سارینا سیف 
«تجارت‌نیوز» گزارش می‌دهد:
ایران در مسیر کاهش درآمدهای نفتی/ چین به خرید نفت آفریقا روی آورد؟
به دنبال روی کار آمدن دونالد ترامپ و مواجهه دوباره ایران با افزایش تحریم‌ها، موضوع کاهش مشتریان نفتی نیز دوباره بر سر زبان‌ها افتاده است. در تازه‌ترین اقدام، یکی از پالایشگاه‌های مستقل چینی، نفت آفریقا را جایگزین نفت ایران کرده است.
کاهش درآمد نفتی ایران به دنبال مواجهه با تحریم‌های بین‌المللی، موضوعی است که مشکلات بسیاری را به وجود آورده است. مسئولان قصد دارند که نشان دهند تحریم‌ها هیچ اثری بر صادرات نفت نداشته، اما آمار فروش نفت کشور، خود گواهی بر این موضوع است.
پس از اجرای برجام، صادرات نفت ایران به دو میلیون و 800 هزار بشکه در روز هم رسید، اما بعد از خروج آمریکا از این معاهده بین‌المللی، رقم صادرات به یک میلیون بشکه قبل از برجام هم برنگشت و به روزانه کمتر از ۱۰۰ هزار بشکه سقوط کرد.
از آن زمان تاکنون به دنبال تشدید تحریم‌ها علیه ایران، مسئولان کشور، نفت را با تخفیف‌های هنگفت به بزرگ‌ترین واردکننده نفت ایران یعنی چین می‌فروختند.
در همین زمینه، طبق اعلام بلومبرگ، یک پالایشگاه چینی طی اقدامی نادر به جای ایران و روسیه از آفریقا سفارش نفت سبک داده است. این محموله دو میلیون بشکه‌‌ای که پالایشگاه نفتی مستقل لندبریج چین از آفریقا برای دریافت در ماه ژانویه سفارش داده، بسیار شبیه به نفت سبک ایران است. اما به دلایل متعددی این پالایشگاه تشخیص داده است که دیگر از ایران خرید نکند.
ایران مزیت خود را از دست داد؟
بلومبرگ روز پنج‌شنبه 24 آبان ماه با استناد به منابع تجاری گزارش داده که پتروپالایشگاه لندبریج که اخیرا پس از تعطیلی طولانی‌مدت فعالیت خود را از سر گرفته است، با ورود به ژانویه، دو میلیون بشکه نفت خریداری کرده است؛ اما نه از فروشندگان همیشگی خود یعنی روسیه و ایران.
چنین پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌هایی، عمدتا نفت روسیه و ایران را می‌خرند، چراکه نفت آن‌ها ارزان‌تر و با تخفیف بیشتری به فروش می‌رسد و مسیرهای تحویل کوتاه‌تری دارند. اما گویا شرایط تغییر کرده و نفت دیگر کشورها برای چین جذاب‌تر است. چراکه این پالایشگاه در ماه ژانویه، نفت خود را از آفریقای جنوبی خریداری کرده است.
بلومبرگ مدعی شده است که دلیل خرید نفت آفریقا توسط پالایشگاه‌های کوچک چینی، دو مورد می‌تواند باشد. با روی کار آمدن ترامپ، بسیاری از تحلیل‌گران عنوان کرده‌اند که احتمالا تحریم‌های ایران افزایش خواهد یافت و این موضوع منجر به کاهش صادرات نفت ایران خواهد شد.
به گفته تاجران، علاوه بر موضوع احتمال افزایش تحریم‌های آمریکا علیه ایران، عرضه محدودتر نفت خام ایران، با توجه به نگرانی‌ها در مورد تنش بین ایران و اسرائیل، پالایشگاه‌های کوچک چینی را وادار کرده که به گزینه‌های دیگر برای واردات نفت بیندیشند تا از خطرات احتمالی جلوگیری کنند.
به گفته معامله‌گران، نفت خام سبک ایران با تخفیف دو دلاری در هر بشکه به پالایشگاه‌های چینی عرضه می‌شد. این در حالی است که این رقم در ماه گذشته 3.5 دلار بوده است.
ایران در گذشته با جذب پالایشگاه‌های خصوصی چین که خارج از سیستم بانکی بین‌المللی و با ارز رایج در چین معامله می‌کنند، سهم بازار خود را در چین گسترش داد. اما اگر جایگزینی نفت ایران از سوی دیگر پالایشگاه‌های کوچک و مستقل چین ادامه داشته باشد، خریداران نفتی ایران روز به روز کاهش خواهند یافت.
تحریم اثر ندارد؟
محسن پاک‌‌نژاد، وزیر نفت دولت چهاردهم، در حاشیه جلسه چهارشنبه هیئت دولت در جمع خبرنگاران گفت: چه ترامپ و چه بایدن رئیس جمهوری شوند، فرقی ندارد. چون به هر حال بر اساس سازوکارهایی که در وزارت نفت وجود دارد، به صورت مستقل تدابیر برای افزایش فروش نفت در نظر گرفته می‌شود.
او خاطرنشان کرد: هیچ‌گونه دغدغه جدی در خصوص فروش نفت وجود ندارد و راهکارهای مورد نظر در این خصوص آزموده و تجربه آن کسب کرده شده است.
مشخص نیست اگر دغدغه‌ای در خصوص فروش نفت وجود ندارد، چرا به‌رغم افزایش تخفیف نفتی، یکی از مشتریان نفتی ایران دیگر حاضر به واردات نفت از ایران نیست؟ چرا حساب سرمایه‌گذاری نفت و گاز و حساب ذخیره‌سازی گاز که باید از محل درآمدهای نفتی تامین شود، در بودجه سال آینده پیش‌بینی نشده است؟
پیش‌تر مرتضی بهروزی‌فرد، کارشناس انرژی، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز متذکر شد: اگر ترامپ تصمیم داشته باشد که به چین فشار وارد کند تا واردات نفت از ایران را کم کند یا به صفر برساند، چین هم از آمریکا حمایت خواهد کرد. چرا که چین مراوده‌ای بیش از یک تریلیون دلار با آمریکا داشته و متاسفانه آمریکا می‌تواند به چین به جهت کاهش واردات نفت از ایران فشار وارد کند.
با توجه به شواهد موجود، مشخص است که اگر مسئولان در زمینه افزایش درآمد نفتی، به تحریم‌ها توجهی نداشته باشند، اوضاع بدتر از حال حاضر خواهد شد و دیگر همین درآمد اندک نفت هم از دست خواهد رفت.
افزایش ریسک خرید نفت از ایران
مبنای فروش نفت ایران، نفت برنت است. همیشه نفت برنت با نفت کشورهای عضو اوپک حدود سه دلار اختلاف قیمت دارد و بالاتر از قیمت نفت کشورهای خلیج فارس است. از این رو، تخفیف ایران برای نفت سبک حدود سه دلار و در حالت کلی بیش از شش دلار است.
در حال حاضر قیمت نفت ایران پایین‌تر از قیمت نفت آفریقاست، اما پالایشگاه لندبریج چین، حاضر شده است که نفت آفریقا را با قیمت بالاتر خریداری کند.
این بدان معناست که اگر تمهیدات لازم اندیشیده نشود و اثر تحریم‌ها دائما انکار شود، ممکن است خریداران نفتی ایران روز به روز کمتر شوند و ریسک خرید از ایران را حتی با وجود افزایش تخفیف نفتی نپذیرند.
برای مطالعه بیشتر صفحه سوخت و انرژی را دنبال کنید.
نظرات