زهرا بارانی 
تجارت‌نیوز از مهاجرت یک مدیر استارتاپی گزارش می‌دهد:
سعید رحمانی که بود و چرا ایران را ترک کرد؟
«قطار مهاجرت جوانان و نخبگان از كشور سرعت مى‌گيرد، اما اين قطار نه بوق دارد نه دود، فقط درد دارد و آه». پس از مهاجرت ورزشکاران، این بار موج مهاجرت حوزه استارتاپ و کارآفرینی را دربرگرفته است. به گفته یکی از فعالان این حوزه باید منتظر خبرهای متعدد از مهاجرت در آینده بود.
به گزارش تجارت‌نیوز ، اگر چه مهاجرت دارای ابعاد مختلفی است و به گفته بهرام صلواتی، دکترای جامعه‌شناسی اقتصادی و مطالعات بازار کار از دانشگاه میلان و عضو هیات علمی موسسه مطالعات جمعیتی کشور، این پدیده (مثل هر پدیده انسانی دیگر) یک روی تاریک و یک روی روشن دارد؛ اما مهاجرت افراد کلیدی و موثر حوزه‌های مختلف نه برای تحصیل، بلکه به علت فقدان شرایط کاری و اجتماعی نگران‌کننده شده است.
مهاجرت سعید رحمانی، بنیان‌گذار و مدیرعامل شرکت کارآفرینی سرآوا موجب شده است که برخی از کارآفرینان و فعالان این حوزه در توئیتر واکنش نشان دهند و نسبت به ادامه این مهاجرت ابراز نگرانی کنند. اما سعید رحمانی که بود؟
22 خرداد ماه امسال سایت اتاق بازرگانی تهران این گونه او را معرفی کرده است: «سید سعید رحمانی خضری، مدیرعامل و بنیان‌گذار صندوق و شرکت سرمایه‌گذاری سرآوا است. شرکتی که کار خود را با چند نفر در سال 1391 شروع کرد و اکنون مهمترین وی سی کشور در حوزه استارت‌آپ‌ها محسوب می‌شود که یکی از سرمایه‌گذاران مرکز بزرگ رشد استارت‌آپ‌ها در کشور به نام کارخانه نوآوری آزادی با همکاری پارک فناوری پردیس و ذینفعان متعدد دیگر است. کارخانه‌ای که دو سال است فاز اولیه آن هم افتتاح شده و به محلی برای استقرار استارت‌آپ‌های نوپا و بذری بدل شده و از آنها حمایت می‌کند.»
«سعید رحمانی تا هشت سال پیش یکی از مهاجران موفق ایرانی بود که به یکباره مسیر زندگی‌اش تغییر پیدا کرد و تقریبا در اوج تحریم‌های اقتصادی کشورمان در سال 1391 و در آستانه دولت حسن روحانی به ایران بازگشت تا با استفاده از دانش و آموخته‌هایش در خارج از ایران به عنوان کارآفرین، یک شرکت و صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه در حوزه حمایت از استارت‌آپ‌ها راه‌اندازی کند.»
او متولد ایران است و در نوجوانی مهاجرت کرد. رحمانی پس از تحصیل، در شرکت IBM کار کرد و استارت‌آپ‌هایی را هم در نقاط مختلف دنیا راه‌اندازی کرد تا اینکه سرنوشت، او را بعد از گذشت سه دهه از مهاجرت به ایران هدایت کرد.
او در مصاحبه‌ای با دنیای اقتصاد در این‌باره گفته است: «برای یک شرکت اینترنتی به نام Naspers کار میکردم و از من خواستند که موقعیت‌های سرمایه‌گذاری بازار استارت‌آپ‌های ایرانی را ارزیابی کنم. اما نهایتا Naspers تصمیم گرفت از خیر سرمایه‌گذاری در ایران بگذرد، ولی من به شخصه متقاعد شدم و تصمیم گرفتم با توجه به پتانسیل‌های ایران بعد از سال‌ها به زادگاهم برگردم و فعالیت خود را با حمایت از استارت‌آپ‌های داخلی شروع کنم.»
اما این حضور او به نظر می‌رسد پایان شیرینی نداشته و او ایران را ترک کرده است. اتفاقی که واکنش‌های متعددی را به همراه داشته است.
واکنش‌ها به مهاجرت رحمانی
پدرام سلطانی، نائب رییس پیشین اتاق بازرگانی تهران در توئیتی نوشت: خبر بدى بود. رحمانى از پيش‌قراولان اكوسيستم استارتاپى كشور بود. اينها كه بروند، قطار مهاجرت جوانان و نخبگان از كشور سرعت مى‌گيرد. اما اين قطار نه بوق دارد نه دود، فقط درد دارد و آه… چه يك قهرمان ورزشى مثل سعید ملایی برود و چه يك قهرمان كارافرينى مثل سعيد رحمانى.
شهرام شریف، موسس و سردبیر آی‌تی‌ایران نیز در توئیت خود به این موضوع پرداخت و نوشت: کشوری که کارآفرینان توانمند، نیروهای نخبه و بخش خصوصی‌اش را حفظ نکند روی پاهایش خواهد ایستاد؟ سعید رحمانی از شخصیتهای کلیدی جریان کارآفرینی نوین ایران و مربی دلسوز جوانان بوده، امیدوارم با حل مشکلات او را دوباره ببینیم.
فعالیت‌های سعید رحمانی در خصوص حمایت از استارتاپ‌ها به نحوی بود که نازنین دانشور، موسس سایت تخفیفان هم در توئیت خود نوشت: برای من سعید رحمانی سرمایه‌گذار نبود، برای من یه منتور و مربی باصبر و حوصله و فکر و ایده و خلاق بود. شخصی بود که در روزهایی که نزدیک‌ترین آدم‌های زندگیم حاضر نبودن چند میلیون به من بدن، روی تخفیفان سرمایه‌گذاری… .
محمدتقی کریمی، توسعه‌دهنده کسب و کار در خصوص مهاجرت سعید رحمانی نوشته است: کارکتر وی به نحوی است که من را ترغیب می‌کند بگویم مصدق زمان بود چون با ورود خود و اثراتی که به جا گذاشت نسل جدیدی را پرورش داد و موج جدیدی را در ایران ایجاد کرد که تا سال‌ها باقی می‌ماند.روزی که کارخانه نوآوری افتتاح شد سعید رحمانی از اوج هیجان و خوشحالی گریه کرد و گفت من نمی‌خواهم کارآفرین سریالی باشم که پست مدیرعاملی را عوض کنم باید تا آخر ادامه دهم و به این زودی مدیرعاملی را رها نمی‌کنم. حدود سه سال از آن زمان می‌گذرد ولی آنقدر شرایط سخت شد که احتمالا می‌توانیم بگوییم خسته شد.
مهاجرت فعالان استارتاپ چقدر جدی است؟
در همین مورد شایان شلیله، کارآفرین و فعال حوزه استارتاپ به تجارت‌نیوز گفت: در بخش استارتاپ موضوع مهاجرت بحثی جدی است. بیشترین درآمدی که نصیب بهترین استارتاپ‌ها می‌شود بین 10 تا 15 میلیون تومان است. در اروپا به دنبال این نیروهای استارتاپی هستند و به آنها حدود دو، سه هزار یورو می‌دهند. من تعداد زیادی را می‌شناسم که به همین دلایل از ایران رفتند.
وی در خصوص آینده مهاجرت فعالان حوزه استارتاپ گفت: طی دو سال اخیر این مهاجرت‌ها با پیشنهاد‌های مالی بسیار خوبی از سوی اروپایی‌ها صورت گرفته و با این وضع بازار ارز، تصمیم‌گیری را برای مهاجرت آسان‌تر کرده است.
عادل طالبی، فعال فضای دیجیتال و کسب و کارهای دیجیتالی هم معتقد است در جایی که به فعالان و کارآفرینان تهمت می‌زنند، نباید توقع داشت که مهاجرت نکند.
وی در این خصوص افزود: سعید رحمانی در حوزه استارتاپ کارهای بزرگی کرد، جریان‌سازی کرد، اکوسیستم را شکل داد و به آن سرعت بخشید. در کشوری که هر روز بیمه، فیلترینگ، دولت، مالیات و هر کدام به نحوی سد راه می‌شوند، عجیب بود که رحمانی تا این جا دوام آورد.
طالبی در خصوص این انگاره که در حوزه استارتاپ موج مهاجرتی در حال رخ دادن است گفت: موج مهاجرت حدود یک سال و نیم است که شروع شده. خیلی از این افراد روند مهاجرتشان در مرحله نهایی است.
وی خاطرنشان کرد: قطعا در آینده خبرهای بیشتری از مهاجرت خواهیم شنید.
اما به نظر می‌رسد این دست مهاجرت‌ها در زمینه‌های مختلفی ریشه دوانده است، در چند هفته گذشته موضوع مهاجرت سعید مولایی خبرساز شد، و حالا خبر مهاجرت علیرضا فعانی، داور سرشناس کشور موجب شده که موج مهاجرت در ورزش قوی‌تر شود.
فغانی در این خصوص اظهار کرده است: اقامت کشور استرالیا را گرفتم، تا سه چهار هفته دیگر راهی استرالیا خواهیم شد. تا الان خانواده‌ام را فدای قضاوت کردم اما از این به بعد نمی‌خواهم اینطور باشد. بعید است که دیگر در لیگ ایران قضاوت کنم و احتمالا بازی استقلال و فولاد آخرین قضاوت من در لیگ ایران بود.
اما آیا این مهاجرت‌ها همچنان ادامه خواهد داشت؟
نظرات