ارزش اکوسیستم استارتاپی ترکیه از ۴۰ میلیارد یورو فراتر رفت /کارآفرینان ایران در مسیر مهاجرت

به گزارش تجارت‌نیوز ، اکوسیستم استارتاپی ترکیه تقریبا هم‌زمان با ایران شروع به کار کرد. حتی ایران کمی زودتر تا مراحل حرفه‌ای رشد کرد. اما الان اکوسیستم استارتاپی ایران در حسرت جذب سرمایه می‌سوزد و یونیکورن‌ های ترکیه در حال تسخیر بازارهای جهانی هستند.

نکته قابل توجه این است که کارآفرینان ایرانی به ترکیه به چشم یک مقصد جذاب برای کار و سرمایه‌گذاری نگاه می‌کنند. با قطع اینترنت و اعمال فیلترینگ گسترده، بسیاری از فعالان استارتاپی ایران اعلام کردند که می‌خواهند به ترکیه مهاجرت کنند. کشوری که شرایط اقتصادی چندان خوبی ندارد.

با وجود اهمیت بارز استارت‌آپ‌ها طبق نتایج آخرین پیمایش‌های رصدخانه مهاجرت ایران، میل به مهاجرت در میان فعالان استارتاپی ایران، نزدیک به ۶۳درصد اعلام شده است. حجم زیادی از این مهاجرت به کشور ترکیه و کشورهای حاشیه خلیج فارس از جمله امارات صورت گرفته است.

تفاوت اشتغال‌زایی و کارآفرینی

در این ارتباط، عباس خاراباف کارشناس حوزه فناوری، در گفتگو با تجارت‌نیوز از فضای استارتاپ‌های ایرانی گفت: استارتاپ‌های ایرانی با هزینه‌های بسیار پایین‌تر از نهادها و سازمان‌های سنتی توانسته‌اند اشتغال‌آفرینی کنند یا ایجاد شغل داشته باشند، حتی اگر منظور اشتغال‌زایی باشد، می‌توان گفت بعضی از این کسب‌وکارهای استارتاپی به صورت مستقیم و غیرمستقیم توانسته‌اند به تقاضای بازار جهت جذب نیروی کار پاسخ مناسب بدهند.

در هر صورت تفاوت اشتغال‌زایی و کارآفرینی هم همین‌جاست؛ با کارآفرینی شغل جدید در جامعه تعریف می‌شود ولی اشتغال‌زایی به تقاضای بازار برای جذب و استخدام نیروی کار پاسخ می‌دهد.

او ادامه داد: در واقع از استارتاپ‌های نوپا گرفته تا کسب‌وکارهای استارتاپی که به مرحله سود یا بلوغ کافی رسیده‌اند، باید انتظار کارآفرینی و ارزش‌آفرینی داشته باشیم‌، متاسفانه به دلیل چالش‌های پیچیده اشتغال‌زایی در کشور ما و هزینه‌های بالای ایجاد شغل یا پاسخ به نیروی کار متخصص در جامعه به نوعی بار ویژگی اشتغالزایی هم بر دوش استارتاپ‌ها افتاده است. اگر بگوییم این‌ها برای کارآفرینی و ارزش‌آفرینی آمده‌اند بسیار مناسب‌تر است.

این کارشناس حوزه اقتصاد دیجیتال اضافه کرد: استارتاپ‌ها می‌آیند که با ایجاد یک تحول خلاقانه، یک تخریب روند سنتی، به مردم خدماتی را ارائه کنند که پیش از این یا از نظر هزینه گران‌تر تمام می‌شده، یا دسترسی سخت‌تری وجود داشته یا به طور کلی با وجود نیاز خدمتی تعریف نشده بود.

همین تخریب یا تحول که در نهایت ارزش‌های جدیدی را در جامعه خلق می‌کنند، می‌تواند تعداد زیادی از شغل‌های سنتی و یا حتی مدرن را تحت تاثیر قرار دهد. به زبان ساده لزوما قرار نیست بعد از به ثمر رسیدن هر ایده استارتاپی تعداد زیادی شغل ایجاد شود.

جامعه سنتی در برابر تغییر مقاومت می‌کند

خاراباف همچنین از ارزش کارآفرینی یک استارت‌آپ گفت: در طول زمان ارزش‌ها در دنیای کارآفرینی تغییر کرده‌اند و تغییر می‌کنند. قرار نیست ما در برابر تغییرات حتی تغییر ارزش‌ها و تعاریف مقاومت کنیم. در حالت کلی جذب تعداد بالای کاربر برای یک پلتفرم استارتاپی دارای ارزش بیشتری از امکان ایجاد شغل برای افراد بیشتر است. اما یک پلتفرم دیگر ممکن است مهمترین ارزش خود را ایجاد شغل برای جامعه تعریف کند.

او همچنین افزود: اینکه چرا استارتاپ‌ها در ایران به سمت پذیرش مسئولیت اشتغال‌زایی رفتند، دلیل مشخصی دارند جامعه سنتی همیشه در برابر تغییر مقاومت می‌کند. این اتفاقات علیه استارتاپ‌ها هم افتاد، نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورها همینطور بوده است. وقتی خود را در خطر دیدند گفتند تغییر بد است، ساخته‌های ما در گذشته‌ها را از بین می‌برد، اما هدف اصلی کاربر نهایی بود که حس بهتری داشته باشد.

کارآفرینی با استارتاپ؛ اشتغال‌زایی با دولت

عباس خاراباف در ادامه اضافه کرد: تاکید می‌کنم اشتغال‌زایی (به صورت دقیق پاسخ به نیاز جامعه برای شغل) وظیفه و مسئولیت دولت است نه بخش خصوصی. البته واضح است به این معنی هم نیست که دولت افراد نیازمند به شغل را استخدام کند، بلکه دولت و حکومت به صورت کلی مسئولیت سیاست‌‌گذاری و رگلاتوری را دارد.

او با تاکید بر نقش دولت ادامه داد: این عملکرد دولت است که باعث می‌شود در جامعه پاسخ مناسبی به افراد نیازمند به شغل داده شود. همان طور که مسئولیت دارد تا شرایط زندگی و کسب و کار راحت‌تر را برای مردم فراهم کند. یک حکومت یا دولت عاقل می‌داند کارآفرینی ارزش آفرین در کشور می‌تواند ابزار مناسبی برای توسعه خدمات بهتر به جامعه باشد، پس نباید در برابر تغییر مثبت مقاومت ‌کند و برای سرمایه‌گذاری کارآفرینانه امنیت کافی را فراهم کند.

اکوسیستم استارتاپی ترکیه بهشت سرمایه‌گذاری

خاراباف با اشاره به مختصات کشور ترکیه گفت: ترکیه مثال مناسبی است چرا که نه تنها در بخش اکوسیستم استارتاپی، بلکه در زمینه‌های دیگر، این کشور تبدیل به بهشت سرمایه‌گذاری شده است. امنیت و بازده سرمایه‌گذاری در آن به شدت بالاست و دولت می‌داند که جذب سرمایه‌های خارجی چقدر توانسته در توسعه اقتصادی تاثیرگذار باشد.

البته همه سیاست‌گذاری‌ها هم در این زمینه‌ها در حالت مطلوب و ایده‌آل نیست و قطعا مشکلاتی وجود دارد، اما اینجا استارتاپ‌های برجسته با همین سیاست‌های مناسب توانسته‌اند یونیکورن و دکاکورن شوند.
او اضافه کرد: اقتصاد ترکیه بعد از بحران‌های گلوبال و منطقه‌ای مثل همه‌گیری کرونا، جنگ روسیه-اوکراین، ماجراهای افغانستان و طالبان و بعضی اتفاقات سیاسی و اقتصادی در اروپا، شدیدا تحت تاثیر قرار گرفته اما در همین شرایط پر از چالش‌های اقتصادی و سیاسی، استارتاپ‌ها و اکوسیستم استارتاپی ترکیه رشد بسیار مطلوبی داشته است.

ترکیه ۶ یونیکورن و ۳۰۰۰ استارتاپ دارد

خاراباف در پایان از آمار شگفت‌انگیز اکوسیستم استارتاپی ترکیه در مقایسه با ایران گفت: سرمایه‌های خارجی بسیار قابل توجهی جذب شده‌اند، توسعه خدمات و کیفیت واقعا کم‌نظیر است. ترکیه ۶ یونیکورن و بیش از 3 هزار استارتاپ دارد. ارزش اکوسیستم استارتاپی این کشور الان از ۴۰میلیارد یورو فراتر رفته است و در منطقه منا رتبه نخست را دارد.

این عدد در سایه سیاست‌گذاری‌های دولتی از سال ۲۰۱۸ بیش از ۱۰ برابر رشد کرده است. بالای ۷۰درصد سرمایه‌گذارهای خطرپذیر ترکیه خارجی هستند. نزدیک به ۵۰درصد یعنی نیمی از آن را gdp بخش خدمات تشکیل می‌‌دهد.

۳۶ پله صعود

ترکیه به‌عنوان یکی از کشورهای مقصد برای مهاجران استارتاپی همانند بسیاری از کشورهای دنیا تلاش‌های زیادی را برای تسهیل فعالیت‌های اقتصادی انجام داده است. این کشور طی چند سال گذشته، اقدامات اصلاحی متنوعی را در جهت کوتاه‌تر کردن فرآیندهای اداری، حذف مقررات زائد و غیر‌ضروری، حذف برخی مالیات‌ها و همچنین کارآمدسازی سازمان‌های صدور مجوز انجام داده است. ترکیه از نظر سهولت کسب‌وکار در سال ۲۰۱۷ در جایگاه ۶۹‌ در میان حدود ۲۰۰ کشور دنیا قرار داشت اما با این اقدامات اصلاحی این رتبه به ۳۳ کاهش یافت.