دلار بر شاخص‌های بورس تهران چه تاثیری دارد؟

به گزارش تجارت نیوز،

 در ابتدای گزارش مدیریت تحقیق و توسعه بورس تهران نظام‌های ارزی به سه قسمت میخکوب، میانی و شناور تقسیم شده و در نهایت به جمع بندی از وضعیت نظام ارزی ایران پرداخته و در نهایت ارتباط ارز با بورس و شاخص های مختلف صنایع بررسی شده است:

نظام ارزی میخکوب

به نظام ارزی گفته می شود که ارز کشور نسبت به ارز خارجی مانند دلار در محدوده ثابت قرار بگیرد، به عنوان نمونه برای مدتی مقدار مشخصی از ریال در برابر دلار ثابت بماند. نظام ارزی میخکوب هم به دو بخش میخکوب شدید و میخکوب سنتی تقسیم می شوند.

نظام ارزی میخکوب شدید

این نظام ارزی چارچوب به شدت سختگیرانه و محدودی را برای سیاست گذار ارزی تعیین می کند و این نوع نظام ارزی برای کشورهایی که دارای بی نظمی های پولی و تورم بالا مناسب است. از معایب این نظام ارزی این است که بانک مرکزی نقش خود را به عنوان وام دهنده نهایی از دست داده و احتمال وقوع بحران های نقدینگی بیشتر است. هیچ ظرفیتی برای جذب شوک وجود نداشته و شوک ها باید از راه تغییر در فعالیت های اقتصادی جذب شوند و خروج از سیستم نظام ارزی میخکوب شدید نیز بسیار سخت است.

نظام ارزی میخکوب سنتی

این نظام ارزی برای انتخاب ارز هدف دو رویکرد متفاوت می تواند داشته باشد؛

۱. انتخاب ارز هدف نسبت به یک واحد پولی خاص و انتخاب ارز بر مبنای یک ارز است.بانک مرکزی انتظار دارد که در یک نرخ معامله شود. این نرخ در حالت عدم تعادل های اساسی قابل تعدیل است.

۲. انتخاب ارز هدف نسبت به یک سبدی ارزی است، این سبد می تواند شامل دو یا چند ارز مختلف باشد .

نظام ارزی میانی

نظامی حد واسط نظام ارزی میخکوب و شناور است در این نظام ارزی سعی بر این است که تا تثبیت یک نرخ ثابت در نظام ارزی با استقلال سیاست پولی در یک نظام ارزی شناور ترکیب شود. در این نوع نظام ارزی، ارز در یک دامنه از پیش تعیین شده می تواند نوسان داشته باشد.

نظام ارزی شناور

این نوع نظام ارزی شامل دو نوع نظام ارزی مستقل و شناور با مدیریت سبک است.اما سیاست گذار در سال های مختلف نظام های ارزی متفاوت را برای ارز کشور تعیین کرده است که در جدول زیر آمده است:

 

کارشناسان اداره تحقیق و توسعه بورس تهران در گزارش تحلیلی خود نوشته‌اند: نرخ دلار یکی از متغیرهای اصلی در اقتصاد ایران است که بر قیمت سهام نیز تاثیر مستقیمی دارد، درک همبستگی بین بازار دلار و بازار سهام برای بیشتر سرمایه گذاران مهم است.

در ادامه این گزارش به ابعاد همبستگی بین بازار دلار و بازار سهام، در زمان نوسان نرخ ارز پرداخته شده و آمده است:

افزایش قیمت دلار

افزایش قیمت دلار برای شرکت های صادرات محور خبری خوب محسوب شده اما برای شرکت های واردات محور خبر خوبی نیست.

کاهش قیمت دلار

کاهش قیمت دلار برای شرکت های صادرات محور خبری خوب نبوده و باعث کاهش فروش ریالی آن ها خواهد شد، اما برای شرکت‌هایی که مواد اولیه را از خارج تامین می کنند مانند برخی از خودروسازان، صنایع دارویی و غذایی و نیز حمل و نقلی ها خبر خوبی است.

رابطه شاخص کل بورس با دلارهای چندگانه

به طور کلی با افزایش قیمت دلار شاخص کل بورس نیز تاثیر مثبتی به خود می گیرد، سیاست گذار ارزی برای این که بتواند بازار ارز را مدیریت کند و از طرفی قدرت خرید مردم را نیز حفظ کند ترجیح داده از چند نوع ارز استفاده کند.

اداره تحقیق و توسعه بورس تهران در قالب نمودارهای زیر تاثیر دلارهای چندگانه را بر روی شاخص کل بورس بررسی کرده است:

در ادامه این گزارش، رابطه شاخص کل هم وزن نیز که بیشتر نماینده، نمادهای متوسط و کوچک بازار است با دلارهای چندگانه بررسی شده است:

در نمودار زیر همبستگی معنادار دلار با شاخص کل بورس را مشاهده می کنید:

همبستگی شاخص هم وزن با دلارهای چندگانه

کارشناسان اداره تحقیق و توسعه بورس تهران می‌نویسند: بررسی شاخص هم وزن با دلارهای چندگانه از تاریخ فروردین ۱۳۹۸ تا خرداد ۱۴۰۲ نشان می دهد بین شاخص کل هم وزن با دلارهای چندگانه رابطه مثبتی قرار دارد.

در ادامه گزارش اداره تحقیق و توسعه بورس تهران به بیان مختصر ارتباط شاخص صنایع مختلف بورسی با قیمت دلار پرداخته شده است:

شاخص صنعت شیمیایی

بررسی شاخص صنعت شیمیایی از فروردین ۱۳۹۸ تا خرداد ۱۴۰۲ نشان می دهد این شاخص با نرخ دلارهای چندگانه رابطه مستقیمی دارد:

شاخص فرآورده های نفتی

این شاخص رابطه مثبتی با نرخ دلار دارد. اداره تحقیق و توسعه بورس تهران، نمودار شاخص این صنعت با دلار را بررسی کرده است:

در ادامه این گزارش به نمودار شاخص های صنایع بورسی با دلار پرداخته شده است:

شاخص فلزات اساسی

شاخص صنعت تامین آب، برق و گاز

شاخص صنعت چند رشته ای

شاخص صنعت سیمان

شاخص صنعت ذغال سنگ

شاخص صنعت خدمات مهندسی

شاخص صنعت اطلاعات و ارتباطات

شاخص صنعت رایانه

شاخص صنعت انبوه سازی

شاخص صنعت مالی

شاخص صنعت سرمایه گذاری

شاخص صنعت سایر مالی

شاخص صنعت بیمه

شاخص صنعت حمل و نقل

شاخص صنعت زراعت

شاخص صنعت کاشی و سرامیک

شاخص صنعت استخراج نفت و گاز

شاخص صنعت اداره بازارهای مالی

شاخص صنعت رادیویی

شاخص صنعت بانک

شاخص صنعت کانی غیرفلزی

شاخص صنعت خرده فروشی به جز وسایل نقلیه

شاخص صنعت مواد دارویی

 

شاخص صنعت غذایی به جز قند

 

شاخص صنعت قند و شکر

شاخص صنعت خودرو

شاخص وسایل ارتباطی

شاخص صنعت دستگاه های برقی

شاخص صنعت ماشین آلات

شاخص صنعت محصولات فلزی

شاخص صنعت لاستیک

شاخص صنعت انتشار و چاپ

شاخص صنعت محصولات کاغذی

شاخص محصولات چوبی

شاخص محصولات چرمی

شاخص صنعت منسوجات

شاخص صنعت سایر معادن

شاخص صنعت کانه فلزی

جمع بندی

بررسی اداره تحقیق و توسعه بورس تهران نشان می دهد، نظام ارزی ایران دائما در یک چرخه از سمت شناوری به نظام ارزی میخکوب و بالعکس است. تاثیر رابطه دلار بر بازار سهام یکی از بحث برانگیزترین موضوعات در بازار سرمایه است.

برمبنای این گزارش، تاثیر دلار بر بورس به عوامل مختلفی نظیر، صادرات، واردات، نرخ دلار، ترکیب دارایی ها و بدهی های شرکت بستگی دارد.

اما به طور کلی می توان گفت؛ نرخ دلار نیما تاثیر بسیار بیشتری از نرخ دلار بازار آزاد بر بورس ایران دارد زیرا صنایع صادرات و واردات محور بورسی از نرخ دلار نیما متاثر هستند.