ارزش و هویت طرح های فرش ایرانی به قدری بالاست که کشور افغانستان با کپی از طرح های ایرانی، آنها را در کارگاه های زیرزمینی می بافد و به نام فرش ایرانی در بازار عرضه و سود هنگفت به جیب می زند در حالی که جلوگیری از این اقدام نیازمند استاندارد سازی و شناسنامه دار کردن طرح ها و فرش های ایرانی است.
به گفته رئیس اتحادیه تعاونی‌های تولیدکنندگان فرش دستباف ایران، صادرات فرش دستباف که در دهه ۷۰ به سالی ۲.۳ میلیارد دلار هم رسیده بود، الان به دلیل تعهد ارزی به کمتر از ۴۰ میلیون دلار در سال رسیده است.
رفوگران و مرمت کاران فرش ایرانی به خاطر شرایط تحریمی و مشکلات داخلی از جمله قطع شدن بیمه و نبود امنیت شغلی به ترکیه مهاجرات می کنند و ترکیه با سوءاستفاده از هنر و تخصص این هنرمندان و با ایجاد ارزش افزوده بالا، درآمدهای میلیون دلاری کسب می کند.
بررسی ابعاد اقتصادی، فنی و سیاست‌گذاری در این صنعت نشان می‌دهد که عوامل داخلی و خارجی نقش تعیین‌کننده‌ای در افت قابل توجه تولید و صادرات فرش ایرانی داشته‌اند.
رئیس مرکز ملی فرش ایران گفت: فرش ایرانی در بازارهای خارجی به عنوان یک کالای مصرفی عرضه نمی‌شود بلکه حکم یک کالای هنری را دارد و حتی نمی‌توان از آن به عنوان کالایی لوکس نام برد، فرش ایرانی در دنیا برند است.
فرش ایرانی که روزگاری با اصالت و شهرت خود در بازارهای جهانی جولان می‌داد، اکنون در برابر بحران‌های اقتصادی و سیاسی به خاک افتاده است. در شرایطی که قاچاق فرش‌های بی‌کیفیت افغانستانی بازار داخلی را پر کرده، صادرات فرش ایرانی به کمتر از ۴۰ میلیون دلار کاهش یافته است.
صنعت فرش دستباف ایران با کاهش شدید صادرات و از دست دادن بازار دو میلیارد دلاری، تحت تهدید قرار گرفته است. تحریم‌ها و سیاست‌های ارزی ناکارآمد باعث شده ایران که پیشتاز این صنعت بود، جایگاه خود را در بزرگترین بازار جهانی از دست بدهد.
فرشید فرزانگان، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران در واکنش به انتشار خبر تمایل عربستان به تقویت روابط خود با ایران اظهار کرد: فرش و زعفران اقلام مهمی در صادرات کالا از ایران به عربستان به شمار می‌آیند با این حال تجارت دو کشور می‌تواند شامل اقلام گوناگونی باشد.
در حالی که ۹۰ درصد فرش دستباف ایرانی سر از بازارهای صادراتی درمی‌آورند، اما به گفته کارشناسان، مسائلی مانند تعهدات ارزی این صنعت سودآور را در معرض نابودی قرار داده است.
اخیرا قاچاق فرش افغانستان به ایران به گفته فعالان صنعت فرش تبدیل به معضلی شده که می‌تواند به تولید و بازار فرش دستباف ایران آسیب جدی بزند. این موضوع را رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران تایید می‌کند.
طی چند روز گذشته، اخباری مبنی بر فروش فرش افغانستانی با نام فرش ایرانی منتشر شده است. کارشناسان معتقدند که به دلیل قیمت پایین‌تر و از طرفی پرداخت نکردن حقوق و عوارض، این فرش‌ها از سوی فروشندگان به فروش می‌رسد. آیا اقدامی برای جلوگیری از قاچاق در حوزه فرش صورت گرفته است؟
رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع دستی اتاق ایران با اشاره به واردات قاچاق و آسان فرش‌های افغانستانی به ایران گفت: در برخی موارد این فرش‌ها به نام فرش ایرانی به فروش می‌رسد که این هم خودش تخلف دیگری است و دلیلش هم مسئله جذابیت فرش‌های افغانستانی بخاطر قیمت پایین است.
معاون هماهنگی و برنامه‌ریزی امور حقوقی دستگاه‌های اجرایی معاونت حقوقی رییس جمهور با اشاره به اظهارات اخیر سخنگوی قوه قضائیه درباره پرونده مفقودی فرش‌ها گفت: طبق اطلاعاتی که ما از پرونده داریم و پیگیری‌هایی که از قضات پرونده به صورت مداوم داشته‌ایم هنوز از سرنوشت ۴۸ تخته فرش مفقودی خبری در دسترس نیست.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در همایش توسعه تجارت فرش دستباف و صنایع دستی بر تاثیر منفی سیاست‌های نادرست ارزی کشور بر صادرات انواع کالاهای غیرنفتی از جمله فرش دستباف ایرانی تاکید کرد و از نزول صادرات ۲ میلیارد دلاری این کالا به ۵۰ میلیون دلار کنونی گفت.
در حالی فعالان صنعت فرش خواستار تشکیل سازمانی مستقل برای این هستند، اما وزارت صمت در اقدامی عجیب و بی‌سر و صدا اقدام به حذف مرکز ملی فرش و ادغام آن با صنایعی کرد که کمترین ارتباطی به فرش ندارند. به نظر می‌رسد دومینوی تضعیف صنایع در دولت سیزدهم این بار به صنعت فرش رسیده است.
آمارهای رسمی نشان می‌دهد که در سال گذشته، بیش از ۷۸ میلیون دلار انواع فرش و کفپوش به ۸۲ کشور مختلف صادر شده که درآمد ارزی آن نسبت سال قبل حدود ۱۴ درصد کاهش داشته است. آلمان، بزرگترین خریدار و مشتری ایرانی در میان دیگر کشورها بوده است.
حدود سه دهه پیش، یعنی زمانی که اقتصاد ایران تحت تأثیر جنگ تحمیلی مدیریت می‌شد، ارزش صادرات فرش کشور در محدوده یک میلیارد و 700 میلیون دلار قرار داشت. اما اکنون پس از گذشت 30 سال ارزش صادرات این صنعت که در جهان به نام ایران شناخته می‌شود به 50 میلیون دلار کاهش یافته است.
