به گزارش تجارت نیوز، صنعت فرش ماشینی ایران در سال‌های اخیر از نظر کیفیت، تنوع و ظرفیت تولید، جایگاه مطلوبی در بازارهای داخلی و بین‌المللی کسب کرده است. با این حال، کاهش تقاضای داخلی، تغییر اولویت‌های مصرف‌کنندگان، محدودیت‌های صادراتی و فشارهای مالی ازجمله چالش‌هایی هستند که تولیدکنندگان این حوزه با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
در شرایطی که ظرفیت تولید و کیفیت فرش ماشینی ایرانی از سوی بسیاری از بازارهای جهانی تأیید شده، تحریم‌های بین‌المللی، نوسان ارزی و سیاست‌های مالی ناکارآمد، روند توسعه صادرات را با دشواری‌هایی همراه کرده است.
در این میان، این پرسش مطرح است که میزان صادرات فرش ماشینی در حال حاضر چقدر است و این محصول به کدام کشورها راه یافته است؟
میزان صادرات فرش ماشینی ایران به ۳۰۰ میلیون دلار رسید
آنطور که سید‌شجاع‌الدین امامی رئوف، دبیر انجمن صنایع نساجی ایران، به نود اقتصادی گفته بود، صادرات فرش ماشینی، موکت و کف‌پوش اکنون در محدوده ۳۰۰ میلیون دلار قرار دارد و این بخش از صنعت ظرفیت رشد تا یک میلیارد دلار را دارد.
به گفته این فعال صنفی، به دلیل تحریم‌ها، جهت‌گیری بازارهای صادراتی ایران از آمریکا و اروپا به سمت کشورهای همسایه مانند پاکستان، عراق و همچنین بازارهای آسیای میانه تغییر کرده است.
تقاضای فرش ماشینی ایرانی کاهش یافته است
محمود تولایی، رئیس اتحادیه ملی تولیدکنندگان فرش ماشینی، درباره وضعیت تولید فرش ماشینی در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز توضیح داد: با وجود وضعیت مطلوب تولید، تقاضا کاهش یافته و تمایل مردم به خرید فرش کم شده است. در نتیجه، حجم زیادی از فرش‌ها در انبارها باقی‌مانده و بازار با رکود در فروش مواجه است.
رکود بازار و بحران فروش صنعت فرش ماشینی را تحت فشار قرار داده است
تولایی درباره مشکلات تأمین مواد اولیه عنوان کرد: هرچند، تأمین ارز یکی از چالش‌های اصلی در تأمین مواد اولیه به شمار می‌رود، اما آنچه اکنون این صنعت را تحت فشار قرار داده، رکود بازار و بحران فروش است. کاهش قدرت خرید مردم، به‌ویژه در یک‌سال اخیر، باعث شده که تقاضا برای کالاهای بادوام و تزیینی به‌شدت کاهش یابد.
حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد واحدهای تولیدی فرش ماشینی با محدودیت‌های جدی مواجه شده‌اند
او اضافه کرد: در حال حاضر، حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد واحدهای تولیدی با محدودیت‌های جدی مواجه شده‌اند. همچنین، این وضعیت فقط محدود به صنعت فرش ماشینی نیست و حتی بازار لوازم خانگی و پوشاک فاخر هم در وضعیت مشابهی قرار دارند.
او گفت: از سوی دیگر، مشکلاتی همچون قطعی برق به صورت دو روز در هفته، کمبود گازوئیل برای جایگزینی سوخت و عدم همکاری بانک‌ها در تأمین مالی نیز فشار مضاعفی بر تولیدکنندگان وارد کرده است. حتی تسهیلاتی که پیش‌تر به بنگاه‌ها پرداخت می‌شد، اکنون به راحتی در دسترس نیست و سرمایه در گردش به یک بحران جدی تبدیل شده است.
صنعت فرش ماشینی در حال حاضر با یک بحران چندوجهی روبه‌رو شده و این امر نیازمند مداخله و حمایت فوری است
وی عنوان کرد: در چنین شرایطی، بسیاری از تولیدکنندگان مجبورند حقوق کارگران را از منابع داخلی تأمین کنند تا از تعدیل نیرو جلوگیری شود، اما این یک چالش بزرگ است. همه این عوامل نشان می‌دهند که صنعت فرش ماشینی در حال حاضر با یک بحران چندوجهی روبه‌رو شده و این امر نیازمند مداخله و حمایت فوری است.
فرش ماشینی بیش از ۳۰۰ میلیون دلار صادرات دارد
رئیس اتحادیه ملی فرش ماشینی درباره میزان صادرات فرش ماشینی تصریح کرد: فرش ماشینی بیش از ۳۰۰ میلیون دلار صادرات دارد و به اکثر کشورهای دنیا، به‌ویژه کشورهایی که محدودیت‌های کمتری دارند، صادر می‌شود. ازجمله این کشورها می‌توان به کشورهای حوزه خلیج فارس نظیر عراق اشاره کرد.
این فعال صنفی تأکید کرد که فرش ماشینی، تنها کالای لوازم خانگی است که با کیفیت عالی تولید شده و به سراسر جهان صادر می‌شود.
تفاوت میان نرخ ارز به ضرر صادرکنندگان است
تولایی درباره مشکلات صادرکنندگان عنوان کرد: یکی از چالش‌های جدی صادرکنندگان، اختلاف میان نرخ ارز برای رفع تعهدات ارزی و نرخ واقعی بازار است. در حال حاضر، مبنای محاسبه ارزش بر اساس نرخ بازار مبادله صورت می‌گیرد که معمولاً بین ۱۰ تا ۲۰ هزار تومان پایین‌تر از نرخ ارز آزاد است و این تفاوت برای صادرکننده به‌نوعی زیان محسوب می‌شود.
براساس این گزارش، بررسی وضعیت صنعت فرش ماشینی نشان می‌دهد که با وجود ظرفیت بالا در تولید، کیفیت مناسب و توان صادراتی، این بخش با چالش‌های جدی روبه‌رو شده است. رکود بازار داخلی، کاهش قدرت خرید مردم، چالش‌های تأمین مالی و بی‌ثباتی در سیاست‌های ارزی، مسیر تولید و صادرات را دشوار کرده است.
در حالی که طی سال‌های اخیر بر اهمیت تقویت تولید داخلی بارها تأکید شده، نبود تصمیم‌گیری‌های منسجم و اقدام‌های حمایتی مؤثر باعث شده این توصیه‌ها در عمل کمتر دیده شود.
اگر این روند ادامه یابد، نه‌تنها فرصت‌های صادراتی از بین می‌رود، بلکه جایگاه جهانی فرش ایرانی نیز تضعیف می‌شود. برای عبور از این وضعیت، بیش از هر زمان دیگری نیاز به تصمیمات عملی، شفاف و حمایت‌های واقعی احساس می‌شود.
برای مطالعه بیشتر به گزارش سقوط صادرات فرش ایرانی در یک دهه اخیر در تجارت‌نیوز مراجعه کنید.
