خرما، پسته، چای، انجیر و انگور 5 محصول کشاورزی هستند که در راستای توسعه صادرات از فهرست محصولات آببر حذف شدند. بر اساس بند (پ) برنامه هفتم توسعه محصولات موجود در فهرست مذکور مشمول سالانه نیم درصد ارزش محموله عوارض صادراتی هستند.
با وجود جایگاه پسته ایرانی در بازارهای جهانی، فعالان این صنعت با مشکلات جدی در داخل کشور مواجهاند. از ناترازی برق و کمبود نهادههای کشاورزی گرفته تا مقررات ناپایدار ارزی، همگی باعث شده تا انگیزه صادرکنندگان کاهش یابد. در شرایطی که تقاضا برای پسته ایران همچنان بالاست، نبود سیاستهای حمایتی و اعتماد نهادی، این مزیت صادراتی را در معرض تهدید قرار داده است.
سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد و وزارت جهاد کشاورزی کارگاه تخصصی با عنوان «سلامت و تجارت پسته: پیمایش استانداردهای بهداشتی، گیاهی و تجاری» را در تهران برگزار کردهاند.
از آنجایی که پسته یک محصول صادراتی مهم به شمار میرود، در نتیجه میزان تولید و صادرات آن هم اهمیت دارد. حال باید دید تولید و صادرات پسته در سال 1403 چه وضعیتی داشت و در سال 1404 داستان تولید و صادرات پسته ایرانی به کجا میرسد؟
عضو هیات امنای انجمن پسته ایران، گفت: در حال حاضر ۱۰۰ درصد کانتینرهای ایران شامل نمونه گیری و آزمایش هستند و این به معنای اعمال سختگیرانه ترین شرایط برای پسته ایران بوده و طبیعتا مرحله سخت تر فقط ممنوعیت کلی واردات است.
معاون امور باغبانی وزیر جهاد کشاورزی عنوان کرد: صادرات پسته از ایران به اروپا براساس پروتکلهایی که بین دو منطقه برقرار است انجام میشود و سازمان غذا و دارو هر پستهای که از ایران به اتحادیه اروپا صادر میشود را پیش از صدور آزمایش و سلامتش را تائید میکند.
حمید زارعین از کارشناسان حوزه کشاورزی اظهار کرد: هنگام هرس شاخهها بریده میشود در عمل میزان تولید نصف میشود؛ ضمن اینکه معمولاً برای باغدار این مسئله خیلی اهمیت ندارد که محصول تولیدی دارای آفلاتوکسین است یا خیر. دنبال تولید محصول بیشتر و فروش آن است؛ خریدار هم به شرط داشتن یا نداشتن آفلاتوکسین پسته را از وی نمیخرد.
عضو هیات امنای انجمن پسته ایران اظهار کرد: از جمله مهمترین تخلفاتی که نباید رخ دهد و در بررسی و رصد کامل خواهد بود آلودگی پسته صادراتی از مبدا ایران به آفلاتوکسین و باقیمانده سموم است که باید آن را بهطور کامل کنترل کنند.
رئیس هیات مدیره تعاونی پستهکاران استان مرکزی اظهار کرد: اخبار ضد و نقیض منتشر شده اخیر در خصوص ممنوعیت صادرات پسته ایران به اروپا به دلیل آلودگی پسته تولیدی ایران به آفلاتوکسین حقیقت ندارد.
عضو هیات رئیسه اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران و همچنین فعال صنعت پسته و عضو کمیته باغبانی و عضو هیئت امنای انجمن پسته ایران اخبار منتشر شده در خصوص صادرات پسته را شایعه پراکنی دانست و اظهار داشت که حقیقت ندارد.
موانع وضعشده از سوی دولت برای صادرکنندگان، ارزآوری کشور را کاهش داده است. مجید حجت نوقی، رئیس اتاق بازرگانی رفسنجان، موضوع کاهش صادرات پسته به دلیل موانع ارزی را مطرح کرد.
نایب رئیس کمیسیون توسعه صادرات غیرنفتی اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه رانت واردات، صادرکننده را نابود کرده و دولت باید یک فکر اساسی برای حل این مشکل داشته باشد، از ورود صرافان و خودروسازان به صادرات پسته و خرما خبر داد.
قیمت انواع مختلف پسته طی یک سال اخیر به قدری افزایش یافته که غیرقابل دسترستر از هر زمان دیگری شود. اما چه عواملی بر افزایش قیمت این محصول در بازارهای داخلی و خارجی و کاهش تولید آن نقش داشتهاند؟
صادرات پسته برای ایران، یک منبع درآمد مهم به شمار میرود. در حال حاضر ایران به دلیل کمبود آب و شرایط اقلیمی، امکان افزایش تولید را ندارد. از سوی دیگر، مشکلات ارزی و تحریم هم عاملی برای کاهش صادرات این محصول شدهاند. اما چه اقداماتی میتواند منجر به افزایش تولید و صادرات پسته ایران شود؟
تولید و صادرات پسته، با ارزش یک میلیارد دلار در سال گذشته، ایران را به یکی از قطبهای اصلی این محصول در جهان تبدیل کرده است. با تولید بیش از 200 هزار تن از این محصول در سال گذشته، اهمیت این محصول بیش از پیش مشخص میشود. اما همچنان نیاز به حمایتهای دولتی برای توسعه صادرات وجود دارد.
