هر زاویه که نگاه شود این روش نادرست است.
انتقال آب بینحوضهای در درازمدت جواب نمیدهد و مشکل را بزرگتر میکند / قیمت تمامشده آبی که منتقل میشود، هر مترمکعب حدود سه یورو یا کمی بیشتر است
ادا ادامه داد: اول، از زاویه فنی و اکولوژیک؛ متخصصان آب و محیط زیست اتفاقنظر دارند که انتقال آب بینحوضهای در درازمدت جواب نمیدهد و مشکل را بزرگتر میکند. نمونه آن در سدسازیهای کشور دیده شد؛ سدها ساخته شدند غافل از آنکه روزی دریاچه ارومیه خشک خواهد شد و چنین نیز شد. بنابراین از نظر اکولوژیک این کار اشتباه است.
وی تشریح کرد: دوم، از نظر اقتصادی؛ اکنون گفته شده است که قیمت تمامشده آبی که منتقل میشود، هر مترمکعب حدود سه یورو یا کمی بیشتر است. حتی یکبار رئیسجمهوری گفته بود که هر متر مکعب حدود ۵۰۰ هزار تومان تمام میشود؛ یعنی بسیار گران است.
اورعی توضیح داد: در نتیجه، اقتصادی نیست که فکر کنیم حالا که صنعت در آنجا مستقر شده، بخواهیم کشاورزی را نیز در استان اصفهان ادامه دهیم. درواقع اقتصادی نیست که بتوانیم با چنین آب گرانی این امور را پیش ببریم. بهعنوان مثال، کشاورزی در آنجا با چنین هزینه آب، بهگونهای خواهد شد که هر کیلو سیب یک میلیون تومان درمیآید و باید ۲۰۰ هزار تومان فروخته شود؛ مثل بسیاری از فعالیتهای دیگر که ارزش افزوده منفی دارند. اینها مسائلی هستند که باید محاسبه شوند.
اینکه تصور کنیم با انتقال آب به اصفهان میتوانیم زایندهرود را زنده کنیم یا توسعه صنعتی جدیدی ایجاد کنیم، بزرگترین اشتباه است / با توجه به وضعیت منابع آب استان، امکان توسعه صنعتی به هیچوجه وجود ندارد
رئیس هیات مدیره اتحادیه انجمنهای علمی انرژی ایران گفت: از نظر اقتصادی نیز این طرح فاقد توجیه است. البته صنایعی که اکنون در آن منطقه مستقر هستند را نمیتوان جابهجا کرد، اما اینکه تصور کنیم با انتقال آب به اصفهان میتوانیم زایندهرود را زنده یا توسعه صنعتی جدیدی ایجاد کنیم، بزرگترین اشتباه است. زیرا مساله کمآبی آن منطقه فراتر از آن است که بتوان با انتقال میزان محدودی آب آنجا را دوباره زنده کرد.
وی ادامه داد: بیشترین کاری که میتوان انجام داد این است که یک، صنعت موجود را فقط تا حد امکان سرپا و نیمهجان نگه داشت؛ یعنی دیگر توسعهای در کار نباشد. دو، آب شرب بخشی از جمعیت را از طریق آبشیرینکنها تامین کرد. سه، بخش محدودی از کشاورزی استان را حفظ کرد؛ وگرنه پیشبینی من این است که با توجه به وضعیت منابع آب استان، امکان توسعه صنعتی به هیچوجه وجود ندارد.
اورعی خاطرنشان کرد: ما حتی قادر نخواهیم بود تمام جمعیت استان را حفظ کنیم و قطعا در سالهای آینده مهاجرت از استان اصفهان رخ خواهد داد. همچنین باید در مورد بخش قابلتوجهی از کشاورزی منطقه نیز باید چارهاندیشی شود. یعنی باید به فکر تغییر الگوی کشت بود، باید به فکر کشت فراسرزمینی بود، باید به ارتقای فناوریهای کشاورزی و در آب شرب برای کاهش مصرف فکر کرد. اینها اقداماتی است که باید انجام شود؛ نه اینکه تصور کنیم با کشیدن کانال و انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان، مساله حل شده است؛ چنین نیست.
وی در نهایت گفت: اینها مانند سدسازی، پروژههای چند هزار میلیاردی هستند. برای مثال طرح «آب ژرف» یکی دیگر از این طرحهاست؛ برای آب ژرف ۱۵ هزار میلیارد تومان در سیستان و بلوچستان و در دوره اول ریاستجمهوری حسن روحانی هزینه شد اما هیچ نتیجهای به دست نیامد. اکنون نیز همان مسیر ادامه دارد. این راه ادامه مسیر سدسازیها، آب ژرف و غیره است که پروژههای چند هزار میلیاردی تعریف میشود، بدون آنکه مساله را واقعا حل کنند.
برای مطالعه بیشتر گزارش انتقال آب بین حوضه ای، توجیه محیط زیستی و اقتصادی ندارد را در تجارتنیوز بخوانید.
