نرخ بیکاری زنان در ایران و برخی کشورهای همسایه آن نشان از مشارکت به نسبت پایین زنان در بازار کار دارد. در سال 2021 و زمانی که نرخ بیکاری زنان ایرانی حدود 17 درصد بود، 22/3 درصد زنان عربستان سعودی صاحب شغل نبودند. اما در حالی که مشارکت زنان ایرانی در سال بعد کاهش یافت، عربستان زنان بیشتری را وارد بازار کار کرد.
در حالیکه در تابستان و پاییز سال 1401 نرخ بیکاری در کانال تکرقمی 8 درصدی قرار داشت، در زمستان وضع طور دیگری رقم خورد و آنگونه که مرکز آمار ایران اعلام کرده است این شاخص در آستانه دورقمی شدن به نرخ 9.7 درصد رسید. این امر به معنی شکست رکورد سه ساله نرخ بیکاری است.
گسترش بخش غیررسمی موجب شده راهبردهای سنتی تشکلیابی بیاثر شوند. طبق آمار ارائه شده نیز، بخش غیررسمی در بازار کار ایران بیش از یکسوم جمعیت شاغل کشور را در برمیگیرد.
بنا بر دادههایی که اتاق بازرگانی منتشر کرده نرخ بیکاری در ایران بدون تحقق قابلتوجه اشتغالزایی تکرقمی شده است و این روند در سال ۱۴۰۲ نیز احتمال برقرار است.
وزیر خزانهداری آمریکا اخیرا بیان داشت که با وجود نرخ بیکاری پایین و اقتصاد قدرتمند، احتمال ایجاد رکود اقتصادی وجود ندارد. اما وقایع اقتصادی پیشین نشان میدهد که رکود اقتصادی معمولا در زمانی که بیکاری به پایینترین سطح خود رسیده، اتفاق میافتد.
بیش از 911 هزار نفر در سال تحصیلی 1400-1401 از تحصیل بازماندند و 279 هزار دانشآموز هم ترک تحصیل کردند. علیاصغر سعیدی، جامعهشناس میگوید: «خانوادهها به دلیل تورم و وضعیت بد اقتصادی فرزندان خود را به مدرسه نمیفرستند.»
بهادری جهرمی میگوید دولت سیزدهم نرخ بیکاری را از 10 درصد به هشت درصد در سال جاری رسانده است. اما آیا لزوما کاهش نرخ بیکاری به معنای وضعیت مطلوب بازار کار است؟
بر اساس چشمانداز صندوق بینالمللی پول از اقتصاد سال 2023 پیشبینی میشود که نرخ بیکاری در سال میلادی جاری در اکثر کشورهای جهان از جمله ایران افزایش پیدا کند.
فعالان اقتصادی بر این باورند که فارغ از اینکه رقم فرار سرمایه چقدر باشد؛ آنچه اهمیت دارد این است که سرعت خروج سرمایه از کشور شدت گرفته و پیامد آن برای اقتصاد بیدفاع ایران جزء فقر و بیکاری نخواهد بود.
اعلام غیررسمی خط فقر ۱۸ میلیون تومانی در کشور، واکنشهای زیادی در شبکههای اجتماعی در پی داشت. یک جامعهشناس میگوید: «عامل افزایش جمعیت زیر خط فقر، اقتصاد دستوری است. تا زمانی که متخصصان، اقتصاد را در دست نگیرند، نه تنها وضعیت تغییر نمیکند بلکه باید منتظر آسیبهای اجتماعی بیشتری هم باشیم.»
