کد مطلب: ۵۴۵۵۳۶

مقایسه اقتصاد ایران با کشورهای منطقه / ایرانیان از این هم فقیرتر می‌شوند؟

مقایسه اقتصاد ایران با کشورهای منطقه / ایرانیان از این هم فقیرتر می‌شوند؟

تا دو دهه پیش، ایران و ترکیه بهترین اقتصادهایِ منطقه بودند و تقریبا شانه به شانه یکدیگر حرکت می‌کردند. اما براساس گزارش بانک جهانی، در سال ۲۰۲۶ میلادی، شهروندان گرجستان، جمهوری‌آذربایجان، ویتنام و مصر از شهروندان ایرانی ثروتمندتر خواهند بود. گویا فردایِ ما از امروزمان غم‌انگیزتر است. به گزارش تجارت‌نیوز، مقایسه میان وضعیت شهروندان کشورهای

تا دو دهه پیش، ایران و ترکیه بهترین اقتصادهایِ منطقه بودند و تقریبا شانه به شانه یکدیگر حرکت می‌کردند. اما براساس گزارش بانک جهانی، در سال ۲۰۲۶ میلادی، شهروندان گرجستان، جمهوری‌آذربایجان، ویتنام و مصر از شهروندان ایرانی ثروتمندتر خواهند بود. گویا فردایِ ما از امروزمان غم‌انگیزتر است.

به گزارش تجارت‌نیوز ، مقایسه میان وضعیت شهروندان کشورهای مختلف از منظر اقتصادی، یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای مقایسه شیوه حکمرانی در این کشورهاست. بر این اساس، هر چقدر درآمد سرانه، تولید ناخالص داخلی و شاخص‌هایی از این دست در یک کشور بالاتر باشند، یعنی آن کشور ثروت بیشتری تولید کرده و نظام حکمرانیِ آن، دست‌کم در حوزه اقتصاد، موفق‌تر بوده است.

کجا بودیم و قرار بود کجا باشیم؟

اگر به منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (موسوم به منطقه «منا» یا MENA) اکتفا کنیم، تا دو دهه پیش، ایران و ترکیه بهترین اقتصادهایِ این منطقه بودند و تقریبا شانه به شانه یکدیگر حرکت می‌کردند. درسال ۱۳۸۴ خورشیدی، تولید ناخالص داخلی ایران و ترکیه بر «حسب شاخص برابری قدرت خرید» (PPP) تقریبا مساوی با هم و معادل یک میلیارد دلار بود.

از آنجا که جمعیت ایران و ترکیه هم تقریبا در تمام طول دهه‌های گذشته مشابه یکدیگر بوده، یعنی در سال ۱۳۸۴ خورشیدی، شهروندان ایرانی و ترکیه‌ای، از نظر ثروت تقریبا با یکدیگر برابر بوده‌اند و هر اتفاق مثبتی هم برای اقتصاد ترکیه افتاده، در طول ۱۶ سال اخیر بوده است.

سال ۱۳۸۴ اما از قضا همان سالی هم هست که «سند چشم‌انداز توسعه ۱۴۰۴» ایران، در اصلاحات به تصویب رسید، سندی که می‌گفت تا سال ۱۴۰۴ خورشیدی، یعنی ۲۰ سال پس از تصویب سند، ایران بزرگ‌ترین اقتصاد منطقه و الگویی برای کشورهای همسایه خواهد بود.

امروز اما ایران در بهترین حالت، سومین اقتصادِ بزرگِ منطقه (پس از ترکیه و عربستان‌سعودی) است و روندها نشان می‌دهند که ممکن است طی کمتر از ۵ سال آینده، امارات متحده عربی با جمعیت و وسعتی به مراتب کمتر از ایران، از ما جلو بزند و ایران را به چهارمین اقتصاد منطقه بدل کند.

کرونا همه را فقیر کرد، ما را بیشتر

اگر سال ۲۰۲۰ میلادی را به‌عنوان سالی که همه‌گیریِ جهانیِ کرونا، سراسر اقتصاد جهانی را درنوردید و بنابراین همه جهانیان را فقیرتر کرد، به عنوان یک داده پرت کنار بگذاریم، سال ۲۰۱۹ میلادی، آخرین سالِ قابلِ استناد برای بررسی داده‌هایِ مقایسه‌ایِ اقتصادی میان کشورهاست.

آن سال اما (تقریبا منطبق با سال ۱۳۹۸ خورشیدی) سالی بسیار بد برای اقتصاد ایران بود، سالی که تحریم‌های یک‌جانبه اعمال شده آمریکا علیه اقتصاد ایران، تقریبا تمام تاثیری را که می‌توانست بر اقتصاد ایران بگذارد، گذاشته بود.

در سال ۱۳۸۴ خورشیدی، شهروندان ایرانی و ترکیه‌ای، از نظر ثروت تقریبا با یکدیگر برابر بوده‌اند و هر اتفاق مثبتی هم برای اقتصاد ترکیه افتاده، در طول ۱۶ سال اخیر بوده است.

داده های بانک جهانی نشان می دهد ایران در سال ۲۰۱۹ میلادی، با تولید حدود ۴۴۵ میلیارد دلار کالا و خدمات، در جایگاه بیست‌وهشتمین اقتصادِ بزرگِ جهان ایستاده بود. در همان سال، ترکیه با تولید ۷۵۴ میلیارد دلار کالا و خدمات، در جایگاه نوزدهم جهان و دیگر رقیبِ منطقه‌ای ایران، یعنی عربستان‌سعودی نیز با تولید حدود ۷۹۲ میلیارد دلار کالا و خدمات، در جایگاه هجدهم جهان قرار داشت.

شاخص برابری قدرت خرید

اقتصاد ترکیه در سال ۱۳۸۴ بر اساس «شاخص برابری قدرت خرید» با اقتصاد ایران هم اندازه بود.

با این همه، وقتی به جای استفاده از شاخصِ «تولید ناخالص داخلی» (GDP)، از شاخص «برابری قدرت خرید» (PPP) استفاده می‌کنیم، جایگاه ایران در مقایسه میان کشورها باز هم تغییر می‌کند. این شاخص نشان‌دهنده تفاوت قدرت خرید هر یک دلارِ آمریکا در کشورهای مختلف است و بر این اساس، یک دلارِ آمریکا در ایران، قدرتِ خرید بیشتری ایجاد می‌کند تا یک دلارِ آمریکا در آلمان، ترکیه یا عربستان.

بر اساس شاخص «برابری قدرت خرید» (PPP)، تا پایان سال ۲۰۱۹ میلادی، ایران با تولید حدود یک تریلیون و ۱۷۲ میلیارد دلار کالا و خدمات در جایگاه بیست و دومین اقتصاد بزرگ جهان قرار گرفته و در واقع، در قیاس با رده‌بندی بر اساس GDP، جایگاه اندک بهتری را تصاحب کرده است.

در مقابل، اقتصاد ترکیه بر اساس همین شاخص، با تولید حدود ۲ تریلیون و ۳۰۰ میلیارد دلار کالا و خدمات، در جایگاه سیزدهمین اقتصاد جهان قرار داشته و تقریبا دو برابر ایران کالا و خدمات تولید کرده و حتی یک پله بالاتر از اقتصاد کره‌جنونی در این سال قرار گرفته است.

فردایِ ما از امروزمان غم‌انگیزتر است

اما برای اینکه مقایسه دقیق‌تر شود و نشانه‌ای از وضعیت رفاه شهروندان ایرانی در سال‌هایِ پیشِ رو به دست بدهد، می‌توانیم به وضعیت «سرانه تولید ناخالص داخلیِ» شهروندان کشورهای مختلف در سال‌های آتی نگاهی بیندازیم و آنها را با هم مقایسه کنیم. به عبارت ساده‌تر، ببینیم اگر همه چیز بر مدارِ روندهایِ کنونی پیش برود و اتفاق خاصی نیفتد، ۵ سال دیگر وضعیت اقتصادیِ یک شهروند ایرانی در مقایسه با وضعیت اقتصادیِ شهروندان کشورهای دیگر چگونه است؟

داده‌های بانک جهانی نشان می‌دهند اقتصاد ایران عملا از سال ۱۳۸۴ خورشیدی تا سال ۱۳۹۹ خورشیدی (یعنی در یک بازه زمانی ۱۵ ساله) در جا زده است. در واقع، «سرانه تولید ناخالص داخلی بر حسب شاخص قدرت خرید» برای ایران در این بازه ۱۵ ساله، ثابت مانده، حال آنکه این شاخص برای ترکیه، طی همین مدت تقریبا ۲٫۳ برابر شده است.

این یعنی هر شهروند ترکیه‌ای، به طور متوسط، در ۱۵ سال اخیر ۲٫۳ برابر ثروتمند شده، اما ثروت هر شهروند ایرانی، به طور متوسط، طی همین مدت ثابت مانده است. نگران‌کننده‌تر اینکه ترکیه همچنان در مسیر افزایش ثروت قرار دارد، اما پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد ایران (دست‌کم برای ۵ سال آینده) همچنان درجا می‌زند و ثروتمندتر نمی‌شود.

شاخص برابری قدرت خرید

شهروندان ایرانی در سال ۲۰۲۶ میلادی از شهروندان کشورهای ترکیه، مالزی، گرجستان، ارمنستان و جمهوری‌آذربایجان فقیرتر خواهند بود.

برآوردهای صندوق بین المللی پول (IMF) نشان می‌دهد که «سرانه تولید ناخالص داخلی بر حسب شاخص قدرت خرید» (همان شاخص مورد اشاره در بالا) در سال ۲۰۲۰ برای هر شهروند ایرانی حدود ۱۳ هزار دلار آمریکا بوده است.

داده‌های بانک جهانی نشان می‌دهند که اقتصاد ایران عملا از سال ۱۳۸۴ خورشیدی تا سال ۱۳۹۹ خورشیدی (یعنی در یک بازه زمانی ۱۵ ساله) در جا زده است. در واقع، «سرانه تولید ناخالص داخلی بر حسب شاخص قدرت خرید» برای ایران در این بازه ۱۵ ساله، ثابت مانده، حال آنکه این شاخص برای ترکیه، طی همین مدت تقریبا ۲٫۳ برابر شده است.

این یعنی کل ثروت تولید شده در ایران در سال ۲۰۲۰ میلادی، با در نظر گرفتن قدرت خرید هر دلار آمریکا در ایران در آن سال، تقسیم بر کل جمعیت ایران، عددی معادل حدود ۱۳ هزار دلار بوده است. اگر پیش‌بینی‌های صندوق بین‌المللی پول درست از آب در بیاید، این عدد برای هر شهروند متوسط ایرانی در سال ۲۰۲۶ میلادی، حدود ۱۵ هزار و ۸۰۰ دلار خواهد بود.

در مقابل، «سرانه تولید ناخالص داخلی بر حسب شاخص قدرت خرید» برای هر شهروند ترکیه‌ای که در سال ۲۰۲۰ میلادی حدود ۳۰ هزار دلار بوده، در سال ۲۰۲۶ میلادی (یعنی ۵ سال دیگر) به حدود ۴۰ هزار دلار خواهد رسید.

.jpg 15

این یعنی هر شهروند ترکیه‌ای در سال ۲۰۲۶ میلادی، حدود ۲٫۵ برابر از هر شهروند ایرانی ثروتمندتر خواهد بود و این یعنی شکافِ کنونی میان ثروت شهروندان ایرانی و شهروندان ترکیه‌ای در ۵ سال آینده، عمیق‌تر می‌شود.

در سال ۲۰۲۶ میلادی، «سرانه تولید ناخالص داخلی بر حسب شاخص قدرت خرید» برای شهروندان گرجستان (حدود ۲۲ هزار و ۷۰۰ دلار)، برای شهروندان جمهوری آذربایجان (حدود ۱۶ هزار و ۹۰۰ دلار)، برای شهروندان مصر (حدود ۱۷ هزار و ۳۰۰ دلار) و برای شهروندان ویتنام (حدود ۱۷ هزار و ۳۰۰ دلار)، همگی از ایران بالاتر خواهد بود.

اما داده‌هایی وجود دارند که حتی باز هم نگران‌کننده‌تر است. بر این اساس، در سال ۲۰۲۶ میلادی، «سرانه تولید ناخالص داخلی بر حسب شاخص قدرت خرید» برای شهروندان گرجستان (حدود ۲۲ هزار و ۷۰۰ دلار)، برای شهروندان جمهوری آذربایجان (حدود ۱۶ هزار و ۹۰۰ دلار)، برای شهروندان مصر (حدود ۱۷ هزار و ۳۰۰ دلار) و برای شهروندان ویتنام (حدود ۱۷ هزار و ۳۰۰ دلار) است. رقمی که همگی از ایران بالاتر خواهد بود.

این در حالی است که «سرانه تولید ناخالص داخلی بر حسب شاخص قدرت خرید» برای شهروندان ایرانی، تا همین ۳ سال پیش، از همین شاخص برای شهروندان این کشورها بالاتر بود. به عبارت ساده‌تر، بر اساس پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول، ما در ۵ سال آینده باید شاهدِ سبقت گرفتن شهروندانِ کشورهای فقیرتر، در زمینه ثروت باشیم. یا به عبارتی ما از آنها فقیرتر می‌شویم.

نظرات

مخاطب گرامی توجه فرمایید:
نظرات حاوی الفاظ نامناسب، تهمت و افترا منتشر نخواهد شد.

  • ناشناس

    آقای حاتمی شما اگه واقعا دلت برا مردم سوخته با این اوضاع اقتصادی به واسطه دولت ناکارآمد روحانی به طبل ناامیدی نمی کوبیدی. اگه راست میگی آستین بالا بزن و پابه پای کسانی که دارن مایه میزارن از خودشون برا تولید داخلی از اونا بنویس و حمایت کن..

  • ناشناس

    عوضش امنیت داریم

    • مملی

      شما هنوز انگار جا های دیگه دنیا سفر نکردی،اگه ژاپن و استرالیا و اتریش بری فک کنم ،از خوش حالی سکته کنی….

    • مملی

      شما انگاری جاهای دیگه دنیا نرفتی،اگه ژاپن و استرالیا و اتریش بری چی میگی؟

    • مملی

      یه سفری ژاپن برو…

    • ناشناس

      یعنی چی امنیت داریم؟ از کل صد و نود تا کشور چهار پنج تاشون تو جنگن و امنیت ندارن کار بزرگی نکردیم که امنیت داریم
      ما یک درصد جمعیت جهانیم نه درصد منابع جاهندستمونه این حقمون نیست اینجوری زندگی کنیم شما هم در برابر هر حرفی که میزنی مسئولی لطفا اینجوری کلیشه سازی نکن

  • ناشناس

    مقایسه ترکیه با ایران درست نیست. زمانی که ترکیه امپراطوری بود ایران یک کشور مستعمره بود. ترکیه از نظر اقلیم خیلی بهتر از ایران است. ترکیه از نظر کشاورزی یک صادر کننده مهم برای کشورهای اروپایی و منطقه است در حالیکه ایران از نظر کشاورزی وابسته است. مردم ترکیه به کشورشان افتخار می کنند در حالیکه ما نه… ترکیه مردمش اهل کارند و ما مردمی تن پرور داریم. نظام پارلمانی آنها کارآمدتر است. و دهها دلیل دیگر.

    • محمد

      ایران هم منابع زیر زمینی عظیمی داره مثل نفت و گاز که به تنهایی میتونه بهاندازه اقتصاد ترکیه ترز اوری داشته باشه

    • ناشناس

      بیدار شو برادر ترکیه هرگز عثمانی نیست بلکه بخاطر قرارداد لوزان و سه ور باید تا ابد دنباله روی غرب باشه یا قبول به تجزیه به کردستان و ارمنستان و ترکیه بدون استانبول بشه در ضمن هیچ وقت کشور نوپای ترکیه رو با ایران مقایسه نکن ترکیه تنها صد سال قدرت داشته و دست اخر تجزیه شد ایران شرایط ترکیه رو داشت الان از ترکیه خیلی جلوتر بود بزودی هم این اردوغان ترکیه رو میاره پایین تر از ایران همین قبل 2024

    • ناشناس

      ایران اکنون منابع نفتی و گازی شأن افت کرده است برخی از نمایندکان مجلس اظهار نگرانی کرده که بعد از سه سال دیگر گاز برای مصرف داخلی ندارد الان ترکیه سرانه درآمدش ۳۰ هزار دلار است ایران ۱۳ هزار چه طوری ایران را بهتر از ترکیه می شمارید؟

  • ناشناس

    اصلا به رسانه های داخلی اعتمادنکنید اقتصادایران درمنطقه یکی مونده به آخره بالاترازافغانستان
    چرا باترکیه وقطر واینهامقایسه میکنید؟

  • امیر

    ترکیه داری اقتصاد پاکی هست یعنی نه نفت داره نه گاز ولی بد یا خوب درحال پیشرفت هست البته ما هم به دو سه سال نیاز داریم از اولی تا آخری بکوبیم دوباره از اول بسازیم

  • ناشناس

    خب امنیت داریم درسته ولی طبیعتا حالا که امنیت داریم و از مرحله تامین امنیت عبور کردیم باید به سمت رفاه و اقتصاد بریم. امنیت رو تامین می کنند تا بعدش در سایه این امنیت رفاه و اقتصاد رو توسعه بدن و اتفاقا چون امنیت داریم مطالبه اقتصاد و رفاه می کنیم اگه امنیت نداشتیم که باید مطالبه امنیت می کردیم.

    • ناشناس

      داداش کجایی جلوت سجده کنم . کاش همه مثه تو صحبت میکردن . منطقی و شیوا .

  • ناشناس

    ایران هم ردیف افغانستان و عراق و آفریقا و کره شمالی شده حتی پایین تر می‌ره افغانستان هم جلو میزنن افغانی ها بر میگردن کشور شون این نتیجه حکومت وسیاست دولته که کشور و کنترل کردن نمیتونن کشور اداره کنن ادعاشون هم زیاده دیگه هیچ چی درست بشو نیست باید از ریشه درست بشه مشکل هم زیاده

  • ناشناس

    ایران هم ردیف افغانستان و عراق و آفریقا و کره شمالی شده حتی پایین تر می‌ره افغانستان هم جلو میزنن افغانی ها بر میگردن کشور شون این نتیجه حکومت وسیاست دولته که کشور و کنترل کردن نمیتونن کشور اداره کنن ادعاشون هم زیاده دیگ

  • ناشناس

    ایران هم ردیف افغانستان و عراق و آفریقا و کره شمالی شده حتی پایین تر می‌ره افغانستان هم جلو میزنن افغانی ها بر میگردن کشور شون این نتیجه حکومت وسیاست دولته که کشور و کنترل کردن نمیتونن کشور اداره کنن

  • ناشناس

    ایران هم ردیف افغانستان و عراق و آفریقا و کره شمالی شده حتی پایین تر می‌ره افغانستان هم جلو میزنن افغانی ها بر میگردن کشور شون