آیا چین به ایران پشت کرد؟ / ریاض پکن را قاپید؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، موضع‌گیری اخیر شی‌جین‌پینگ، رئیس جمهوری چین در شورای همکاری خلیج فارس و امضای بیانه‌ای برعلیه ایران بسیار خبر ساز شده است. یک تحلیلگر سیاسی اعتقاد دارد چین احتمالا عربستان سعودی را هم‌پیمان قابل اتکاتری یافته است!

امیر پسنده‌پور دیپلمات سابق و تحلیلگر مسائل بین‌الملل با اشاره به موضع گیری اخیر چین، عنوان کرد: این بیانیه نشان می‌دهد روابط چین با کشورهای حوزه خلیج فارس به مراتب محکم‌تر و راهبردی‌تر از آنچه تصور می‌شد در جریان است.

منافع چین در خطر است؟

پسنده‌پور به تجارت‌نیوز گفت: تاکید بر اینکه امنیت کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، امنیت چین است می‌تواند نکته قابل توجهی باشد. این مسئله پیام جدی در بردارد؛ چینی‌ها از مدت‌ها قبل علاقه داشتند در حوزه های مختلف اقدام به سرمایه گذاری در منطقه کنند. طبیعتا عنصری که این اهداف را قابل اجرا می کند وجود امنیت در منطقه است، طبیعتا هرگونه عامل برهم زننده امنیت می‌تواند منافع چینی‌ها را در منطقه در معرض خطر قرار دهد.

امیر پسنده پور-تحلیلگر سیاست خارجی

وی ادامه داد: این موضوع بسیار مهم و جدی است، در کنار آن باید به رسمیت شناختن فرد یا گروهی در یمن نیز حائز اهمیت است. این جریان یمنی که مورد حمایت عربستان سعودی و شورای همکاری خلیج فارس است نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. این موضوع نشان می‌دهد سیاست نگاه به شرق صرفا نمی‌تواند راهگشا باشد. اینکه ما بخواهیم روابط راهبردی با کشورهای شرقی داشته باشیم کفایت نمی‌کند.

عربستان برای چینی‌ها قابل اتکاتر است؟

این دیپلمات سابق با یادآوری خروج نیروهای امریکایی از خاورمیانه بیان کرد: همراهی چینی‌ها در مواضع اتخاذ شده نسبت به جمهوری اسلامی ایران بسیار جدی است. بعد از خروج ایالات متحده از خاورمیانه و رفتن به سمت چین، شاهد نظم جدیدی در منظقه هستیم. سابقا بعد از پایان جنگ سرد شاهد بودیم که برخی از کشورهای منطقه در بلوک امریکا قرار گرفته و با یک پیمان با امریکا نظم جدیدی را ایجاد کردند.

وی افزود: اما حالا با خروج ایالات متحده از خاورمیانه، منطقه به عنوان یک زیرسیستم و تابع نظم جهانی شاهد یک تحول اساسی برگرفته از تغییر آرایش نظم نوین جهانی است. بعد از جنگ اوکراین و تغییر دکترین سیاست خارجه ایالات متحده نیز این دست تغییرات کلید خورده است.

این کارشناس ادامه داد: در این مرحله است که بازیگران منطقه‌ای مانند ایران، عربستان سعودی، ترکیه و… امکان ایفای نقش بسیار مهمی را خواهند داشت. هم‌پیمانی چین با سعودی می‌تواند این پیام را برساند که چین به این نتیجه رسیده که ریاض می‌تواند بازیگر قابل اتکاتر و قابل اعتناتری در نظم جدید منطقه باشد.

پسنده‌پور اظهار کرد: از طرفی هم چینی‌ها نگاه ویژه‌ای به مسئله انرژی در منطقه دارد. نباید فراموش کرد چین هیچ‌گاه منافع خود را فدای کشور دیگری نمی‌کند. این پیام تکراری که در عرصه سیاست خارجی کشورها منافع خود را در اولویت قرار می‌دهند بار دیگر در موضع‌گیری اخیر چین دریافت شد. اما متاسفانه برخی در تلاش هستند در شبکه‌های اجتماعی این موضوع را توجیه کنند!

تغییر موضع چین در قبال ایران؟

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل به تجارت‌نیوز گفت: شاید کمی زود باشد که بگوییم چین موضعش در قبال جمهوری اسلامی ایران را تغییر داده است. اما آنچه که از رفتار چینی‌ها می‌توان دریافت کرد این است که آنها به خوبی می‌دانند عدم احیای برجام، امکان برقراری رابطه اقتصادی با ایران را سخت و حتی غیرممکن می‌کند.

وی افزود: باید به خاطر آورد که پکن در قبال تحریم‌های روسیه که پس از تجاوز روسیه به خاک اوکراین صورت گرفت هیچگونه انعطاف و سهل‌گیری را از خود نشان نداد. چین هیچ تلاشی برای ایجاد تسهیلاتی جهت دور زدن تحریم‌ها برای روسیه نکردند.

پسنده‌پور در پایان خاطرنشان کرد: در نهایت می‌توان گفت احتمالا تغییر مواضعی از سوی پکن در قبال تهران شکل خواهد گرفت. اما با توجه به روحیه محافظه کارانه چین انتظار می‌رود این تغییرات نامحسوس و کاملا محتاطانه باشد.