به گزارش تجارت نیوز، سم آلتمن، مدیرعامل شرکت OpenAI، بار دیگر با اظهاراتی جنجالی درباره آینده کار و تأثیر هوش مصنوعی بر بازار اشتغال، بحث‌های گسترده‌ای را برانگیخت. سخنان اخیر او در رویداد DevDay باعث شد بسیاری از کارشناسان، تحلیلگران و کاربران در سراسر جهان درباره مفهوم «کار واقعی» در دنیای مدرن به گفتگو بپردازند.
در جریان مصاحبه‌ای زنده با روان چونگ، بنیان‌گذار یک خبرنامه تخصصی هوش مصنوعی، آلتمن به پرسشی درباره نگاه نسل‌های گذشته به شغل‌های امروز پاسخ داد. او گفت: «اگر کشاورزی از ۵۰ سال پیش به کار ما نگاه کند، احتمالا خواهد گفت این دیگر کار واقعی نیست.» آلتمن توضیح داد که کشاورزی نمادی از کاری است که نیاز حیاتی انسان را تامین می‌کند: «وقتی کشاورزی می‌کنی، غذا تولید می‌کنی، مردم را زنده نگه می‌داری. این کار واقعی است. اما شما مردم آینده، زندگی را برای خودتان بیش از حد آسان کرده‌اید.»
او سپس افزود که شاید بسیاری از مشاغل امروزی، به‌ویژه شغل‌های اداری و دیجیتال، از جنس کارهایی نباشند که به‌طور مستقیم به بقای انسان وابسته‌اند. آلتمن در ادامه گفت هوش مصنوعی ممکن است بسیاری از این شغل‌ها را جایگزین کند، اما تاکید کرد انسان‌ها همچنان کارهای تازه‌ای برای انجام خواهند یافت و خلاقیت انسانی از بین نخواهد رفت.
این اظهارات واکنش‌های تندی در شبکه‌های اجتماعی به همراه داشت. بسیاری، سخنان آلتمن را بی‌توجهی به مشاغل در معرض خطر و بی‌احترامی به کارگرانی دانستند که با چالش جایگزینی توسط ماشین‌ها روبه‌رو هستند. منتقدان او را متهم کردند که نسبت به واقعیت‌های اقتصادی جامعه بی‌اطلاع است و ارزش تلاش انسانی را کوچک می‌شمارد.
در مقابل، شماری از تحلیلگران و مدافعان آلتمن معتقدند گفته‌های او نگاهی واقع‌گرایانه به تحولات آینده دارد. آنان می‌گویند بخش زیادی از کارهای اداری و تکراری، ارزش اجتماعی اندکی دارند و حذف آن‌ها به کمک هوش مصنوعی می‌تواند نیروی انسانی را آزاد کند تا بر فعالیت‌های خلاقانه‌تر، نوآورانه‌تر و اجتماعی‌تر تمرکز کند.
برخی جامعه‌شناسان نیز این دیدگاه را با نظریه مشهور «شغل‌های بی‌معنا» از دیوید گریبر، انسان‌شناس فقید، مقایسه کردند. گریبر معتقد بود بسیاری از مشاغل مدرن تنها برای حفظ ساختارهای بوروکراتیک ایجاد شده‌اند و نقش واقعی در پیشرفت جامعه ندارند. از این منظر، حذف این مشاغل توسط هوش مصنوعی می‌تواند فرصتی برای بازتعریف معنای کار و ارزش‌آفرینی باشد.
با این حال، پژوهش‌های مربوط به رضایت شغلی نشان می‌دهد که حتی کارهای تکراری نیز می‌توانند برای برخی افراد معنا داشته باشند، به‌ویژه در محیط‌هایی که مدیران حس هدفمندی و قدردانی ایجاد می‌کنند. منتقدان آلتمن بر این باورند که مشکل در ماهیت کار نیست، بلکه در ساختارهای سازمانی است که ارزش انسانی کار را نادیده می‌گیرند.
آلتمن در اظهارات خود اشاره کرد که هوش مصنوعی لزوماً کل مشاغل را از بین نمی‌برد، بلکه بیشتر وظایف تکراری و کم‌ارزش را خودکار می‌کند. او گفت در آینده انسان‌ها نقش نظارتی، خلاق و استراتژیک بیشتری خواهند داشت، در حالی‌که ماشین‌ها امور اجرایی و پردازشی را انجام می‌دهند.
با وجود این، نحوه بیان آلتمن که برخی شغل‌ها را «غیرواقعی» توصیف کرد، باعث شد بسیاری از منتقدان او را به بی‌توجهی به کرامت نیروی کار متهم کنند. آنان هشدار دادند که چنین دیدگاه‌هایی می‌تواند شکاف میان مدیران فناوری و جامعه کارگری را عمیق‌تر کند.
آلتمن پیش‌تر نیز اظهارات بحث‌برانگیزی درباره آینده هوش مصنوعی مطرح کرده بود. او در مصاحبه‌ای دیگر گفته بود «کودکی که در سال ۲۰۲۵ به دنیا می‌آید، هرگز به اندازه یک هوش مصنوعی باهوش نخواهد شد»، جمله‌ای که موجی از انتقاد و نگرانی به‌دنبال داشت.
با این حال، برخی تحلیلگران معتقدند هدف او تحریک جامعه برای تفکر عمیق‌تر درباره معنای کار در جهانی است که ماشین‌ها می‌توانند بسیاری از وظایف انسانی را انجام دهند. این بحث اکنون دیگر تنها درباره از بین رفتن شغل‌ها نیست، بلکه درباره ارزش و معنا در دنیای پس از خودکارسازی است.
در نهایت، سخنان آلتمن یادآور پرسشی بنیادین است: در عصر هوش مصنوعی، «کار واقعی» چیست؟ آیا فقط کاری است که نیاز فیزیکی انسان را برطرف می‌کند، یا شامل خلاقیت، همدلی و توانایی انسانی در پیوند دادن اندیشه‌ها و احساسات نیز می‌شود؟
صرف‌نظر از دیدگاه‌ها، اظهارات آلتمن بازتابی از نگرانی و کنجکاوی جامعه جهانی درباره آینده کار است؛ آینده‌ای که در آن فناوری نه تنها شیوه کار، بلکه تعریف خود کار را نیز دگرگون خواهد کرد.
