بررسی تجربه کشورهایی که در زمین تامین مالی مسکن کارنامه قابل قبولی دارند، بیانگر آن است که تقاضای قوی نقطه قوت به شمار می‌‌‌رود. در واقع ضعف تقاضا به خصوص تقاضای مصرفی خط قرمز سیاستگذار و بانک‌‌‌های تخصصی مسکن در دنیا شمرده میشود.
بنابر آمار رسمی بازار اجاره مسکن کشور با افزایش فقر مستأجران و ضعف سیاست‌های حمایتی روبه‌روست؛ مسئله‌ای که فشار زیادی را به اجاره‌نشین‌ها وارد کرده است.
طبق آمار بانک مرکزی، متوسط قیمت مسکن در تهران اواسط تابستان امسال متری ۸۸ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بوده است. تورم ماهانه مسکن در شهریور ۲.۹ درصد اعلام شد و این روند در ماه‌های بعدی ادامه پیدا کرد. حالا، با افزایش مداوم قیمت‌ها، داشتن یک خانه ۸۰ متری در تهران نیاز به ۸ میلیارد تومان دارد. اشکان برای رسیدن به این عدد باید بدون خرج کردن حتی یک ریال از حقوق خود، هزار سال کار کند.
هزینه مسکن ثروتمندان ساکن پایتخت را می‌توان با هزینه اجاره‌‌‌نشینی دهک‌‌‌های پایین درآمدی در مناطق جنوبی شهر مقایسه کرد. در مناطق پایین شهر در حال حاضر «اجارهبهای پیشنهادی» در پایین‌‌‌ترین حالت ماهانه حدود ۱۲میلیون تومان در فایل‌‌‌ها اعلام میشود. این رقم مشخص می‌کند، فاصله ۱۷ برابری بین اجارهبهای واحدهای لوکس شمال شهر با آپارتمانهای پایین‌‌‌شهر وجود دارد. سال ۹۵ فاصله «حداکثر اجارهبهای قطعی آپارتمان در منطقه یک» و «حداقل اجارهبهای قطعی واحد مسکونی در منطقه ۱۹ به عنوان منطقه‌‌‌ای با کمترین هزینه اجاره مسکن»، ۳۶ برابر بود.
برخی از سیاستگذاران، کمبود ۵ میلیون واحد مسکونی را عامل اصلی بحران معرفی می‌کنند و معتقدند که با ساخت گسترده مسکن، این مشکل حل خواهد شد. اما دنیای اقتصاد در تحلیل خود نشان میدهد که حتی اگر این کمبود جبران شود، مشکل اصلی یعنی ناتوانی مالی خانوارها همچنان پابرجا خواهد بود.
با ارائه ودیعه‌ای حدود ۲۰۰ میلیون تومان می‌توان یک واحد آپارتمان ۴۵ متری در نازی آباد اجاره کرد. کرایه این آپارتمان ۱۴ ساله ماهیانه ۷.۵ میلیون تومان است.
سال ۱۴۰۳ برای مستأجران، سالی پر از نوسان، ناامیدی و فشارهای اقتصادی بود. بازار اجاره بها در حالی یکی از پرتلاطم‌ترین دوره‌های خود را سپری کرد که دولت بارها تلاش کرد با اعمال سیاست‌های کنترل قیمت، این بحران را مدیریت کند.
طبق داده‌های مرکز آمار ایران، در آذر ماه تورم ماهانه اجاره ۲.۴ درصد و تورم نقطهای آن ۳۸.۲ درصد ثبت شده است. این در حالی است که در آبان ماه، تورم ماهانه ۳.۱ درصد و تورم نقطهای ۳۹.۷ درصد بود.
رشد نرخ اجارهبها با توان مالی مستأجران همسو نیست و با توجه به رشد قیمت‌ها در بازار اجاره، خرید و فروش مستأجران دیگر به خرید خانه فکر نمی‌کنند، زیرا با مبالغ آنها فاصله زیادی دارد. به طور مثال پول رهن برخی از آپارتمانهای تهران مطابق قیمت خرید چند سال گذشته همان واحد مسکونی است.
کارشناس اقتصادی می گوید:دولت در حال عرضه زمین است. ما دائما به مالکان زمین این سیگنال را می‌دهیم که اگر پروانه تخریب و نوسازی بگیرید می‌توانید ساخت و ساز بیشتری انجام دهید.
بر اساس جدیدترین گزارش هزینه و درآمد مرکز آمار، در سال ۱۴۰۲ خانوارهای شهری کشور به طور متوسط حدود ۸۵ میلیون تومان برای اجاره و سایر هزینههای مسکونی پرداخت کرده‌اند.
