تسهیلات ارزی صندوق توسعه به چه کسانی رسید؟ / امانت ۱۵ میلیارد دلاری به موسسات عمومی!

به گزارش تجارت‌نیوز، مرکز پژوهش‌های مجلس در بررسی لایحه بودجه سال 98 کل کشور به واکاوی عملکرد صندوق توسعه ملی از زمان تاسیس تا ( 31 شهریور ماه سال 97) پرداخته است.

در این گزارش آمده است که بررسی عملكرد صندوق توسعه ملی در پرداخت تسهيلات ارزی، سپرده‌گذاری ارزی و تسهیلات ريالی نشان‌دهنده اين موضوع است كه علی‌رغم صراحت اساسنامه صندوق بر مستقل بودن صندوق توسعه ملی از مصارف بودجه‌ای، در سال‌های اخير مصارف صندوق توسعه ملی متاثر از قوانين بودجه‌ای بوده است.

طبق اعلام مرکز پژوهش‌های مجلس بر اساس آخرين گزارش عملكرد صندوق توسعه ملی، مبلغ كل تسهيلات ارزی پذيرش شده توسط صندوق (اعلام وصول شده) تا تاریخ ( 31 شهریورماه 97) معادل 40.3 میلیارد دلار بوده است، از اين مقدار معادل 37.7 ميليارد دلار به مرحله تخصيص ارز (صدورنامه مسدودی به بانک مركزی) رسيده و از مجموع تسهیلات ارزی مسدود شده مبلغی معادل 22 ميليارد دلار به طرح‌های بخش خصوصی، 94 ميليون دلار به طرح‌های بخش تعاونی، 15 ميليارد دلار به طرح‌های بنگاه‌های اقتصادی متعلق به مؤسسات عمومی غيردولتی و 569 ميليون دلار به ساير موارد، اختصاص يافته است.

علي رغم تاكيد قانون بر تخصيص مصارف صندوق به سه بخش عمومی غيردولتی، خصوصی و تعاونی سهم دولت از اين مصارف صفر نيست. همچنین كه از كل مبلغ مسدود شده برای پرداخت تسهیلات از طريق قراردادهای عامليت ارزی، مبلغ 16.8 ميليارد دلار با همكاری بانک‌های عامل و بانک مركزی به مرحله پرداخت قطعی به متقاضيان رسيده است.

علاوه بر تسهيلات مذكور، معادل 11 ميليارد و 350 ميليون دلار برای اعطای تسهيلات جهت اجرای طرح‌های ملی مربوط به حوزه آب، خاك و كشاورزی بر اساس قوانين مربوطه اختصاص يافته است. در اين رابطه گفتنی است كه در مورد «طرح‌های ملی» عامليت بانک‌ها وجود ندارد، بلكه دولت به صورت مستقيم برای بهره‌برداری از پروژه‌های مورد نظر خود كه جنبه كالای عمومی دارند از صندوق توسعه ملی تسهيلات دريافت می‌كند.

در ادامه فهرست پروژه‌هايی كه دولت برای آنها تاكنون از صندوق، تسهيلات ارزی دريافت كرده، ارائه شده است:

الف) معادل 8 ميليارد دلار برای طرح‌های مهار و تنظيم آب‌های كشور،

ب) معادل 1.5 ميليارد دلار براي طرح‌های احيا و توسعه اراضی كشاورزی استان‌های خوزستان و ايلام،

ج) معادل 500 ميليون دلار براي طرح‌های انتقال آب به اراضي سيستان،

د) معادل 500 ميليون دلار براي طرح‌های آبياری تحت فشار،

هـ) معادل 500 ميليون دلار برای طرح‌های آبرسانی به روستاها،

و) معادل 350 ميليون دلار برای تكميل طرح انتقال آب به اراضی سيستان.

همچنین طبق این گزارش در مورد سهم صندوق توسعه ملی از عوايد حاصل از صادرات نفت خام، ميعانات گازی و خالص صادرات گاز در لایحه بودجه سال 1398 می‌توان به نكات ذيل اشاره كرد:

1 . بر اساس بند «الف» تبصره «1» لایحه بودجه سال 1398 سهم صندوق توسعه ملی معادل 20 درصد منابع حاصل از صادرات نفت خام، ميعانات گازی و خالص صادرات گاز در نظر گرفته شده است.

2 . با توجه به فروض دولت در لایحه بودجه سال 1398 جهت برآورد درآمدهای نفتی، سهم صندوق توسعه ملی با در نظر داشتن كاهش سهم صندوق توسعه ملی به 20 درصد، 6.7 ميليارد دلار خواهد بود كه البته با توجه به بيش برآوردی دولت در پيش‌بينی درآمدهای نفتي وصول اين ميزان ورودی دور از انتظار خواهد بود.

3 . تأمين منابع سقف دوم لایحه بودجه 400 هزار ميليارد ريال از محل منابعی از جمله منابع ورودی صندوق توسعه ملی به غير از 14 درصد استفاده شده در سقف اول در نظر گرفته شده است.

4 .در تبصره‌‌هاي «4» ،«18» ،«19» و «21» لایحه بودجه سال 1398 تكاليف ديگری نيز بر منابع صندوق توسعه ملی اعمال شده است. با اينكه تكاليف تبصره‌ای مذكور عمدتاً دارای قيد «از محل برداشت مجاز« و «در چارچوب سياست‌های صندوق» هستند، اما با توجه به شرايط پيشرو الزام است در حد امكان منابع صندوق برای مصارف ضروری در سال‌های آتي پس‌انداز شود.