روسیه باعث حذف ایران از بازار نفت می‌شود؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، با وجود اینکه ایران روزگاری بزرگ‌ترین فروشنده نفت بازار هند به‌حساب می‌آمد اما در حال حاضر معادلات تغییر کرده است. تقویت زمینه‌‌ همکاری میان روسیه و هند باعث تغییر صحنه بازی در بازار انرژی شده است. نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند هم در نشست عمومی مجمع اقتصادی شرق (EEF) بر وجود فرصت‌های پرشمار همکاری میان دهلی و مسکو در بازار انرژی تاکید کرده بود.

مودی از نقش مثبت کریدور بین‌المللی شمال-جنوب (INSTC) در نقل و انتقالات صحبت کرد. کریدوری که براساس گزارش روزنامه اکونومیک تایمز، طی سه ماه گذشته در جریان تحریم‌های غرب علیه روسیه تسهیل‌گر روابط تجاری میان هند و روسیه بوده است.

این مسیر اقیانوس هند را از طریق خلیج فارس به روسیه و اروپای شمالی به دریای خزر متصل می‌کند. شالوده احداث این کریدور ۱۲سپتامبر ۲۰۰۰ میان دولت‌های روسیه، ایران و هند به امضا رسید.

نقش ایران در بازی روسیه و هند چیست؟

حال این پرسش مطرح می‌شود که با گسترش روابط تجاری میان دو کشور، نقش ایران در بازار انرژی هند کم‌رنگتر خواهد شد؟ به گفته برخی کارشناسان بازار نفت ، ایران با سوآپ این محصول صرفا نقش واسطه‌ را بازی می‌کند. نقشی که پیش‌بینی می‌شود به‌تدریج زمینه‌ حذف تهران در زمینه تامین بازار انرژی هند را رقم بزند. ضمن‌آنکه سود حاصل از سوآپ ارزش چشم‌گیری در برابر درآمد از دست‌رفته حاصل از فروش نفت به هند را ندارد.

محسن جلیلوند، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفتگو با تجارت‌نیوز درباره جزئیات سوآپ گفت: کشتی‌های باربری ایران باید از طریق دریای خزر نسبت به بارگیری نفت اقدام کنند. حال آن‌که سنگین‌ترین کشتی‌های موجود نهایتا ۱۰ هزارتن ظرفیت دارند. در حالی‌که یک کشتی نفت‌کش باید حداقل ۳۰۰ هزارتن ظرفیت باربری داشته باشد. با این حساب ایران در وهله اول حتی بستر سوآپ نفت را هم ندارد.

وی ادامه داد: بافرض اینکه عملیات سوآپ هم امکان‌پذیر شود، سود چندانی برای ایران نخواهد داشت. به عبارتی تهران صرفا نقش دلال بازار انرژی برای را روسیه بازی می‌کند. البته در زمینه عرضه نفت نیز باید یادآور شد که در حال حاضر عرضه این محصول از سوی ایران به بازار کشورهای چین و هند قاچاق است و باچشم‌پوشی جو بایدن چنین امکانی فراهم شد، بنابراین فعلا راهی جز سوآپ وجود ندارد.

ایران می‌ماند و سوآپ نفت!

جلیلوند عنوان کرد: حال آنکه به‌نظر می‌رسد درآمد حاصل از فروش نفت از سوی کشورهای دریافت‌کننده وصول نمی‌شود. پس عملا این کشورها مشتری ایران نیستند. ضمنا افزایش فعالیت روسیه برای تسخیر بازار نفت محدودیت‌های بیشتری را برای ایران رقم زده می‌زند. مصداق بارز آن نیز ارائه تخفیف‌های بیشتر است که به‌تدریج همان بازار محدود ایران را هم کساد کرده است.

این کارشناس مسائل بین‌الملل ادامه داد: از همین رو حداکثر فعالیتی که می‌توان برای ایران در بازار انرژی تعریف کرد سوآپ است. ضمن‌ آنکه در این زمینه هم محدودیت‌های زیادی وجود دارد. مثلا برای سوآپ نفت به هند باید دید پالایشگاه‌های این کشور با نفت ایران تنظیم هستند یا خیر؟

هزینه حمایت مسکو از تهران چقدر است؟

جلیلوند درباره اقدامات روسیه و تاثیر آن بر بازار نفت ایران توضیح داد: در دنیا هر کشور در جهت منافع خود قدم برمی‌دارد. میان روسیه و ایران رابطه ترازی وجود ندارد و کفه ترازوی سوددهی به سود روسیه سنگینی می‌کند.

وی در پایان گفت: تنها راهبرد بلند مدت موجود در این بازی حفظ منافع ملی کشور است. ایران در حال حاضر با بازی در زمین روسیه امنیت خود را تضمین می‌کند. به این صورت‌ که روسیه در نشست‌هایی مانند شانگهای حامی ایران باشد و تهران نیز با چشم‌پوشی از یکسری منافع اقتصادی، هزینه این حمایت را پرداخت می‌کند.

بر اساس این گزارش روسیه در تقلای گسترش بازار انرژی خود حرکت می‌کند که به‌نظر می‌رسد تا به امروز موفق عمل کرده است. از همین رو می‌توان گفت فعالیت‌ها اینچنینی روسیه به نفع ایران نیست. همان‌طور که تهران به‌تدریج شاهد از دست رفتن بازارهای محدود انرژی و مشخصا نفت بوده است. اما در موازنه قدرت گویا باید کوتاه آمد و در ازای دریافت یک سری امتیازات هزینه‌هایی پرداخت. هرچند به‌نظر نمی‌رسد امتیازهای اخذ شده ارزش چنین هزینه‌ای را داشته باشند.

طبیعتا کشورهایی مانند هند با وجود عرضه‌کننده‌ای همچون روسیه دل به بازار ایران خوش نمی‌کنند. چراکه فارغ از دریافت تخفیف‌های بیشتر از سوی روسیه، این کشور تحت تحریم‌های کمتری قرار دارد و قاعدتا ریسک معامله با آن کم‌خطرتر است.

برای مطالعه بیشتر درباره حوزه انرژی خبر ایران نفت خود را ارزان‌‌تر از روسیه می‌فروشد را بخوانید.