بحران ناترازی انرژی در ایران به فصل جدید خود رسیده است. در حالی که مردم در نبود برق و گاز زندگی روزمره و کسب‌وکارشان را مختل‌شده می‌بینند، دو وزارتخانه نفت و نیرو با یکدیگر وارد جدال شده‌اند و انگشت اتهام را به سمت یکدیگر نشانه می‌گیرند.
«روزانه 25 میلیون تا 30 میلیون لیتر سوخت از کشور قاچاق می‌شود. تردید نکنید که این قاچاق سازمان‌یافته است.»؛ این‌ها اظهارات محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، در آذرماه سال جاری است. حال به نظر می‌رسد که رد یکی از مبادی قاچاق سازمان‌یافته مشخص شده است. ناصر اسکندری، معاون راهبری تولید شرکت برق حرارتی به موضوع آلوده کردن سوخت در مسیر ارسال به نیروگاه‌ها به عنوان یکی از ترفندهای رایج در قاچاق سوخت نیروگاهی اشاره کرده است.
بحران برق در ایران، خاموشی صنایع و شبکه خانگی را به دنبال داشته است. حال اما مدتی است که روند خاموشی‌ها، کُند شده است. وزیر نیرو، علت این کاهش خاموشی‌ها را افزایش سوخت نیروگاهی می‌داند. اما باید دید چه عواملی بر کاهش خاموشی‌ها اثرگذار بوده‌اند؟
با تشدید بحران انرژی و ناتوانی دولت در تامین برق موردنیاز صنایع، بار دیگر موضوع ماده ۴ قانون مانع‌زدایی از صنعت برق مطرح شده است. در این زمینه باید پرسید آیا اساسا احداث نیروگاه توسط صنایع توجیه اقتصادی دارد؟
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی گفت: بررسی دلایل کمبود برق و قطعی مکرر برق صنایع نه تنها در دستور کار کمیسیون صنایع مجلس بلکه مورد عنایت ویژه تمام کمیسیون‌ها است.
یک استاد دانشگاه صنعتی شریف، درباره شرایط کنونی تولید و توزیع برق در کشور گفت: در این شرایط وزارت نیرو قاتل صنعت شده در حالی که وزیر نیرو باید یک شخص با شهامت و برنامه ریز باشد که این صفات را در وزیر نیرو نمی‌بینم.
با تشدید ناترازی برق و شروع مجدد خاموشی‌ها، گمانه‌زنی‌ها نسبت به چرایی وقوع بحران برق در کشور بالا گرفته است. برخی در این زمینه، عامل ناترازی برق را گسترش استخراج رمزارز می‌دانند. اما آیا این ادعا صحت دارد؟ مسیح علوی، مدیرعامل انجمن بلاکچین ایران، سهم برق مصرفی مزارع استخراج رمزارز را 1.5 درصد از کل برق کشور می‌داند.
بحران ناترازی انرژی، فرصتی برای تحول در صنعت برق و ارتقای مشارکت اجتماعی است. مشارکت مشترکان پرمصرف در احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر، گامی موثر در جهت کاهش وابستگی به منابع محدود و ایجاد زیرساختی پایدار برای آینده است.
افزایش قیمت برق در کنار خاموشی‌های پی در پی، آسیب‌های فراوانی به صنایع وارد کرده است. حمیدرضا صالحی، نائب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران، در همین زمینه توضیح داد: دولت ۱۵۰ همت درآمد از محل فروش برق دارد، اما هزینه‌ای صرف جبران کمبود برق نمی‌کند.
مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق ایران گفت :میزان برقی که از ابتدای سال تاکنون مصرف شده، تقریباً ۲۱۵ میلیارد کیلووات ساعت بوده است. در حال حاضر، ۴۵ درصد از برق کشور در بورس معامله شده است.
تابستان سال 1403 امروز به پایان می‌رسد و این تابستان هم با بحران قطعی برق پیوند خورد. چنان‌که حالا بسیاری از کارشناسان میزان کمبود برق در کشور را ۲۵ هزار مگاوات تخمین می‌زنند و درباره ادامه خاموشی‌ها در پاییز و زمستان امسال هم هشدار می‌دهند.
نایب رئیس کمیسیون اصل نود مجلس گفت: طبق قانون دولت باید بدهی‌های خود به وزارت نیرو را بپردازد، اما متأسفانه قوانین مربوط به این موضوع به درستی اجرا نمی‌شود.
اظهارات عباس علی‌‌آبادی، وزیر نیرو، درباره استفاده مردم ژاپن از پنکه برای کاهش مصرف برق حواشی بسیاری در پی داشت. در رابطه با این اظهارات باید پرسید آیا ژاپن از طریق برنامه‌های مدیریت مصرف و صرفاً استفاده مردم از پنکه، بروز بحران کمبود برق را دفع کرده است؟
ریاحی تاکید کرد: باید از وزارت نیرو سؤال کرد که چرا خاموشی‌ها را نظام‌مند نمی‌کنند. در سال‌های اخیر وزارت نیرو اعلام نمی‌کرد که کمبود تولید دارد. یکی از موارد این است که خاموشی‌ها را مدیریت مصرف نامیده‌اند. مسأله کمبود تولید را با ناترازی مطرح می‌کنند تا مشخص نشود کمبود تولید داریم. با این کار‌ها که مشکل مردم حل نمی‌شود. واقعیت این است که ما کمبود برق داریم و باید منابع مالی کافی داشته باشیم تا مشکل حل شود. اینکه با واژه‌های غیراستاندارد انگشت اتهام را به سمت مردم بگیریم، چیزی حل نمی‌شود. وقتی صنایع ۹۰ درصد مصرفشان را مدیریت می‌کنند، اسم آن خاموشی و قطع برق است.
