به گزارش تجارت نیوز، پنجمین کنفرانس بین‌المللی غلات و دانه‌های روغنی (ایران گرین ۲۰۲۵) صبح روز گذشته، هشتم مهرماه ۱۴۰۴، در هتل استقلال تهران افتتاح شد. این رویداد دو روزه با حضور فعالان صنعت غلات، انجمن‌های تخصصی، مسئولان دولتی و نمایندگانی از کشورهای روسیه و برزیل و دیگر کشورها برگزار شد.
در مراسم افتتاحیه و پنل‌های تخصصی، موضوعاتی ازجمله تجارت غلات، مدیریت ریسک، بازارهای نوظهور و چالش‌های تجارت غلات در ایران بررسی شد. همچنین، سخنرانی‌هایی درباره امنیت غذایی، تأمین کالاهای اساسی، نهاده‌های دامی و اهمیت تأمین مالی ارائه شد تا روندهای کلان صنعت غلات و مسیرهای توسعه آن مورد تحلیل و ارزیابی قرار گیرد.
اهداف اصلی کنفرانس بین‌المللی ایران گرین چیست؟
کاوه زرگران، رئیس انجمن غلات ایران، در حاشیه کنفرانس بین‌المللی ایران گرین ۲۰۲۵، درباره پیامدها و اهداف این کنفرانس در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز توضیح داد: در حوزه غلات، برگزاری کنفرانس‌ها و نشست‌های تخصصی اهمیت ویژه‌ای دارد. برخلاف بسیاری از صنایع دیگر که نمایشگاه‌های تجاری برگزار می‌کنند، در حوزه غلات این کنفرانس‌ها هستند که نقش محوری ایفا می‌کنند. در چنین رویدادهایی خریداران، فروشندگان و کارگزاران گرد هم می‌آیند، مذاکره می‌کنند و به توافقات نسبی می‌رسند. همچنین از طریق پنل‌های تخصصی، جدیدترین اطلاعات و داده‌ها به اشتراک گذاشته می‌شود تا فعالان بازار بتوانند در تصمیم‌گیری‌های خود از آن بهره بگیرند.
او گفت: این رویه در تمامی کشورهای پیشرفته دنیا وجود دارد و به‌عنوان یکی از نیازهای اساسی تجار این بخش شناخته می‌شود. در ایران، تا چند سال پیش جای چنین رویدادی به‌شدت خالی بود. به همین دلیل، حدود چهار تا پنج سال قبل جمعی از بزرگان و فعالان این حوزه تصمیم گرفتند «کنفرانس ایران گرین» را به‌صورت سالانه برگزار کنند.
او افزود: هدف اصلی از این اقدام، کاهش نیاز تجار ایرانی به سفرهای متعدد خارجی، تمرکز داده‌ها و اطلاعات روز در داخل کشور و همچنین ایجاد امکان ارتباط مستقیم فعالان داخلی با تأمین‌کنندگان خارجی بود. این رویداد اکنون بستری استراتژیک برای ارتقای تعاملات تجاری و تسهیل تصمیم‌گیری در صنعت غلات کشور به شمار می‌رود.
بازار غلات از یک الگوی بین‌المللی تبعیت می‌کند/ یکی از مشکلات اصلی در حوزه غلات تأخیر در واردات و عدم عقد قراردادهای به موقع است
این فعال صنفی درباره نوسان قیمت جهانی گندم و تأثیر آن بر بازار ایران عنوان کرد: بازار غلات به‌طور کلی از یک الگوی بین‌المللی تبعیت می‌کند. هرچند، عواملی مانند جنگ‌ها یا تحریم‌ها می‌توانند بر آن اثر بگذارند، اما در حالت عادی یک روند سالانه مشخص وجود دارد. به این صورت که در برخی ماه‌ها، به‌ویژه نزدیک به فصل برداشت، قیمت‌ها در پایین‌ترین سطح خود قرار می‌گیرند و پس از پایان برداشت محصول، روند صعودی آرامی را تا فصل بعدی طی می‌کنند. مگر آنکه در این فاصله رخدادهای غیرمنتظره‌ای در سطح جهانی رخ دهد. مانند جنگ اوکراین که تأثیر چشمگیری بر قیمت غلات، به‌ویژه گندم، گذاشت.
زرگران با مقایسه ایران با کشورهای منطقه نظیر ترکیه، مصر، عربستان در تأمین غلات تصریح کرد: در ایران سالانه بین ۱۶ میلیون تا ۱۷ میلیون تن مصرف واردات غلات کشور است، در حالی که مصرف داخلی کشور حدود ۲۴ میلیون تن است. حتی با در نظر گرفتن تولید داخلی باید سالانه بین ۱۶ میلیون تا ۱۷ میلیون تن گندم وارد شود و امسال برداشت گندم به دلیل شرایط نامساعد جوی و کاهش بارندگی در فصل زراعی گذشته کاهش یافته است.
زرگران تأکید می‌کند: یکی از مشکلات اصلی در حوزه غلات، تأخیر در واردات و عدم عقد قراردادهای به موقع است. از ابتدای سال مشخص بود که برداشت گندم کاهش می‌یابد، اما نهایتاً حدود هشت میلیون تن گندم برداشت شد. با توجه به مصرف، حداقل پنج میلیون تن واردات لازم است، اما واردات معمولأ به موقع انجام نمی‌شود و همین باعث شده فعالان این حوزه مجبور شوند هزینه بیشتری برای خرید همان کالاها در بازار جهانی بپردازند.
ایران همواره بر شعار خودکفایی اصرار دارد
او گفت: مصر یکی از مصرف‌کنندگان بزرگ غلات است، اما آنها برنامه‌ریزی بلندمدت دارند و از قبل سیاست‌گذاری می‌کنند. ایران همواره بر شعار خودکفایی اصرار دارد، در حالی که میزان سطح زیرکشت، منابع آبی و خاک کشور اجازه تحقق کامل خودکفایی را نمی‌دهد. این شعار هر سال باعث می‌شود فصل مناسب خرید را از دست برود و بررسی بازار مشخص می‌شود دیگر کشورها کالاهای ارزان‌تر را خریداری کرده‌اند و ایران مجبور است با هزینه بالاتر همان کالا را خریداری کند.
او هشدار می‌دهد که برای کاهش فشار اقتصادی و تقویت امنیت غذایی، لازم است سیاست‌ها اصلاح شود، برنامه‌ریزی دقیق صورت گیرد و قراردادهای وارداتی به موقع بسته شوند.
غلات قیمت ثابت دارند
رئیس انجمن غلات ایران با اشاره به نقش غلات در تورم مواد غذایی و سفره مردم در سال‌های اخیر تشریح کرد: کالاهای پایه‌ای کشور ازجمله گندم، ذرت، جو، کنجاله‌های خوراک دام و حتی روغن، عمدتاً قیمت ثابتی دارند و از ارز ترجیحی استفاده می‌کنند. بنابراین، تأثیر چندانی بر تورم ندارند.
او توضیح داد: برای مثال، قیمت جو دامی و ذرت بیش از چهار سال است که ۱۱ هزار و ۳۰۰ تومان تعیین شده است. در برخی ماه‌ها کمتر از این قیمت و در برخی ماه‌ها همان قیمت فروخته شده است، بنابراین در این بخش شاهد افزایش تورم قابل توجهی نیستیم.
این فعال صنفی اضافه کرد: گزارشی که بانک مرکزی درباره غلات ارائه می‌دهد، عمدتاً شامل اقلام با سهم بازار بسیار کم و حجم فروش محدود است و بنابراین تأثیر آن بر قیمت عمومی غلات و تورم کلی کشور اندک است.
دولت سالانه بودجه‌ای برای تأمین نان ارزان اختصاص می‌دهد / به دلیل قیمت پایین آرد در مصارفی استفاده می‌شود که شامل یارانه نمی‌شود
زرگران با اشاره به زنجیره واردات و آرد مصرفی و میزان هدررفت در این چرخه عنوان کرد: دولت سالانه بودجه عظیمی برای تأمین نان ارزان اختصاص می‌دهد، اما این یارانه به هدف نمی‌رسد و بخش‌های مختلف زنجیره تأمین گندم و نان دچار ضعف هستند.
زرگران توضیح داد: بزرگترین مشکل در مرحله خرید گندم کلاس‌بندی‌شده است. گندم باید مطابق استاندارد ملی و با درصد مشخصی خاشاک خریداری شود، اما در این بخش ضعف‌های جدی وجود دارد.
او گفت: وقتی گندم به آرد تبدیل می‌شود، به دلیل قیمت پایین، آرد نشت می‌کند و در مصارفی استفاده می‌شود که شامل یارانه نمی‌شود. بخشی از آن در نانوایی‌ها و بازار آزاد نیز خارج از شبکه رسمی مصرف می‌شود. نان تولیدشده به دلیل قیمت بسیار پایین، توسط مردم به درستی ارزش‌گذاری نمی‌شود و اسراف زیادی در این بخش رخ می‌دهد.
برداشت گندم با شرایط آب و هوا و میزان بارش سالانه رابطه مستقیم دارد
این فعال صنفی درباره تأثیر شرایط جوی بر کاهش تولید اظهار کرد: تقریباً ۶۰ درصد سطح زیر کشت گندم کشور دیم بوده و وابسته به بارندگی است. برداشت گندم با شرایط آب و هوا و میزان بارش سالانه رابطه مستقیم دارد و در سال‌هایی که خشکسالی رخ می‌دهد، مانند امسال، کاهش چند میلیون تنی تولید مشاهده می‌شود.
او افزود: کمبود بارندگی مهم‌ترین عامل کاهش برداشت امسال بوده، اما مشکلات دیگری نظیر عدم تأمین به موقع کود مناسب و کاهش راندمان در هر هکتار که تأثیر کمبود بارش را تشدید کرده است، در کاهش تولید نقش دارند.
به گفته زرگران، تولید گندم به میزان بارش وابسته است و سیاست‌گذاری‌ها باید این وابستگی را در نظر بگیرند تا مدیریت تولید و واردات به شکل منطقی و مؤثر انجام شود.
در سطح جهان قیمت گندم هنگام برداشت در مزرعه براساس نرخ نرمال دلاری تعیین می‌شود
رئیس انجمن غلات ایران با اشاره به بحث اعتراض گندم‌کاران نسبت به نرخ خرید تضمینی گندم عنوان کرد: در سطح جهان، قیمت گندم هنگام برداشت در مزرعه براساس نرخ نرمال دلاری تعیین می‌شود. برای نمونه، قیمت گندم در روسیه، آمریکا و استرالیا متفاوت است، اما معیار تعیین قیمت همیشه همان قیمت پایه مزرعه است.
او توضیح داد که در ایران، وقتی قیمت گندم داخلی را با این استاندارد جهانی مقایسه می‌کنیم، معمولاً قیمت خرید گندم بالاتر است و اعتراض‌هایی از سوی کشاورزان شکل می‌گیرد. بعضی گندم‌کاران معتقدند وقتی دولت قصد واردات گندم دارد، باید تمام هزینه‌های مرتبط با واردات شامل حمل داخلی تا بندر، حمل دریایی و جابجایی تا سیلوهای دولتی را نیز به عنوان قیمت خرید تضمینی در نظر بگیرد.
زرگران این نظر را غیرکارشناسی می‌داند و تأکید می‌کند که در تمام دنیا قیمت نرمال هنگام برداشت ملاک تعیین قیمت گندم است و پرداخت هزینه‌های اضافه واردات به کشاورزان معمولاً مرسوم نیست.
