یکی از طرحهایی که دولت مدعی شده است در جهت قانون جوانی جمعیت آن را اجرا میکند، پرداخت تسهیلات قرضالحسنه ودیعه، خرید یا ساخت مسکن به خانوارهای فاقد مسکن است که فرزند سوم یا بیشتر آنها از سال 1399 به بعد متولد شدهاند. اما گزارشی که به تازگی بانک مرکزی از عملکرد بانکها در این زمینه منتشر کرده، آمارهای عجیبی از پرداخت این تسهیلات را نشان میدهد.
نامه بانک مرکزی به مدیران عامل بانکهای عامل نهضت ملی مسکن بیانگر جزئیات جدیدی در خصوص وام این پروژه است. بر این اساس سقف 550 میلیون تومانی این وام به همه متقاضیان تعلق نمیگیرد. اما مشمولان دریافت سقف وام نهضت ملی مسکن چه کسانی هستند؟
مجموع تسهیلات پرداختی توسط ۴ بانک پاسارگاد، خاورمیانه، سامان و اقتصاد نوین در ۳ ماهه نخست سال حدود ۲۰۰ هزار میلیارد تومان بوده است که هیچ مبلغی از این مقدار به وام مسکن اختصاص نیافته است.
اخیرا خبری مبنی بر اینکه بانک مرکزی ایران طی نامهای روسای سه بانک مسکن، ملت و تجارت آنها را مکلف کرده که به هشت کارشناسان برجسته دستگاه دولتی فعال در حوزه اقتصاد تسهیلات «خرید مسکن» به ارزش یک میلیارد تومان اعطا کنند منتشر شد. حال باید دید جزئیات این ماجرا از چه قرار است؟
رئیس کل بانک مرکزی اخیرا از کاهش 10 تا 15 درصدی قیمت مسکن در شهر تهران خبر داده است. در پی این ادعا، برخی در حال مقایسه این سیر نزولی با افزایش وام خرید مسکن هستند. اما این تغییرات چه تاثیری بر قدرت خرید مردم داشته است؟
همین چند هفته قبل بود که خبر افزایش مبلغ وام مسکن همه جا پیچید. به این ترتیب وام 320 میلیون تومانی زوجین تبدیل به 800 میلیون تومان شد و وام مجردها هم تا 400 میلیون تومان رشد کرد؛ 160 میلیون تومان وام جعاله هم که همچنان ثابت است و به هر دو گروه زوجین و مجردها تعلق میگیرد. بر این مبنا حالا وام زوجین 960 میلیون تومان و وام مجرها 560 میلیون تومان شده است.
یک نماینده مجلس در انتقاد به پرداختی بانکها نسبت به وام مسکن بیان کرده است: بانکها اعتبار لازم برای پرداخت وامهای کلان را دارند، اما برای مسکن وامی پرداخت نمی کنند. همچنین بر اساس گزارشهای منتشر شده از سال 1401 نظام بانکی بیش از دو برابر تسهیلات پرداخت به نهضت ملی مسکن را به اشخاص مرتبط با خود، وام داده است!
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی به بیان توضیحاتی درباره عدم تمایل بانکها به اعطای وام مسکن و در مقابل، اعطای تسهیلات به کارکنان و کارمندان خود پرداخت.
ساخت مسکن در شرایط اقتصادی فعلی نیازمند صرف هزینه بسیار زیادی است که تامین آن برای بسیاری از افراد آسان نیست. به همین دلیل، وام ساخت مسکن که از سالها پیش برای کمک به افراد برای تامین هزینه ساخت خانه و آپارتمان در نظر گرفته شده، در سال ۱۴۰۲ هم به متقاضیان اعطا میشود و امسال هم مبلغ آن افزایش پیدا کرده است.
وام خرید مسکن به960 میلیون تومان رسیده و این وام میتواند بخشی از قیمت یک واحد مسکونی را پوشش دهد. اما مشکل این وام، اقساط گران آن است که باعث شده بسیاری از اقشار جامعه توان دریافت و بازپرداخت آن را نداشته باشند. برای همین حالا مساله اقساط پلکانی مطرح شده است.
مدیر اداره اعتبارات بانک مرکزی گفت: اصلاحیه دستورالعمل وام قرض الحسنه ودیعه، خرید و ساخت مسکن برای متقاضیان دارای فرزند سوم و بیشتر برای اجرا به پنج بانک عامل مسکن، صادرات ایران، ملت، تجارت و پست بانک ابلاغ شد .
افزایش وام مسکن به 960 میلیون تومان اگرچه خبری فریبنده است اما در عمل چالشهایی از قبیل افزایش هزینه و اقساط این وام را در پی داشته است، تا آنجا که زوجین به صورت پلکانی باید در پنج سال اول ماهانه حدود 20 میلیون تومان اقساط پرداخت کنند. اما این میزان از هزینه چه نسبتی با حقوق کارگران دارد و این افراد برای تامین آن چند سال باید تمام حقوق خود را ذخیره کنند؟
عضو کمیسیون عمران مجلس میگوید: در حال حاضر میانگین حقوق کارمندان ۱۲ میلیون تومان است، اما بسیاری از متقاضیان مسکن و اقشاری که صاحبخانه نیستند، از قشر کارگر هستند یا اینکه شغلی ندارند بنابراین دریافت وام مسکن برای اغلب مردم نشدنی است.
وام مسکن و جعاله زوجين در تهران به ۹۶۰ میلیون تومان و در شهرهای کوچک به ۶۴۰ میلیون تومان رسیده است. اما آیا با این وام میتوان در تهران و یا اطراف آن خانه خرید؟
بانک مرکزی در بخشنامه ای به بانک مسکن، افزایش سقفتسهیلات ساخت و خرید واحد مسکونی از محل اوراق گواهی حق تقدم استفاده از تسهیلات مسکن و سقف تسهیلات جعاله تعمیر مسکن را برای اجرا ابلاغ کرد.
