وزارت راه و شهرسازی در گزارشی به تشریح عملکرد بخش مسکن وزارتخانه از ابتدای آغاز به کار دولت سیزدهم تا پایان تیرماه پرداخته و مدعی شده اکنون یک میلیون و ۴۷۶ هزار و ۹۹۱ واحد نهضت ملی مسکن در سراسر کشور در دست ساخت است. اما بررسی‌ها حاکی واقعیت دیگری است!
پروژه مسکن‌های حمایتی در ایران در حالی روند ناموفقی را پشت سر می‌گذارد که در برخی کشورهای دیگر مانند آمریکا این طرح‌ها با وجود کاستی‌ها روندی مثبت را پشت سر گذاشته و قشر بزرگی از دهک‌های پایین اجتماع را صاحب خانه کرده‌اند. اما ویژگی اصلی اجرای این طرح‌ها در آمریکا چیست و چرا یک پای مسکن حمایتی در ایران همیشه می‌لنگد؟
دولت که پیش از این اعلام کرده بود به خانواده‌های دارای چهار فرزند و بیشتر (زیر ۲۰ سال) زمین یا واحد مسکونی رایگان اهدا می‌کند حالا در ماده ۱۰ لایحه اصلاحی دو فوریتی قانون بودجه درخواست کرده است این زمین‌های رایگان به صاحب فرزندان چهارقلو و بیشتر متولد سال ۱۴۰۰ به بعد اختصاص یافته و تصحیح شود.
گزارش‌های رسیده از روند آماده‌سازی عرصه برای ساخت واحدهای نهضت ملی مسکن نشان‌دهنده کمبود زمین است. برای مثال در شهر پرند هم‌اکنون تقاضا نسبت به عرضه چهار برابر اعلام شده است.
دو سال از عمر دولت سیزدهم می‌گذرد و هنوز حتی یک واحد مسکونی از پروژه نهضت ملی مسکن به متقاضیان تحویل نشده است. مهمترین دلیل عقب‌ماندگی این پروژه کمبود منابع مالی است که حالا به نظر می‌رسد دولت با افزودن بانک‌های جدید برای پشتیبانی مالی از آن، راهکار تازه‌ای یافته است؛ اما آیا بانک‌ها توان ورود به این پروسه را دارند؟
افزایش هزینه تهیه خانه برای زیست حداقلی به‌ویژه در شهری مانند تهران برخی را با این سوال مواجه کرده است که در حال حاضر خرید مسکن برای خانوارها به‌‍صرفه‌تر است یا ساخت آن؟
در شهر جدید پرند بیش از ۱۷ هزار واحد نهضت ملی مسکن به مرحله‌ی ساخت رسیده، اما به‌دلیل تقاضای بالا با کمبود زمین مواجه شده که مدیرعامل شهرهای جدید قول داده تا پایان سال جاری کسری زمین در این شهر برطرف شود.
وزارت اقتصاد وعده‌های جدیدی از قبیل کاهش زمان اخذ پروانه ساخت برای واحدهای مسکونی طرح نهضت ملی مسکن و همچنین راه جدیدی برای تامین مالی این پروژه ارائه داده است. حالا باید دید این موارد چه تاثیری بر پیشبرد ساخت واحدهای مسکن ملی خواهد گذاشت.
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور هزینه ساخت هفت گروه ساختمانی در سال ۱۴۰۲ را ابلاغ کرده است که نسبت به اعلام سال قبل ۳۸ تا ۴۸ درصد افزایش یافته است.
یک نماینده مجلس با انتقاد از عملکرد دولت در اجرای طرح نهضت ملی مسکن گفته است که آمارها و نتایج نشان می‌دهد وضعیت تولید مسکن در این دولت نیز روند مطلوب و امیدوارکننده‌ای ندارد. به نظر می‌رسد وضعیت غیرشفاف سیاست‌های تولید مسکن، اکنون صدای مجلس همسو با دولت را هم درآورده است.
وزارت راه و شهرسازی از جمله وزارتخانه‌های زمین‌گیر دولت به شمار می‌رود. بی‌عملی این وزارتخانه طی سال‌های اخیر موجب بحرانی‌شدن وضعیت مسکن در کشور شده است. در همین حال وضعیت راهسازی نیز طی این سال‌ها چندان مطلوب نبوده و مشکلات کمی و کیفی در این زمینه نیز همچنان باقی‌ست. بر همین اساس بحث تفکیک این وزارتخانه دوباره مطرح شده است؛ آیا این بار مسکن از راه جدا خواهد شد؟
شرایط ساخت و ساز هم مانند دیگر ابعاد حوزه مسکن چند سالی است که با بحران روبه‌روست. به گفته سازندگان مسکن، حاشیه سود انبوه‌سازان به دلیل افزایش هزینه‌های ساخت پایین آمده و در نتیجه میل به مهاجرت برای ساخت و ساز در کشورهای همسایه مانند عراق و عمان را به دنبال داشته است.
شورای پول و اعتبار موافقت کرده است نرخ سود تسهیلات نهضت ملی مسکن از ۲۳ درصد به ۱۸ درصد کاهش یابد. به این ترتیب مبلغ اقساط ماهانه نیز در صورتی که به روش پلکانی محاسبه شود، با کاهش مواجه خواهد بود. اما آیا پرداخت همین میزان قسط ماهانه که در نهایت بر هزینه تمام‌شده ملک می‌افزاید، در توان خانوارهای هدف خواهد بود؟
این روزها زمزمه‌هایی از سوی مسئولان وزارت راه و شهرسازی در خصوص ورود واحدهای مسکونی طرح نهضت ملی مسکن به فاز عملیاتی شنیده می‌شود. آیا در صورت عرضه این واحدها، بازار مسکن از بحران خارج خواهد شد؟
ساخت و ساز بی‌رویه در منطقه یک تهران و احداث برج‌های بلند مرتبه در بسیاری از موارد بدون توجه به گسل‌های تهران انجام شده است. حدود هزار برج در شمال تهران بر روی گسل قرار دارند و این درحالی است که ساخت برج در حریم گسل ممنوع است. چرا تاکنون برای ساخت برج‌های تهران نظارت درستی وجود نداشته است؟
سرپرست بانک مسکن اعلام کرده است قیمت جدید ساخت واحدهای مسکن ملی حدود ۶.۵ میلیون تومان برای هر متر است. این در حالی است که پیش از این رئیس انجمن انبوه‌سازان از موافقت وزارت راه با قیمت ۱۰ میلیون تومانی ساخت نهضت ملی مسکن خبر داده بود.
استاندار هرمزگان اعلام کرده، شهرستان ابوموسی شرط فرم «ج» را در طرح ملی مسکن حذف کرده است و بر همین اساس هر ایرانی می‌تواند در این جزیره یک خانه داشته باشد. در همین راستا همچنین به هر فرد در قطعات ۳۰۰ متری زمین و تسهیلات مسکن نیز داده خواهد شد.
