به گزارش تجارت نیوز، بازار جهانی انرژی خورشیدی در آستانه بزرگ‌ترین جهش تاریخی خود قرار گرفته است. در حالی که کشورها برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و مقابله با تغییرات اقلیمی تلاش می‌کنند، انرژی خورشیدی به‌عنوان یکی از ارزان‌ترین و در دسترس‌ترین منابع تولید برق، سهم فزاینده‌ای در سبد انرژی جهانی پیدا کرده است.
گزارش تازه Allied Market Research نشان می‌دهد که ارزش این بازار طی یک دهه آینده به شکل چشمگیری افزایش خواهد یافت؛ رشدی که نه‌تنها ساختار صنعت انرژی، بلکه اقتصاد جهانی را نیز دگرگون خواهد کرد.
ارزش بازار از ۰.۴ تریلیون به ۱.۶ تریلیون دلار؛ رشدی ۴ برابری
طبق این گزارش، بازار جهانی انرژی خورشیدی در سال ۲۰۲۴ حدود ۰.۴ تریلیون دلار ارزش داشته است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که این رقم تا سال ۲۰۳۴ به ۱.۶ تریلیون دلار خواهد رسید؛ یعنی رشد چهاربرابری ظرف ۱۰ سال. این روند معادل نرخ رشد مرکب سالانه (CAGR) ۱۵.۲ درصد از سال ۲۰۲۵ تا ۲۰۳۴ است؛ رقمی بسیار بالا برای صنعتی زیرساختی و سرمایه‌بر. عوامل کلیدی این رشد شامل موارد زیر است:
- پیشرفت فناوری در پنل‌های فتوولتائیک (PV)
- کاهش چشمگیر هزینه‌های نصب و تولید
- سیاست‌های حمایتی دولت‌ها
- افزایش نیاز کشورها به استقلال انرژی
امروز انرژی خورشیدی تا ژوئیه ۲۰۲۵ حدود ۸ درصد برق جهانی را تولید می‌کند. رقمی که تنها یک دهه قبل کمتر از ۲ درصد بود.
این رشد سریع نشان می‌دهد خورشیدی اکنون تبدیل به یکی از پایه‌های اصلی سبد انرژی جهان شده است و به عنوان جایگزینی ارزان، فراوان و پاک برای سوخت‌های فسیلی شناخته می‌شود.
چالش بزرگ: ناپایداری تولید انرژی خورشیدی
با وجود چشم‌انداز مثبت، انرژی خورشیدی همچنان با یک چالش ساختاری مواجه است: تناوب تولید. از آنجا که تولید انرژی خورشیدی وابسته به نور خورشید است، تغییرات آب و هوایی، فصول و حتی ساعات روز می‌تواند تولید را مختل کند. این موضوع مدیریت شبکه برق را دشوار می‌کند و در مناطق با سهم بالای خورشیدی، گاهی حتی موجب بی‌ثباتی قیمت و تولید می‌شود. بر اساس گزارش اویل پرایس، در کالیفرنیا و استرالیا، مازاد تولید چندباره باعث شده قیمت برق به سطوح منفی برسد. در مقابل، کاهش ناگهانی تابش خورشید در اسپانیا و پرتغال در اوایل ۲۰۲۵ باعث فشار بر شبکه و افزایش خطر خاموشی شد.
سیستم‌هایی که برای انرژی قابل پیش‌بینی طراحی شده‌اند، باید خود را با این نوسانات سازگار کنند؛ موضوعی که نیازمند راهکارهای پیشرفته ذخیره‌سازی انرژی و مدیریت هوشمند شبکه است.
نقش سیاست‌گذاری: دولت‌ها چگونه شتاب رشد خورشیدی را بیشتر می‌کنند؟
بسیاری از کشورها اکنون سیاست‌های حمایتی گسترده‌ای را برای توسعه انرژی خورشیدی اجرا کرده‌اند. این سیاست‌ها شامل:
۱. استانداردهای انرژی تجدیدپذیر (RPS)
الزام شرکت‌های برق به استفاده از سهم مشخصی از انرژی‌های پاک.
۲. طرح‌های تعرفه تشویقی (FiT)
خرید تضمینی برق خورشیدی با نرخ مشخص برای حمایت از سرمایه‌گذاران.
۳. اعتبارات مالیاتی ITC و PTC
کاهش هزینه سرمایه‌گذاری اولیه و جذب سرمایه‌های خارجی.
۴. گواهی انرژی تجدیدپذیر (REC)
ایجاد شفافیت و بازار مالی برای تولید برق پاک.
۵. قوانین سختگیرانه اتصال به شبکه
برای جلوگیری از بی‌ثباتی و بهبود کیفیت ادغام نیروگاه‌های خورشیدی در شبکه.
این سیاست‌ها در کنار رشد فناوری، مسیر توسعه سریع انرژی خورشیدی را هموار کرده‌اند.
یک فرصت طلایی: فتوولتائیک یکپارچه با ساختمان (BIPV)
یکی از بخش‌هایی که به‌عنوان موتور رشد آینده معرفی می‌شود، پنل‌های یکپارچه با ساختمان یا BIPV است.
در این فناوری، پنل‌های خورشیدی به‌طور مستقیم در اجزای ساختمانی مانند سقف، نما یا پنجره‌ها ادغام می‌شوند. مزیت این مدل عدم نیاز به فضای نصب جداگانه، زیبایی معماری و مناسب برای برج‌ها و ساختمان‌های تجاری با فضای محدود می‌باشد.
نمونه شاخص این فناوری در فوریه ۲۰۲۵ توسط شرکت Microquanta در چین اجرا شد:
- ظرفیت: ۱۷.۹۲ کیلووات پیک
- محل نصب: مرکز کارآفرینی دانشگاه شانشی
- فناوری: استفاده از پنل‌های دوجداره پروسکایت با ۴۰ درصد انتقال نور
پروسکایت‌ها به دلیل قیمت پایین و راندمان بالا، آینده صنعت PV را متحول خواهند کرد.
انرژی خورشیدی در آستانه جهش تاریخی
گزارش Allied Market Research نشان می‌دهد بازار انرژی خورشیدی وارد مرحله‌ای شده که دیگر تنها یک گزینه جایگزین نیست؛ بلکه ستون اصلی تحول انرژی در جهان خواهد بود.
تا سال ۲۰۳۴، ارزش این بازار به ۱.۶ تریلیون دلار خواهد رسید. رشدی که با ترکیبی از فناوری پیشرفته، سیاست‌های حمایتی، کاهش هزینه‌ها و تقاضای جهانی برای انرژی پاک هدایت می‌شود.
اما آینده این بازار بلافاصله به یک عامل کلیدی وابسته است: توانایی کشورها در مدیریت نوسانات تولید و توسعه سیستم‌های ذخیره‌سازی و شبکه‌های هوشمند. اگر این چالش با موفقیت مدیریت شود، انرژی خورشیدی می‌تواند به بزرگ‌ترین منبع تولید برق جهان تبدیل شود.
