تایوان در جست‌وجوی اتحادهای اقتصادی در جهانی چندپاره

به گزارش تجارت نیوز، سال ۲۰۲۵، تایوان در یک تنگنای ژئوپلیتیکی قرار گرفته و تلاش دارد تا بین نوسانات حاصل از سیاست تعرفه‌های ترامپ در ایالات متحده و اجبار اقتصادی اعمال شده توسط چین تعادل برقرار می‌کند، آن هم در شرایطی که مذاکره تجاری نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری در برابر خطر است. چشم‌انداز تجاری شکننده کانادا پس از انتخابات مارک کارنی و اظهارات ۲۰ اکتبر ترامپ مبنی بر بی‌اهمیت بودن تایوان در مذاکرات با شی، نوعی عدم قطعیت را در میان متحدان تقویت می‌کند. چارچوب همکاری اقتصادی کانادا و تایوان که در اوایل سال ۲۰۲۵ کلید خورد، فعلا بسترساز کاهش تنش نشده است. با این حال پیشرفت محتاطانه حاصل از آن، حقیقتی را در سطحی وسیع‌تر منعکس می‌کند: جاه‌طلبی‌های اقتصادی تایوان را نمی‌توان از واقعیت‌های ژئوپلیتیکی جدا کرد.

استراتژی‌های اقتصادی بلندپروازانه

برای درک اینکه تایوان چگونه تعادلش در جبهه سیاست خارجی را برقرار می‌کند، ابتدا باید به درون این کشور نگاه کنیم و ببینیم که چگونه سیاست داخلی اعتبار بین‌المللی تایوان را شکل می‌دهد. در اینجاست که شاهدیم اختلافات شدید بین حزب حاکم مترقی دموکراتیک (DPP) و حزب مخالف کومینتانگ (KMT) همچنان دیپلماسی تجاری و اقتصادی این بازیگر را پیچیده می‌کند.

در اکتبر 2025، حزب مخالف کومینتانگ در برابر بودجه‌های حیاتی، از جمله بودجه‌های مرتبط با طرح‌های دفاعی و تجاری، مانع تراشی کرد. از همین رو بودجه ویژه پیشنهادی 300 میلیارد دلاری تایوان که برای تامین مالی سیاست جدید جنوب، زیرساخت‌ها و تنوع اقتصادی در نظر گرفته شده، همچنان متوقف مانده است. قانون‌گذاران این حزب مخالف با استناد به جنگ تعرفه‌ای ترامپ استدلال می‌کنند که اتکای بیش از حد تایوان به واشنگتن، قدرت چانه‌زنی این بازیگر را تضعیف می‌کند.

در این میان برای شرکای بین‌المللی مانند کانادا، این اصطکاک داخلی نشان‌دهنده بی‌ثباتی است. اتاوا، که در حال بررسی بحث‌ها در مورد مهاجرت و مذاکره مجدد در مورد توافق ایالات متحده-مکزیک-کانادا (CUSMA) است، همتایان قابل پیش‌بینی را ترجیح می‌دهد. پس بهتر است بگوییم بن‌بست حاکم بر فرایند قانون‌گذاری نگرانی‌هایی را ایجاد می‌کند؛ نگرانی درباره اینکه تایوان قادر نباشد به واسطه تنش های داخلی به تعهدات تجاری‌اش پایبند بماند. با این حال، احتمال انعطاف‌پذیری محتمل است. لای، رئیس‌جمهوری تایوان پیشنهاد تشکیل یک کارگروه فراحزبی را با هدف تقویت اجماع در مورد استراتژی اقتصادی ارائه داده؛ پیشنهادی که در صورت اجرا، می‌تواند به متحدان اطمینان خاطر داده و وحدت و ثبات را محقق نماید.

ابتکار «زنجیره تامین غیرقرمز»

ابتکار «زنجیره تامین غیرقرمز» تایوان که فوریه 2025 آغاز شد، نشان‌دهنده تلاشی جسورانه برای کاهش وابستگی به چین است. تایوان با هدایت سیستم تجارت به سمت ایالات متحده، ژاپن و آسیای جنوب شرقی، به ویژه در حوزه نیمه‌هادی‌ها و تولید فناوری پیشرفته، قصد دارد هم تاب‌آوری اقتصادی و هم استقلال استراتژیکش را تقویت کند. افتتاح کارخانه TSMC در آریزونا و توافق‌نامه تجاری جدید ایالات متحده در سال 2025 نمونه‌ای از موفقیت‌های اولیه است.

با این حال، این ابتکار پکن را تحریک می‌کند تا کنترل 12 عنصر از 17 عنصر خاکی کمیاب را تا اکتبر 2025 تشدید و محدودیت‌هایی را برای واردات تراشه اعمال کند. برای شرکایی مانند کانادا که تجارت‌شان با چین سالانه از ۱۰۰ میلیارد دلار کانادا فراتر می‌رود، این چارچوب‌بندی ضد چینی تردیدهایی را ایجاد کرده است. تاکید عمومی بر استراتژی «غیر قرمز»، اگرچه در داخل کشور محبوب است، اما خطر نشان دادن درگیری بالقوه یا بی‌ثباتی اقتصادی را برای شرکای خارجی به همراه دارد.

تایوان می‌تواند با تغییر چارچوب این ابتکار عمل به جای اتخاذ موضع تقابلی علیه چین، تاب‌آوری را افزایش دهد. اندیشکده‌هایی مانند موسسه تحقیقاتی دموکراسی، جامعه و فناوری نوظهور (DSET) خاطرنشان کرده‌اند که قرار دادن تایوان به عنوان یک گره قابل اعتماد در شبکه‌های فناوری پیشرفته قادر است ترس‌ها را کاهش داده و در عین حال استقلال اقتصادی بلندمدت را تقویت کند.

ابتکارات سیاست خارجی

سیاست خارجی تایوان با هدف تنوع بخشیدن به اتحادها و کاهش نفوذ چین است، اما این استراتژی‌ها بده بستان‌های پیچیده‌ای را به همراه دارند.

جهان جنوب به دنبال روابط نزدیک‌تر با کشورهای جنوب شرقی آسیا و دموکراسی‌های هند و اقیانوسیه است و بر ارزش‌های دموکراتیک مشترک و همکاری اقتصادی تاکید می‌کند. در سال 2025، تایوان تعامل خود را با فیلیپین تعمیق بخشید؛ رخدادی که به یک معامله سرمایه‌گذاری دوجانبه منجر شد و تجارت را به میزان 15 درصد افزایش داد.

با این حال، ارتباط چنین ارتباطی خطراتی را به همراه دارد. کشورهای بی‌طرف، مانند اندونزی و مالزی، ممکن است سیاست‌های تایوان را سیاست‌هایی ضد پکن بدانند و همین گزاره مشارکت‌‌شان با این بازیگر را به شکلی بالقوه پیچیده خواهد کرد. در چنین شرایطی کانادا، در حالی که به واسطه استراتژی هند و اقیانوسیه خود با ارزش‌های دموکراتیک تایوان همسو است، همچنان محتاط است. اتاوا از تحریک چین، به ویژه پس از آنکه مذاکرات 20 اکتبر ترامپ به امتیازات بالقوه‌ای اشاره کرده که می‌تواند اقدامات قهری پکن را محتمل‌تر کند، بیم دارد.

حال تایوان می‌تواند با تاکید بر مزایای اقتصادی متقابل، مانند تجارت مواد معدنی حیاتی، ضمن کاهش لفاظی‌هایی که می‌تواند به عنوان تقابل تعبیر شود، انعطاف‌پذیری خود را افزایش دهد.

وابستگی به اتحاد با ایالات متحده

همسویی نزدیک تایوان با ایالات متحده، دسترسی به بازارها و فناوری را فراهم می‌کند، اما این بازیگر را در معرض نوسانات سیاسی قرار می‌دهد. تعرفه‌های 20 درصدی بر صادرات تایوان و مذاکرات تجاری متوقف شده بین آوریل و ژوئیه 2025 منجر به کاهش 10 درصدی صادرات نسبت به سال گذشته شد. لغو سفرهای دیپلماتیک، از جمله سفر سطح بالای نیویورک در اوت 2025 به دلیل فشار چین، آسیب‌پذیری ذاتی در وابستگی بیش از حد را بیشتر برجسته می‌کند. در این میان کانادا، به ویژه در بحبوحه مذاکرات CUSMA (توافق ایالات متحده-مکزیک-کانادا)، اتحاد تایوان با ایالات متحده را با احتیاط رصد می‌کند. چرا که شریکی که در معرض تغییرات سیاست خارجی قرار دارد، ذاتا خطرناک است.

با این وجود، تایوان از رهبری‌اش در حوزه فناوری برای جبران این آسیب‌پذیری استفاده می‌کند. کارخانه‌های جهانی TSMC در آریزونا، ژاپن و به زودی در اروپا نوعی اهرم اقتصادی است، در حالی که چارچوب‌های تجاری چندجانبه مانند توافق جامع و مترقی برای مشارکت ترانس پاسیفیک (CPTPP)، که کانادا نیز عضو آن است، تنوع ایجاد کرده و می‌تواند وابستگی به سیاست ایالات متحده را کاهش دهد. با این حال آزمون واقعی این استراتژی‌ها در عمل نهفته و هیچ چیز واضح‌تر از داستان شکننده اما افشاگرانه پیمان تجاری کانادا و تایوان نیست.

پیمان امضا نشده کانادا

چارچوب همکاری اقتصادی کانادا و تایوان نویدبخش تعامل تجاری عمیق‌تر، انعطاف‌پذیری نیمه‌هادی‌ها و همکاری در زمینه هوش مصنوعی و انرژی است. ماه‌ها پس از انتخابات آوریل 2025 کانادا، این توافق‌نامه امضا نشده باقی ماند و تایپه علناً ابراز نگرانی کرده که اتاوا ممکن است تعهد خود را متوقف یا دوباره ارزیابی کند.تجارت دو طرفه بین کانادا و تایوان در سال‌های اخیر از 10 میلیارد دلار کانادا فراتر رفته و دستاوردهایی مانند افزایش ارسال محموله‌های گوشت گاو کانادا به تایوان در اوایل سال 2025، خطرات تجاری ملموس را نشان می‌دهد. چندین عامل زمینه‌ساز تاخیر در توافق‌ها شدند: تمایل پکن برای توسل به فشار اقتصادی، ریسک زمینه‌ای ایجاد می‌کند؛ اثرات دیپلماسی اواخر اکتبر ایالات متحده و چین ناشناخته مانده و به نظر می‌رسد اولویت‌های پیچیده داخلی کانادا، از جمله اصلاحات مهاجرتی، بحث‌های CUSMA و بررسی سیاست‌های پس از انتخابات، احتیاط اتاوا را تشدید کرده است. با این حال، علی‌رغم عدم قطعیت، تماس‌های دیپلماتیک 17 اکتبر «گام‌های مهمی» قلمداد می‌شود.

طناب کشی جهانی

تجربه تایوان در سال ۲۰۲۵ راوی حقیفتی عریان است: قدرت‌های کوچک و متوسط ​​که در یک دنیای قطبی‌شده حرکت می‌کنند، باید با احتیاط میان جاه‌طلبی‌های اقتصادی، اتحادهای استراتژیک و تنش‌های ژئوپلیتیکی تعادل برقرار کنند. تأخیر در توافق‌نامه‌های تجاری، مانند پیمان کانادا و تایوان، تنوع اقتصادی را متوقف و اکوسیستم‌های نیمه‌هادی را تضعیف می‌کند. با این حال، تایوان نشان داده که انعطاف‌پذیری زمانی پدیدار می‌شود که انسجام داخلی، رهبری فناوری و استراتژی دیپلماتیک همسو شوند.

صنعت نیمه‌هادی تایوان، زیربنای زنجیره‌های تامین الکترونیک، دفاع و هوش مصنوعی جهانی است. توافق همراه با تاخیر این کشور با کانادا چیزی بیش از یک عقب‌گرد دوجانبه است، زیرا بر شبکه‌های فناوری منطقه‌ای و آمریکای شمالی تأثیر می‌گذارد. کارخانه‌های TSMC در آریزونا، ژاپن و اروپا نمونه‌ای از این واقعیت هستند که چگونه زیرساخت‌ها می‌توانند هم به عنوان دارایی اقتصادی و هم به عنوان اهرم ژئوپلیتیکی عمل کنند. ریسک‌پذیری تایوان در سطح جهانی طنین‌انداز است. کره جنوبی با دقت صادرات تراشه را هدایت می‌کند و انتظارات ایالات متحده و بازار چین را متعادل می‌سازد؛ استرالیا استراتژی‌های تجاری و زیرساختی را تحت فشار چین تنظیم کرده؛ و اتحادیه اروپا با دقت خطرات تعامل را می‌سنجد. این گزاره‌ها تاکید می‌کنند که قدرت‌های متوسط ​​باید حاکمیت، رشد اقتصادی و امنیت را در میان رقبای بزرگتر متعادل کنند.

موفقیت‌های فزاینده تایوان از طریق رهبری فناوری، اتحادهای متنوع و پیام‌رسانی استراتژیک نشان می‌دهد که سازگاری بسیار مهم است. تایوان با تبدیل آسیب‌پذیری‌ها به اهرم، طرحی برای کشورهای کوچک فعال در مناظر ژئوپلیتیکی نامتقارن ارائه می‌دهد.

صداهایی از زمین

صداهای عمومی به طور فزاینده‌ای دیپلماسی تایوان را شکل می‌دهند و غرور را با ناامیدی از اتحادهای متوقف شده و وعده‌های تحقق نیافته ترکیب می‌کنند. در اکتبر ۲۰۲۵، مقامات تایوانی علنا نگرانی خود را از احتمال کنار گذاشته شدن چارچوب همکاری اقتصادی پیشنهادی با کانادا ابراز کردند و به بی‌میلی آشکار اتاوا برای نهایی کردن این توافق اشاره داشتند. مناظرات آنلاین و مدنی، کشمکش بین امید و اضطراب را منعکس می‌کنند. یک نظرسنجی که توسط بنیاد آسیا و اقیانوسیه کانادا انجام شد نشان داد که در حالی که کانادایی‌ها تایوان را نسبت به بسیاری از کشورهای آسیایی مطلوب‌تر می‌دانند، تنها ۲ درصد گفته‌اند که «چیزهای زیادی» در مورد تایوان به عنوان یک شریک تجاری می‌دانند. این ارقام، چالش‌های تایوان را عریان می‌کند.

همزمان سرمقاله‌های تایوانی فشار خارجی را تصدیق می‌کنند، اما بر ارزش‌های دموکراتیک و فرصت‌های تجاری تاکید دارند و به دیده شدن و شفافیت بیشتر در تعامل بین‌المللی تایوان توصیه می‌کنند. در همین حال، دولت تایپه به حال‌و‌هوای عمومی توجه کرد: لای چینگ-ته، در سخنرانی ۱۰ اکتبر ۲۰۲۵، به «صدای مردم» به عنوان بخش جدایی‌ناپذیر از شکل‌گیری مشارکت‌های استراتژیک تایوان اشاره کرد.

ایجاد تاب‌آوری

مسیر پیش روی تایوان به متغیرهایی چون همسو کردن وحدت داخلی، چارچوب‌بندی استراتژیک و تعامل بین‌المللی بستگی دارد. مذاکرات کانادا و تایوان نشان داده که چگونه تفرقه سیاسی، فشار عمومی و اجبار خارجی می‌تواند پیشرفت را متوقف کند. تبدیل این فشارها به منابع قدرت، جوهره تاب‌آوری است.

در داخل، وحدت باید جایگزین بن‌بست شود. نبردهای حزبی که بودجه‌های تجاری و دفاعی را به تأخیر انداخت، اعتبار تایوان را در خارج از کشور تضعیف کرده است. رایزنی‌های اقتصادی فراحزبی لای، راهی برای بازسازی اعتماد و نشان دادن پیش‌بینی‌پذیری به شرکایی است که برای ثبات ارزش قائلند. در خارج از کشور، تایوان باید سیاست‌های تجاری خود را به عنوان سیاست‌های تثبیت‌کننده جهانی و نه خصمانه، مطرح کند. ابتکار «زنجیره تامین غیرقرمز» خوداتکایی را پیش می‌برد، اما خطر بیگانه کردن شرکایی را که از تحریک پکن نگران هستند، به همراه دارد. بازتعریف آن به عنوان مشارکتی در امنیت و نوآوری زنجیره تامین، همکاری با تایوان را محتاطانه جلوه می‌دهد، نه تحریک‌آمیز.