کمبود برق و قطعی مکرر آن در سال جاری صنایع بزرگی مانند فولاد، پتروشیمی و سیمان را متحمل زیان‌های قابل توجهی کرده است. طبق برآوردها تا پایان مرداد سال 1403، این صنایع به طور کلی رقمی بین 4تا5 میلیارد دلار عدم‌النفع داشته‌اند. چالش بزرگ ناترازی برق در ایران حالا به حدی رسیده است که کارشناسان پیش‌بینی میکنند تا ۱۰ سال آینده، یک سوم نیاز کشور به برق تأمین نخواهد شد.
در سال‌های اخیر، کشور با ناترازی‌‌‌‌‌های متعددی دست‌وپنجه نرم کرده‌است. ناترازی‌‌‌‌‌هایی همچون ناترازی انرژی، ناترازی آب، ناترازی بودجه، ناترازی نظام بانکی و ناترازی صندوق‌های بازنشستگی که هرکدام تبدیل به یک بحران برای نظام حکمرانی کشور شده‌است و نیاز به اصلاح فوری دارد. در این شرایط، نکتهای که مورد‌توجه قرار نمی‌گیرد این است که این ناترازی‌‌‌‌‌ها یکدیگر را تشدید میکنند و در صورت اقدام برای اصلاحاتی جامع، انجام این اصلاحات باید به‌صورت هماهنگ و همزمان با یکدیگر آغاز شود.
اظهارات عباس علیآبادی، وزیر نیرو، درباره استفاده مردم ژاپن از پنکه برای کاهش مصرف برق حواشی بسیاری در پی داشت. در رابطه با این اظهارات باید پرسید آیا ژاپن از طریق برنامه‌های مدیریت مصرف و صرفاً استفاده مردم از پنکه، بروز بحران کمبود برق را دفع کرده است؟
بحران قطعی برق و خاموشی‌ها، دیگر به جزء جدایی‌ناپذیر زندگی ساکنان ایران تبدیل شده است. گرچه بخش مهمی از این بحران مربوط به تولید و عرضه است، اما عباس علیآبادی، وزیر نیرو دولت چهاردهم، در اولین مصاحبه رسمی خود در این سمت، از مردم خواست برای کاهش مصرف برق از پنکه استفاده کنند.
مدیرعامل توانیر با تکذیب واگذاری مسئولیت توزیع برق به استانداران گفت: از استانداران خواسته شد که برای بهبود روند تامین برق در شرایط ناترازی با بکارگیری ظرفیت های استانی پیشنهادهای خود را در کارگروه انرژی استان نهایی و برای شرکت توانیر ارسال کنند.
شهرک‌های صنعتی که روزی قرار بود به محور تولید در ایران تبدیل شوند، حالا به دنبال ناترازی انرژی سه روز در هفته برق ندارند تا بدین شکل مرگ تولید را فریاد بزنند.
جبران ناترازی برق عمدتاً به وسیله نیروگاه‌های حرارتی در کشور میسر شده و بخش عمده تامین برق در کشور بر عهده این نیروگاه‌هاست. اما نکته جالب توجه آنجاست که این ناترازی از طریق توسعه نیروگاه‌های حرارتی جبران نخواهد شد.
تشکیل نهاد مستقل تنظیم‌گر برق، طی سال‌های اخیر محل مناقشه قرار گرفته است. هرچند دولت سیزدهم اقدام خاصی به منظور تاسیس چنین نهادی انجام نداد، اما در آخرین روزهای فعالیت این دولت وزیر اقتصاد آن به این موضوع نقد وارد کرد. حال قرار است چه نهادی تشکیل شود؟
قطعی گسترده برق شبکه خانگی و صنایع مشکل‌ساز شده است. این قطعی‌ها علنا نه تنها تولید، بلکه زندگی شهروندان را هم مختل کرده است. اما شرکت توانیر اعتقادی به بحران ناترازی یا به عبارت دقیق کمبود برق ندارد و وجود هر گونه بحرانی را رد می‌کند.
با توجه به برنامه هفتم توسعه، برنامه‌نویسی برای وزارت نفت چندان هم ساده نیست زیرا وزیر باید به مواردی پایبند باشد که بعضا از توان او خارج بوده و سال‌ها می‌گذرد تا به این اهداف دست‌یابیم.
بحران کمبود برق در ایران، به خصوص در فصل تابستان، موضوعی جدی به شمار می‌آید. اما نکتهای که در رابطه با این بحران باید بررسی شود، میزان کمبود برق در ایران است.
عقب‌ماندگی تولید برق از مصرف آن موضوعی جدی به شمار می‌آید. برآوردهای اولیه نشان می‌دهد که کشور برای جبران کمبود 18 هزار مگاواتی برق به سرمایه‌ای حدودا 9 میلیارد دلاری، صرفا برای افزایش ظرفیت یا احداث نیروگاه جدید نیاز دارد. با این حال مهدی مسائلی، دبیرسندیکای برق معتقد است که جبران این ناترازی به سرمایه 25 میلیارد دلاری نیاز دارد.
وقتی گفته می‌شود که مصرف برق هم توسط خانوار و هم توسط بنگاه‌های اقتصادی بهینه نیست بلافاصله گفته می‌شود که باید با کار فرهنگی آن را اصلاح کرد و سیاست رایج التماس‌درمانی است.
عضو‌کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی گفت: درآمد وزارت نیرو با افزایش قیمت برق در بخش خانگی و صنایع بالا رفته، چرا سرمایه گذاری مناسبی نکرده است؟ چرا شاهد نیستیم بخش خصوصی در بخش نیروگاهی سرمایه گذاری کند؟
سخنگوی فراکسیون امنیت انرژی، منابع معدنی و توسعه پایدار مجلس گفت: در حال حاضر حداقل کمبود برق در ایران بین ۱۰ تا ۱۲ هزار مگاوات است که برای جبران این کسری به یک سرمایه گذاری ۱۰ میلیارد دلاری نیاز است.
یکی از مدرسین عالی حوزه علمیه قم گفت: متأسفانه ایران با داشتن امکانات بسیار، عقب‌ماندگی‌های زیادی دارد. ایرانی که روی نفت و گاز خوابیده، اما برق کافی ندارد. این واقعاً سوال است که علی‌رغم داشتن این همه منابع نفتی و گازی، برای چه ایران در زمستان کمبود گاز دارد و در تابستان با کمبود برق مواجه می‌شود.
