هدفمندسازی یارانه آرد امنیت غذایی ایران را تأمین می‌کند؟/ بحران گندم در نهمین ماه جنگ روسیه

به گزارش تجارت‌نیوز ، در سال زراعی ۱۴۰۰_ ۱۴۰۱، حدود ۱۱ میلیون تُن گندم در ایران تولید شد که دولت ۷٫۲ میلیون تن از این محصول را مشمول خرید تضمینی کرد. در همین زمینه اخیراً علیرضا عباسی، نائب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس، به مهر اعلام کرد که کشور سالانه حدود ۱۴ میلیون تن گندم نیاز دارد که حدود دو میلیون تن مختص صنایع است.

بدین ترتیب باید گفت که کشور سالانه با کمبود سه میلیون تن گندم مواجه است که باید از طریق واردات تأمین شود. با این حال در نهمین ماه حمله نظامی روسیه به اوکراین، امنیت غذایی در بعد جهانی به یک بحران تبدیل شده است. حال دولت ایران قصد دارد با اجرای طرح «هدفمندی آرد» به مقابله با این بحران برود. البته با توجه به روابط سیاسی ایران و روسیه به نظر می‌رسد این کشور همسایه سخت‌گیری چندانی برای صادرات غلات به ایران ندارد.

واردات ۲٫۵ میلیون تن گندم در ۵ ماه

آمار رسمی حاکی از آن است که در پنج ماه ابتدایی سال جاری حدود دو میلیون و ۵۵۰ هزار تن گندم از طریق ۹ کشور از وارد ایران شده است. نکته جالب توجه آنکه روسیه در صدر فهرتست صادرکنندگان این محصول به ایران قرار دارد.

البته باید توجه داشت که هزینه واردات از کشورهای مختلف یکسان نیست. به‌عنوان مثال در حالی که هزینه واردات هر کیلو گندم از انگلیس حدود ۱۱ هزار تومان تمام می‌شود، هزینه این تجارت با ترکیه ۳۵۰۰ تومان رقم می‌خورد.

اکنون سختی واردات به ایران را نباید در ارتباط با بحران جهانی دانست، بلکه این امر بیشتر ریشه در تحریم‌های خارجی و البته داخلی کشور دارد. از این رو تجارت این محصول با کشورهای دیگر بیشتر به شکل تهاتر انجام می‌شود. این امر باعث شده تا ایران هم در بحران جهانی با چالش‌هایی مواجه باشد. بر این اساس دولت سعی دارد با هدفمندسازی توزیع آرد این چالش‌ها را برطرف کند.

در حال حاضر که این طرح در صنایع اجرا می‌شود صادرات بسیاری از محصولات مانند ماکارونی که تا پیش از هدفمندی یارانه آرد صرفه اقتصادی داشت، کاهش قابل‌توجهی پیدا کرد. حتی با افزایش حدود ۴۵۰ درصدی قیمت ماکارونی از ابتدای سال جاری تقاضای مصرف داخلی هم روند نزولی به خود گرفت.

واردات گندم با روش تهاتر

علی قلی‌ایمانی، مدیرعامل بنیاد ملی گندم‌کاران کشور، در گفتگو با تجارت‌نیوز عنوان کرد: در سال جاری دولت ۲٫۵ میلیون تن گندم وارد کرد و تولید آن در کشور به حدود ۱۱ میلیون تن رسید.

او احتمال داد با توجه به شرایط تحریم و مشکلات نقل‌وانتقال پول، بخشی از محصولات وارداتی از کشورهای اروپایی همچون انگلیس از روش‌های مختلف مانند تهاتر انجام شده باشد.

وی توضیح داد: اصولا کشاورزان بین ۲۵ تا ۳۰ درصد تولید گندم را برای بذر و مصرف شخصی نزد خود نگه می‌دارند.

کاهش مصرف آرد بعد از هدفمندی یارانه‌ها

قلی‌ایمانی درباره تأثیر طرح هدفمندسازی توزیع آرد تشریح کرد: هدفمندی یارانه آرد بیشتر روی صادرات برخی از محصولات تأثیر داشت. برای مثال در حال حاضر محصولی مانند ماکارونی کمتر صادر می‌شود، چراکه دیگر مانند گذشته صرفه اقتصادی ندارد.

او معتقد است که بعد از هدفمندی آرد، کیفیت پخت نان در نانوایی‌ها افزایش و دورریز آن کاهش یافت.

این مقام صنعتی اظهار کرد: در حال حاضر با ۹ میلیون تن گندم می‌توانیم نیاز کشور در بخش نان را تأمین کنیم.

قلی‌ایمانی عنوان کرد که قیمت گندم داخلی با قیمت جهانی تقریباً برابر شد. از همین رو صادرات در بخش صنعتی دیگر برای کارخانه‌ها صرفه اقتصادی ندارد. قیمت گندمی که در سال جاری به بخش صنعت تعلق گرفت، کیلویی ۱۱ هزار تا ۱۲ هزار تومان بود. همین موضوع منجر به کاهش تقاضا گندم از سوی بخش صنعتی شد.

جنگ روسیه و اوکراین و بحران کمبود گندم

او تاکید کرد که نگرانی در بحث تأمین نان وجود ندارد و افزود: اکثر کشورهایی که صادرکننده مواد غذایی بودند بعد از جنگ روسیه و اوکراین ترمز صادرات خود را کشیدند و شروع به افزایش ذخایر استراتژیک کردند. به همین دلیل کشورها در صادرات محصولات خود کمی ملاحظه دارند.

قلی‌ایمانی در پایان خاطرنشان کرد: حدود ۳۳ درصد گندم دنیا علاوه بر روغن، ذرت، غلات و … توسط روسیه و اوکراین تأمین می‌شد. اما با جنگ این دو کشور شاهد بحران مواد غذایی در دنیا بودیم که قطعاً با ادامه این جنگ با کاهش جدی مواد غذایی در سطح جهانی مواجه خواهیم شد.

برای مطالعه بیشتر مطلب خودکفایی گندم ممکن شد؟ را در تجارت‌نیوز بخوانید.