بهرام دولتی 
علائم جدید ویروس کرونا چیست؟
کووید-۱۹ که از ابتلا به یک نوع ویروس کرونا به نام SARS-Cov-2 ایجاد می‌شود، بیماری جدیدی است که هر روزه ابعاد متعددی از آن کشف می‌شود. این ابعاد متعدد شامل جنبه‌های مختلف بیماری از اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت تا تعداد اندام‌هایی که در فرد بیمار از این ویروس تاثیر می‌پذیرند، است. از جمله جنبه‌های مهمی
کووید-۱۹ که از ابتلا به یک نوع ویروس کرونا به نام SARS-Cov-2 ایجاد می‌شود، بیماری جدیدی است که هر روزه ابعاد متعددی از آن کشف می‌شود. این ابعاد متعدد شامل جنبه‌های مختلف بیماری از اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت تا تعداد اندام‌هایی که در فرد بیمار از این ویروس تاثیر می‌پذیرند، است.
از جمله جنبه‌های مهمی که برای تشخیص و اقدام سریع علیه ویروس باید کاملا شناخته‌شده باشد، علائم این بیماری هستند؛ اما ویروس کرونا هر روز با علائم جدیدی خودنمایی می‌کند.
ویروس کرونا از دیروز تا امروز
ویروس‌ها موجودات ناآشنایی با بدن ما نیستند. در طول تکامل انسان‌ها و بقیه موجودات زنده، بدن ما با ویروس‌های متعددی روبه‌رو شده است. بعضی از آن‌ها بیماری‌زا بودند و بعضی دیگر نه‌تنها بیماری ایجاد نمی‌کردند بلکه به‌نحوی برای بدن انسان فایده نیز داشتند.
ویروس‌هایی که باعث بیماری‌های متعدد می‌شدند، در طول این زمان توسط سیستم ایمنی دفع شده‌اند. بعضی از این ویروس‌ها بعد از مدتی احتمالا جهش پیدا کرده‌اند و توانسته‌اند به طریقی سیستم دفاعی بدن ما را دور بزنند و دوباره در بدن انسان‌های تکثیر یابند یا حتی باعث بیماری شوند. این بیماری‌ها ممکن است چیزهای ساده‌ای مثل سرماخوردگی یا بیماری‌های سختی مثل سرخک و فلج اطفال باشند که باعث مرگ‌ومیر و معلولیت بسیاری از انسان‌ها می‌گردند.
اما مشخصا ویروس‌هایی که باعث بیماری‌های شدید می‌شدند و در نهایت موجود میزبان خود را می‌کشتند، شانسی برای بقا نداشتند و ندارند؛ زیرا کل وجود ویروس و تکثیر آن متکی بر بدن میزبان است و اگر میزبانی در کار نباشد ویروسی هم در کار نخواهد بود، مگر اینکه ویروس راهی پیدا کند که خود را به دیگران منتقل کنند و در این چرخه تکثیر باقی بماند.
هرچند درصورتی‌که ویروس همه را مبتلا کند و بکشد، در نهایت خود را منقرض می‌کند.
ویروس‌ها و سیستم ایمنی بدن
اکثر ویروس‌ها توسط سیستم ایمنی بدن و داروهای ضدویروس از بین می‌رفتند. مگر اینکه بتوانند در بدن برخی از میزبان‌ها به‌صورت مخفی و بدون ایجاد بیماری خود را سیستم ایمنی پنهان کنند.
به همین دلیل در طول تاریخ میلیاردها ویروس به وجود آمده‌اند که وارد بدن انسان‌ها و دیگر حیوانات شدند و بیماری هم ایجاد نکردند. ما می‌توانیم ژن‌های این ویروس‌ها را در DNA خودمان بیابیم. بیش از ۹۰ درصد DNA انسانی در همه انسان‌ها غیرفعال است و اگر به این بخش از DNA انسان‌ها نگاهی کنیم، خواهیم دید که این بخش قبرستانی از ژن‌های ویروس‌های مختلفی است که در طول قرن‌ها وارد بدن انسان شده و مانده‌‌اند و ژن آن‌ها به‌واسطه تولیدمثل انسان‌ها به نسل‌های بعد منتقل شده و مانده است. انگار که نه خود ویروس بلکه این ژن‌ها هستند که باید بمانند!
ویروس کرونا، کم‌خطر و پرخطر
در این میان ممکن است یک ویروس در ابتدا با بیماری‌زایی شدید وارد بدن موجود میزبان شود؛ اما در طول تکثیر در بدن میزبان جهش پیدا کند. نتیجه این جهش ممکن است ویروسی باشد که بیماری‌زایی کمتری دارد. از این طریق شانس بقای آن ویروسی افزایش پیدا می‌کند زیرا همان‌طور که گفتیم اگر میزبان زنده بماند ویروس هم زنده خواهد ماند.
ویروس کرونا هم از جمله همین ویروس‌ها است که در طول این چند ماه که جوامع انسانی را مبتلا کرده است، دچار جهش‌هایی شده است. با این جهش نه‌تنها سیر تغییرات ویروس بلکه حتی می‌تواند مسیر انتقال آن بین کشورها را ردیابی کرد.
بخش عمده‌ای از این جهش‌ها باعث ایجاد دو رشته متفاوت از این ویروس کرونا یا همان SARS-Cov-2 گردیده است. یک رشته که باعث بیماری و علائم شدید می‌شود و احتمال مرگ افراد مبتلا به آن بیشتر است؛ و یک رشته که بیماری‌زایی کمتری دارد و احتمالا بدون اینکه آسیبی به میزبان بزند یا علائمی در او ایجاد کند، از بین می‌رود یا به دیگران منتقل می‌شود یا اینکه همیشه همراه با نسل بشر بماند.
علائم ویروس کرونا
ویروس کرونا مشخصا یک بیماری جدید است. درست است که با توجه به مشخصات آن، ویروس کرونا رابطه نزدیکی با ویروس سارس و ویروس مرس دارد و به همین دلیل هم در برخی از علائم با آن‌ها مشترک است، اما ویروس کرونا متفاوت از این دو رفتار می‌کند و ازاین‌روی می‌تواند باعث درگیری بخش‌های بسیار مختلف بدن و ایجاد علائم متنوعی شود.
در روزهای ابتدایی تصور می‌شد ویروس کرونا صرفا یک بیماری تنفسی است. علائم آن هم چندان شناخته‌شده نبود و تنها تب، سرفه و تنگی نفس از علائم آن محسوب می‌شدند.
وقتی تعداد مبتلایان به‌سرعت بالایی زیاد شد، تنوع علائم هم بیشتر شدند. درد بدن و ماهیچه‌ها، خستگی مفرط، سوزش گلو، تب و لرز و آبریزش بینی هم به علائم آن اضافه شدند. علائمی که بیش از هر چیزی ویروس کرونا را شبیه انواع بیماری‌های ویروس‌های آنفولانزا می‌کرد.
بعدها پزشکان متوجه شدند که ویروس کرونا می‌تواند سیستم عصبی و گوارشی انسان‌ها را نیز درگیر کند؛ زیرا با مواردی روبه‌رو می‌شدند که در آن بیمار دچار اسهال، حالت تهوع و استفراغ می‌شد.
لازم به ذکر است که اسهال، سرفه و عطسه یک واکنش دفاعی از طرف سیستم گوارشی است. وقتی سیستم گوارشی متوجه حضور عوامل خارجی در بدن می‌شود، با وارد کرد آب به روده، باعث می‌شود فرد به‌صورت مداوم به دفع مواد داخل روده بپردازد تا بتواند از این طریق عامل خارجی را به بیرون بفرستد. به همین دلیل هم اسهال شدید می‌تواند با کاهش آب بدن باعث مرگ بیمار شود.
از سوی دیگر درگیری ویروس کرونا با سیستم عصبی باعث می‌شود فرد بیمار به‌صورت موقت حس بویایی و چشایی خود را از دست بدهد.
این‌ها علائمی بودند که تا به امروز وجود آن‌ها را در مبتلایان به ویروس کرونا به صورت قطعی می‌دانستیم.
ویروس کرونا یک بیماری قلبی عروقی
بعدها گزارش‌هایی منتشر شد و این مسئله را مطرح می‌کرد کووید-۱۹ یک بیماری قلبی عروقی است ؛ زیرا این ویروس به سلول‌های پوششی رگ‌ها حمله می‌کند و با ایجاد اختلال در این سلول‌ها باعث تحریک شدید سیستم ایمنی و بدتر از آن باعث ایجاد لخته‌های خونی می‌شود که در نهایت به آمبولی اندام‌های بدن، بخشی‌هایی از ریه، سکته قلبی و سکته مغزی منجر می‌گردد.
اخیرا گزارش‌های جدیدی از مبتلایان به ویروس کرونا منتشر شده است که خبر از علائم جدید می‌دهد. در برخی از این مبتلایانی که بین ۲۰ تا ۳۰ سال دارند، حتی علائم شایعی مثل تب هم دیده نشده است.
در برخی از این بیماران درد شکمی مشاهده شده است که تعداد مبتلایان با این علامت بیماری افزایش هم داشته است. درد شکمی تا به امروز درباره ویروس کرونا گزارش نشده بود.
علامت جدید دیگر ویروس کرونا سردرد است. در برخی از بیماران این سردرد مثل سردردهای میگرنی، شدید و ناتوان‌کننده است، به‌قدری که بیمار از شدت درد حتی نمی‌تواند حرف بزند. نکته جالب‌تر این است که این سردردها لزوما با مسکن‌هایی مثل استامینوفن قابل‌کنترل هم نیستند.
احتمال می‌رود این سردردها ناشی از التهاب رگ‌های مغز یا حتی خود نورون‌های عصبی مغز باشد.
از آن‌سو بیمارانی نیز دیده شده‌اند که علائم آن‌ها کاملا عصبی است. این بیماری بی‌هیچ دلیل متوجه می‌شوند که ذهنشان درست کار نمی‌کند. نمی‌توانند روی چیزی تمرکز کنند. نمی‌توانند چیزی را به خاطر بسپارند. انگار که تازه از یک خواب طولانی‌مدت بیدار شده‌اند.
لیست علائم ویروس کرونا
در حال حاضر در وب‌سایت مرکز کنترل بیماری‌های آمریکا (CDC) این علائم به‌عنوان علائم بیماری ویروس کرونا نوشته شده‌اند:
- تب و لرز
- سرفه
- تنگی نفس و سختی در تنفس
- درد بدن و ماهیچه‌ها
- سردرد
- از دست رفتن حس بویایی و چشایی
- سوزش گلو
- آبریزش و گرفتگی بینی
- تهوع و استفراغ
- اسهال
همچنین در سایت مرکز کنترل بیماری‌های آمریکا این مطلب آمده است که درصورتی‌که هر یک از علائم زیر را داشتید، حتما به پزشک مراجعه کنید:
- مشکل در تنفس
- درد و فشار در قفسه سینه
- حسی از سرگشتگی و گیجی
- عدم‌توانایی برای بیدار شدن از خواب یا بیدار ماندن
- چهره و لب‌هایی که رنگ متمایل به آبی دارند
در پایان این مقاله کوتاه هم باید حتما متذکر شویم که هیچ‌کدام از این علائم فقط مختص ویروس کرونا نیستند. سرماخوردگی، آنفولانزا، حساسیت، مسمومیت و بسیاری چیزهای دیگر نیز می‌تواند هر یک از این علائم را ایجاد کند. به همین دلیل هم تنها روش قطعی تشخیص ابتلا، آزمایش RT-PCR برای ویروس کرونا است که البته دقت همین آزمایش هم بستگی به عمق نمونه‌گیری و البته خود آزمایشگاه و فرآیند آزمایش دارد.
نظرات