با بدترشدن شرایط اقتصادی بر تعداد مهاجران ایرانی به مقصد کشورهای دور و نزدیک افزوده شده است. به گفته بهرام صلواتی رئیس رصدخانه مهاجرت ایران، از سال 2010 تا 2021، سالانه 86 هزار ویزای غیرتوریستی برای ایرانیان صادر شده است.
نشست مشترک تجارت‌نیوز و رصدخانه مهاجرت با عنوان «بررسی آینده جمعیتی ایران» و با نگاهی به روند مهاجرت ایرانیان 11 دی‌ماه با حضور کارشناسان و خبرنگاران برگزار شد.
بر اساس آمارهای سالنامه مهاجرتی ایران در سال ۱۴۰۱، ایرانیان در ۳ سال اخیر از دو کشور کانادا و بریتانیا، بیش از ۲ هزار ویزای استارتاپ، کارآفرینی، سرمایه‌گذاری یا خود اشتغالی دریافت کرده‌اند.
سخنگوی دولت در روزهای گذشته از موج بازگشت نخبگان به کشور در پنج سال اخیر گفت. به گفته او بیش از 2 هزار و 700 نخبه که از کشور خارج شده بودند به کشور بازگشتند. بررسی‌ها نشان می‌دهد 538 هزار و 860 نفر از نخبگان مهاجرت کرده‌اند. به عبارتی فقط 5/. درصد از آنها به ایران بازگشتند.
سن مهاجرت‌ها در ایران به دانش‌آموزان رسیده است و حالا یک سر مهاجران ایرانی را نوجوانان شکل می‌دهند. برخی از موسسات مهاجرتی می‌گویند هزینه مهاجرت دانش‌آموزی بیش از یک میلیارد تومان در سال آب می‌خورد. مدیر رصدخانه مهاجرت می‌گوید: «پیش‌بینی می‌کنم در سال ۱۴۰۱ یکی از شدیدترین موج‌های مهاجرت را فقط در بحث فرار مغزها خواهیم داشت.»
بر اساس نظرسنجی موسسه کیو تمایل ایرانیان برای مهاجرت در پنج سال اخیر افزایش داشته و از هر سه ایرانی یک نفر تمایل به مهاجرت دارد. در همین حال دولت برای جذب و حمایت از نخبگان حدود ۲۰۵ میلیارد تومان در لایحه بودجه ۱۴۰۱ پیشنهاد داده است. در حالی که برای افزایش جمعیت ۱۲ هزار میلیارد تومان بودجه در نظر گرفته است.
ایران از نظر مهاجرفرستی از میان ۲۳۲ کشور رتبه ۵۴ را در سال ۲۰۲۰ دارد. اخیرا نیز با افزایش میل به مهاجرت ایرانیان برخی از مقامات نسبت به این مهاجرت‌ها هشدار داده‌اند.
بر اساس جدیدترین آمارهای رصدخانه مهاجرت ایران، ۳۷ درصد از دارندگان مدال در المپیادهای دانش‌آموزی، ۲۵ درصد از مشمولان بنیاد نخبگان و ۱۵ درصد از رتبه‌های زیر هزار کنکور سراسری مقیم کشورهای دیگر هستند.
تقاضا برای انواع ویزای آلمان زیاد است و بسیاری برای تائید مدارک خود در صف می‌مانند. اما برای اینکه کارشان زودتر انجام شود می‌توانند از خدمات وی آی پی استفاده کنند. این خدمات برای موسسه‌ای که کارهای متقاضیان را انجام می‌دهد، میلیاردها تومان سود دارد.
مرتضی افقه، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز می‌گوید: تنگ نظری‌هایی که به خصوص بر جوانان کشور حاکم است باعث شده که بخش قابل توجهی از نیروهای نخبه و تاثیرگذار ما به کشورهای دیگر مهاجرت کنند.
بر اساس آمارهای سالنامه رصدخانه مهاجرت ایران، سهم مهاجران ایرانی از کل جمعیت ایران از نرخ ۱/۴۵ درصد در سال ۱۹۹۰ میلادی به نرخ ۲/۲۹ درصد در سال ۲۰۱۹ رسیده است. مدیر رصدخانه مهاجرت ایران می‌گوید دلیل افزای مهاجرت، مسائل و چالش‌های اقتصادی است.
