امارات سرزمینی کم آب است. خشکتر و کمآبتر از ایران. اما در سالی که ایران گرفتار بدترین خشکسالی نیم قرن اخیر است، اماراتیها نگران بحران آب نیستند و این ماجرا را مدیریت کردهاند. آنها چگونه توانستند بحران آب را مدیریت کنند و چرا ما نتوانستیم؟
کشور در سال جاری با بحران شدید بیآبی مواجه است اما در همین حال برخی از کشاورزان محصولات خود را معدوم کردند. هزاران تن پیاز و هندوانه امسال معدوم شد که برخی میگویند دلیل آن گرانی حمل و نقل است.
مطابق پیشبینی چند سالانه سازمان جهانی هواشناسی، انتظار میرود در پنج سال آینده میانگین بارش کشور با احتمال ۷۵ درصد کمتر از حد معمولی (نرمال) و میانگین دما بین نیم تا ۷۵ صدم درجه بیشتر از میانگین بلندمدت باشد.
اهالی روستای بارانگرد باغملک در استان خوزستان، عصر دیروز در اعتراض به نبود آب شرب اقدام به بستن جاده اهواز - ایذه (راه مواصلاتی به استان اصفهان) کردند.
آب نیست اما کشاورزان مجبور شدهاند هزاران تن پیاز و هندوانه را معدوم کنند که به معنای هدررفت ۳ میلیون لیتر آب در کشور است. معادل مصرف ۱۰ سال یک خانوار در کشور. آن هم در سالی که کشور با بحران بیآبی مواجه است. عضو اتاق بازرگانی خراسان رضوی میگوید: «همه اینها به بیبرنامه بودن جهاد کشاورزی برمیگردد.»
کارون، پرآبترین روخانه ایران این روزها حال خوشی ندارد و تصاویر متعددی از خشک شدن آن در توییتر منتشر شده است. محمد درویش، فعال محیط زیست میگوید: افراط در سدسازی و کشت نیشکر کارون را به این حال و روز انداخته است.
بارشهای کشور از ابتدای سال آبی جاری (مهر۱۳۹۹ تا آخر شهریور۱۴۰۰) تا ۲۶ اردیبهشت ۱۲۷.۶ میلیمتر گزارش شده که در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۵۳ درصد کاهش را نشان میدهد، این کاهش زنگ خطر پیشروی خشکسالی را به صدا درآورده است.
در شرایطی که بحران آب دوباره چالشساز شده است خبرهایی از معدومسازی مزارع هندوانه، پیاز و گندم به گوش میرسد. محصولاتی که بسیار آببر هستند و حالا به دلیل قیمت نازل، خوراک گاو و گوسفندان شدهاند.
پرویز کردوانی، پدر علم کویرشناسی میگوید: «وضع کاشان خیلی بد است. در چنین وضعیتی در این منطقه بندر خشک هم ایجاد کردند که مصرف آب زیادی دارد. وضعیت کاشان خیلی بدتر خواهد شد. بدتر از آن منطقه آران بیدگل است چون هر چه کاشان چاه بزند، آب آران و بیدگل گرفته میشود.»
با بحرانی شدن مساله آب در خاورمیانه برخی از کشورهایی مثل عربستان، شروع به واردات آب کردهاند و برخی کشورها هم مانند بنگلادش که بیشترین دسترسی به آب شیرین را دارند، آب خود را صادر میکنند.
برخی برای نبود آب و برخی برای گرانی مسکن به شهرهای دیگر مهاجرت میکنند. امسال ریزشهای آسمانی در کشور با کاهش قابل توجهی مواجه بود و ذخابر برخی سدها نیز تا بیش از ۷۰ درصد هم کاهش داشت. همچنین قیمت خرید و اجاره مسکن نیز افزایش قابل توجهی نسبت به سال گذشته داشت. دو عاملی که باعث مهاجرت برخی به مناطق دیگر شده است.
وضعیت منابع آبی در تهران به مرحله هشدار رسیده است؛ تا جایی که طبق اعلام مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران ممکن است در تابستان برای تامین آب با چالشهایی روبهرو شویم. از این رو قرار شده که از اول خرداد برای مشترکان پر مصرف برنامههای جدی اعمال شود.
رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی ضمن تشریح آخرین وضعیت بارشها و خشکسالی در کشور گفت: در این شرایط به مسئله پایداری سرزمین توجه کنیم و بیمهابا از آبهای زیرزمینی استفاده نکنیم چراکه مشکل فرونشست زمین در کشور بسیار جدی است.
بحران آب و خشکسالی، امسال دوباره به یکی از جدیترین بحثهای کشور تبدیل شده است. محمد شهریاری، مدیر دفتر تاسیسات آبی و برقابی شرکت آب منطقهای تهران میگوید: «بیشترین کاهش ذخیره مخزن مربوط به سدهای ماملو و طالقان است و سد ماملو یکی از منابع اصلی تامینکننده آب شرب شرق و شهرهای جنوب شرق تهران است.»
سال آبی جاری ریزشهای آسمانی در برخی از استانها تا ۸۰ درصد هم کمتر از میانگین درازمدت بوده است. وضعیتی که منجر به کاهش ذخایر سدهای کشور شده است. ذخایر برخی از سدهای مهم کشور نسبت به سال گذشته بیش از ۷۰ درصد کاهش یافته است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران با بیان اینکه مصرف آب ۲۰ درصد مردم، بالاتر از الگو است، گفت: ادامه مصرف بیرویه آب در تهران، منجر به نوبتبندی میشود.
کاهش ۲۰ درصدی آب ورودی به سدهای تهران و ضرورت تامین آب موردنیاز شهروندان، خطری فزاینده برای سفرههای زیر زمینی است که با مدیریت مصرف میتوان این خطر را دور کرد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران گفت: در حال حاضر ذخایر برفی شرق تهران مطلوب نیست و این موضوع نگرانکننده است و ممکن است برای تامین آب در تابستان با مشکل مواجه شویم.
