وضعیت کنونی اکوسیستم استارتاپی ایران از چندین جهت نگران‌کننده است؛ ناپایداری اینترنت، فیلترینگ گسترده، مهاجرت سرمایه انسانی، کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران به این حوزه و... تنها نمونه‌هایی از مشکلاتی است که به عدم رشد زیست‌بوم فناوری منجر شده است. محمد کرمانی مدیرعامل آبی سفید، عادل طالبی بنیانگذار آژانس دیجیتال مارکتینگ منظم، رویین صمدزاده قائم مقام شیپور و حمید محمودزاده بنیانگذار دیدار نظرات خود را در مورد شرایط کنونی این حوزه با ما در میان نهادند که در ادامه می‌خوانید.
ارائه آسانسوری یا elevator pitch، توضیحی سریع است بین 30 تا 60 ثانیه با هدف ارائه اطلاعات کافی از محصول یا خدمات یک کسب‌وکار. مخاطبان این ارائه معمولا سرمایه‌گذاران هستند که قرار است از ارزش افزوده ایده و محصول باخبر شوند. این ارائه، کلید برقراری ارتباط با سرمایه‌گذاران مشتاق است.
براساس گزارش انجمن سرمایه گذاری خطرپذیر ایران، طی سال 1401 نسبت به سال قبل از آن، حجم سرمایه گذاری در زیست‌بوم فناوری، از 2220 میلیارد تومان به 1114 میلیارد تومان کاهش یافته است. این آمار کاهش 50درصدی را در این زمینه نشان می‌دهد.
اکوسیستم استارتاپی آلمان در رده سوم گسترده‌ترین و بزرگ‌ترین زیست‌بوم‌های فناوری اروپا و بعد از انگلیس و فرانسه قرار دارد و الان برای رقابت با فرانسه و نزدیک شدن به قله‌های تکنولوژی در قاره سبز تلاش می‌کند. در این میان سرمایه‌گذاری‌هایی در مقیاس مگاراند در این اکوسیستم انجام شده است.
در پنل «استراتژی شرکت‌ها در شرایط کنونی و سال آینده» که در استیج نمایشگاه اینوتکس برگزار شد، مسعود طباطایی قائم‌مقام دیجی‌کالا، نیما قاضی، هم‌بنیانگذار علی بابا، و مهدی فروغی، مدیرعامل یکتانت پیرامون مسائل و چالش‌های استارتاپ‌ها در سال جاری و آینده پیش روی اکوسیستم استارتاپی ایران گفتگو کردند.
کارشناسان معتقدند که نقش سرمایه‌گذار در اکوسیستم استارتاپی ایران کاهش یافته است. یکی از دلایل آن عدم اعتماد سرمایه‌گذاران به اکوسیستم استارتاپی ایران و دلیل دیگر چهارچوب ذهنی سرمایه‌گذاران فاقد هرگونه پذیرش نوآوری است.
اولین مجری هوش مصنوعی ایران در همایش صنعت پتروشیمی رونمایی می‌شود. این مجری که توسط هوش مصنوعی طراحی شده، با استفاده از تکنولوژی دیجیتال تواین یا دوقلوی دیجیتال همایش را به صورت موازی و در فضای آنلاین برای کاربران گزارش می‌کند.
اکوسیستم استارتاپی ایران، سال جدید را در حالی آغاز کرده است که ناامیدی، آینده مبهم، مهاجرت استعدادها، کمبود سرمایه و چالش‌های سرمایه گذاری پیش رویش قرار دارد.
در این میان، کمبود سرمایه از بزرگ‌ترین چالش‌های زیست‌بوم فناوری محسوب می‌شود. در این سال پرابهام، چه راهکارهایی برای جذب سرمایه وجود دارد؟ با وجود خطرات بزرگی چون قطعی اینترنت و فیلترینگ گسترده که هر آن ممکن است از طرف حکومت تکرار شود، سرمایه‌گذاران بار دیگر به کسب‌وکارهای آنلاین اعتماد خواهند کرد؟
آیا فرصت‌های جدیدی برای جذب سرمایه وجود دارد؟ می‌توان امید داشت که مسیر بورس به روی پلتفرم‌های بزرگ اکوسیستم باز شود؟ مجموعه‌ای از این پرسش‌ها را با رضا زرنوخی، سرمایه‌گذار و مدیرعامل صندوق توسعه تکنولوژی ایران مطرح کردیم که در ادامه می‌خوانید.
استارتاپ جاروب سال 97 کارش را در حوزه پسماند تهران شروع کرد و حالا در ابتدای سال پنجم کسب‌وکارش، با چالش‌های بزرگ‌تری مواجه شده که شاید زمینه شکستش را فراهم کنند. اما امیر نیکمرام، مدیرعامل جاروب، عصر روز یکشنبه، 27 فروردین 1402، به تجارت‌نیوز می‌گوید: جاروب هنوز زنده است. این جمله‌اش، یادآور دیالوگ ماندگار فیلم پاپیون است: من هنوز زنده‌ام!
بیش از هزار و 200 شرکت در سراسر جهان تا سه ماهه اول 2023، توانسته‌اند شرایط تک‌شاخ شدن (یونیکورن) را کسب کنند که مجموع ارزش آنها چیزی بیش از 3.8 تریلیون دلار است.
یکی از مؤلفه‌های کلیدی یک برنامه شتابدهی موفق، راهنمایی است. از ارائه راهنمایی و پشتیبانی به بنیان‌گذاران گرفته تا ارائه بینش‌های ارزشمند صنعت و تسهیل ارتباطات و مشارکت‌ها، می‌تواند ابزاری قدرتمند برای کمک به موفقیت استارتاپ‌ها باشد.
استارتاپ های اروپایی براساس آمارها در شرایط فعلی اقتصادی جهان توانسته‌اند موفق‌تر عمل کنند. یکی از دلایل موفقیت استارتاپ‌های این منطقه حمایت‌ها و تشویق‌های همه جانبه دولت از آن‌هاست؛ موردی که در ایران بسیار کم دیده می‌شود.
استارتاپ «بیدود» با وجود اینکه بیزینس مدلی مشابه استارتاپ‌های بزرگ دوچرخه‌های اشتراکی در جهان داشت، به دلیل تکیه بیش از حد بر حمایت‌های دولتی و گرفتن سوبسید و عدم تمرکز بر بزرگ کردن بازار و افزایش مشتریان، شکست خورد و حالا 5 هزار دوچرخه آن در پارکینگ‌های تهران و شیراز خاک می‌خورند.
فضای کار اشتراکی و «مرکز نوآوری هاب اصفهان» با 30 تیم استارتاپی و 150 نفر فعال حوزه نوآوری با حکم قضایی شهرداری اصفهان برای تخلیه مواجه شده است. هاب با شهرداری قرارداد کتبی سه‌ساله داشته اما این قرارداد به اتمام رسیده و فعالان این اکوسیستم باید از آنجا نقل مکان کنند. بنا بر گفته شورای شهر اصفهان، قرار است این مکان به رصدخانه شهرداری واگذار شود.
مدیرعامل فناپ: حضور افرادی از اکوسیستم نوآوری در اتاق بازرگانی برای نزدیک شدن صنعت به اکوسیستم نوآوری است و این اتفاق برای بخش سنتی رقابت‌پذیری، توسعه بهره‌وری و ماندگاری در بازار و برای بخش نوآور نیز بزرگ شدن سهمش از اقتصاد کشور را به‌دنبال دارد.
استارتاپ ها با تعیین چارچوب (OKR) برای خود می‌توانند در مدت زمان مشخصی به اهداف به ویژه توسعه محصول خود برسند. OKRها برای مزیت‌های فراوانی دارند که یکی از آنها فرصت رشد برای استارتاپ‌هاست.
ایران یونیکورن ندارد؛ یعنی تاکنون حتی یک استارتاپ ایرانی به ارزش یک میلیارد دلار نرسیده است. دلایل زیادی در این ارتباط وجود دارد؛ از مهیا نبودن فضای کسب‌وکار در ایران و دخالت‌های دولتی گرفته تا فیلترینگ و قطعی اینترنت؛ کمبود سرمایه و مهاجرت منابع انسانی از دیگر دلایل عدم ایجاد یونیکورن در ایران است. همچنین مسیر بورسی‌شدن به‌عنوان یکی از منابع مهم تامین مالی استارتاپ‌ها، کماکان به روی کسب‌وکارهایی چون دیجی کالا، اسنپ، بازار و... بسته است و مانعی برای رشد هرچه بیشتر این کسب‌وکارها شده است. جذب سرمایه خارجی هم در شرایط فعلی ایران امکان‌پذیر نیست.
