پرش چندبرابری قیمت برنج ایرانی و خارجی در شرایطی که هزینه واقعی واردات تغییر محسوسی نکرده، نشان میدهد بخش بزرگی از بازار این محصول همچنان در سیطره رانت و عدم شفافیت است. چه کسانی عامل التهاب بازار هستند؟
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس درباره قیمت برنج تاکید کرد: درباره قیمت برنج ایرانی در کمیسیون کشاورزی هزینه آمادهسازی زمین، کاشت، داشت و برداشت و سود متعارف کشاورز را محاسبه کردهایم و بر این اساس قیمت نباید بیشتر از ۱۸۰ هزار تومان باشد.
با آغاز فصل برداشت برنج نو در مناطق شمالی کشور، محصول تازه با کیفیت مطلوب وارد بازار شد. هرچند نوسان اولیه قیمتی تا حدودی بهتر شده، اما چالشهای نظام توزیع و تفاوت قیمت برنج از تولید تا مصرف همچنان مورد توجه قرار دارند.
در شش ماه گذشته، قیمت برنج ایرانی بهطور متوسط ۵۰ درصد افزایش یافته است. جهشی که از مهر ۱۴۰۳ آغاز شد و تحت تأثیر عواملی چون سیاستهای وارداتی، التهابات ارزی و نقش پررنگ واسطهها، بازار این کالای اساسی را به شدت متلاطم کرده است.
اختلال در سیاستهای وارداتی، قیمتگذاری غیرشفاف و حضور پررنگ دلالان، بازار برنج ایران را به میدان رقابت نابرابر میان تولیدکنندگان داخلی و واردکنندگان تبدیل کرده است. رقابتی که در آن کشاورزان متضرر، مصرفکنندگان سرگردان و واسطهگران برنده اصلیاند.
بازار برنج ایرانی این روزها تحت تاثیر افزایش قیمتها و واردات ناکافی روزهای پرالتهابی را تجربه میکند. عضو انجمن فراوری برنج ایران معتقد است اگر واردات و عرضه به موقع انجام نشود، حتی افزایش عرضه پس از موعد نیز آرامش را به بازار باز نخواهد گرداند.
قیمت برنج در حالی که نه تولید کاهش داشته , نه مصرف افزایش یافته در هر دورهای شاهد افزایش است. وقتی آمار تولید ناهماهنگ است، واردات از کنترل خارج شده و هیچ نهاد ناظری پاسخگو نیست، چهکسی باید جلوی آشفتگی بازار این کالای اساسی را بگیرد؟
با وجود وفور برنج در بازار، قیمت این کالای اساسی طی هفتههای اخیر روندی صعودی داشته است. به گفته رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی، درباره وضعیت افزایش قیمت برنج جلساتی برگزار شده و پیشنهادهای لازم برای کنترل بازار ارائه شده است.
قیمت برنج ایرانی در اردیبهشت ۱۴۰۴ نسبت به مدت مشابه سال قبل با رشد ۶۹ درصدی همراه بوده است؛ بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، افزایش قیمت اقلام خوراکی منتخب مانند برنج خارجی و کره نیز به ترتیب ۳۵ و ۸۶ درصد ثبت شده است.
قیمت برنج ایرانی در دو ماه گذشته تا ۳۶ درصد افزایش یافته و از مرز ۲۳۰ هزار تومان عبور کرده است؛ روندی که نه به سود کشاورز تمام شده و نه به نفع مصرفکننده، بلکه تنها واسطهها و دلالان از آن منتفع شدهاند.
یک کارشناس گفت: دولت برای ذخایر استراتژیک و بازار برنج از ارز ۲۸.۵۰۰ تومان استفاده میکند درحالی که کشاورز محصول را با ارز آزاد تولید میکند در نتیجه بهای تمامشده برنج ایرانی دو برابر میشود.
پیش از آغاز فصل برداشت برنج جدید، قیمت برنج سال گذشته افزایش قابلتوجهی داشته است. از طرفی در ۱۰ تا ۱۵ سال اخیر، خرید تضمینی برنج هم انجام نمیشود. این شرایط باعث شده تا فضا برای خرید برنج ایرانی توسط چند شرکت خاص و دپو آنها توسط این شرکتها فراهم شود.
در حالی که قیمت برنج و روغن در ۱۴۰۳ بهطور ملموسی افزایش یافت، کارشناسان هشدار میدهند که با تداوم نوسانات ارزی و مشکلات مدیریتی، این گرانیها در ۱۴۰۴ هم ادامه خواهد داشت. اکنون عموم مردم نگران آینده این بازارها هستند.
در روزهایی که قیمت برنج طغیان کرده و به مرز ۲۰۰ هزار تومان هم رسیده است، وزیر جهاد کشاورزی بر ساختگیبودن این نرخها تاکید دارد. اما روی واقعی ماجرا این است که با همین قیمتهای ساختگی برنج از سفره مردم حذف شده است.
وزیر جهاد کشاورزی مصوبه شورای قیمت گذاری و اتخاذ سیاست های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی درخصوص قیمت تضمینی انواع برنج برای سال زراعی ۱۴۰۴-۱۴۰۳ را ابلاغ کرد.
نرخ تورم قیمت مواد غذایی در بریتانیا به ۲ درصد رسیده است. از طرفی جالب است بدانید که در کشور ما قیمت ۳۲ قلم کالای اساسی همچنان باید تعیین شود که از مهمترین آنها برنج است که بلا تکلیف مانده است.
