قیمت نفت پس از خروج قطر از اوپک چه می‌شود؟

قطر اولین کشور عربی بود که پس از تاسیس سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در سال 1960 به آن پیوست و حالا اولین کشور عربی است که تصمیم گرفته از آن خارج شود.

به گزارش تجارت‌نیوز به نقل از اکونومیست، در سوم دسامبر، سعد الکعبی، وزیر انرژی این کشور، اعلام کرد که کشورش قصد دارد با هدف تمرکز بر تولید گاز بیشتر، کارتل نفتی اوپک را ترک کند. طی دو دهه گذشته و از سال 1995 تاکنون، پس از آنکه گابن از اوپک خارج شد، قطر اولین کشوری است که قصد دارد از سازمان کشورهای صادرکننده نفت خارج شود. اندونزی که واردکننده خالص نفت است، عضویت خود را در سال 2016 به حالت تعلیق درآورد.

قطر کشور کوچکی که تنها 2.7 میلیون نفر جمعیت دارد، بزرگ‌ترین صادرکننده ال‌ان‌جی (گاز طبیعی مایع) در جهان است و بازیگر بسیار کوچکی در بازار نفت محسوب می‌شود. این کشور روزانه حدود 600 هزار بشکه نفت استخراج می‌کند. در میان 15 عضو اوپک، قطر رتبه یازدهم را دارد و کمتر از دو درصد از تولید نفت کارتل را به خود اختصاص داده است. این کشور قابلیت مازاد تولید را ندارد و به این ترتیب حضور قطر در اوپک تاثیری بر این سازمان ندارد و بالعکس.

با این حال، به نظر می‌رسد این تصمیم بیش از آنکه اقتصادی باشد، سیاسی است. بیش از نیمی از اعضای اوپک از کشورهای خاورمیانه هستند که به‌رغم مخالفت‌های سیاسی با یکدیگر همکاری می‌کنند. حتی ایران و عربستان سعودی هم موفق شده‌اند زمینه‌های مشترک همکاری در اوپک داشته باشند. اما تحریم‌های تجاری علیه قطر که از ژوئن 2017 شروع شد، در نهایت در این کارتل شکاف ایجاد کرد. دو کشور از چهار کشوری که ارتباطات دیپلماتیک خود را با بحرین پایان داده و این کشور را تحریم کرده‌اند، از اعضای اوپک هستند. مهم‌ترین آنها عربستان سعودی، رهبر سازمان اوپک است.

به عقیده نویسنده، روابط اعضای اوپک رو به افول است و این اتفاق در حالی می‌افتد که در حال حاضر تنها یک‌سوم از 99 میلیون بشکه نفت تولیدی در روز از سوی اعضای این سازمان تولید می‌شود.

ماه گذشته آمریکا و روسیه، که هیچ‌کدام عضو اوپک نیستند، در مجموع بیش از تولید عربستان سعودی نفت تولید کردند. در سوم دسامبر، قیمت نفت حدود دو درصد افزایش یافت که بخشی از این افزایش قیمت مربوط به تصمیم کانادا برای محدود کردن عرضه میدان نفتی استان آلبرتا می‌شود. این میدان نفتی در کانادا، کشوری که از اعضای اوپک هم نیست، در نظر دارد تولید روزانه خود را کاهش داده و به 325 هزار بشکه برساند.

با این حال، اعضای اوپک، به‌ویژه عربستان سعودی ظرفیت مازاد تولید را دارند و در صورت تصمیم‌گیری می‌توانند سیاست‌هایی را در پیش بگیرند که قیمت نفت کاهش یابد.

رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ از این کشورها خواست تا با توجه به تحریم‌های ایران و احتمال کاهش عرضه جهانی، تولید خود را افزایش دهند. عربستان در این زمینه با آمریکا همکاری کرد و تولید خود را روزانه 350 هزار بشکه افزایش داد. به دنبال این افزایش تولید اما، یک روز پیش از اجرایی شدن دور دوم تحریم‌ها، مقامات آمریکایی به هشت مشتری نفتی ایران معافیت دادند تا به صورت موقت و به میزان محدودی از این کشور نفت خریداری کنند. قیمت نفت که اوایل نوامبر 73 دلار به ازای هر بشکه بود در پایان نوامبر به 59 دلار سقوط کرد. عربستان که درباره معافیت‌ها اطلاعی نداشت، از تصمیم آمریکا ناخشنود شد. این کشور برای جبران کمبود بودجه خود به نفت 88 دلاری نیاز دارد.

اجلاس اوپک پنج‌شنبه ششم دسامبر در وین برگزار می‌شود. عربستان سعودی به عنوان رهبر اوپک امیدوار است که مذاکرات به سمتی پیش برود که کاهش تولید 500 هزار بشکه در روز محقق شود. اما هنوز مشخص نیست که سایر تولیدکنندگان بر سر میزان مشخصی برای کاهش موافقت کنند. ولادیمیر پوتین ماه گذشته اعلام کرد که نفت 60 دلاری برای کشورش خوب است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که با نفت 53 دلاری نه سودی عاید روسیه می‌شود نه این کشور متحمل ضرر می‌شود.

قیمت‌های بالاتر قطعا عصبانیت ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا را که بزرگ‌ترین متحد عربستان سعودی است، به دنبال دارد.

ترامپ از اوپک متنفر است. از دیدگاه او کارتل اوپک باید قیمت‌ها را کاهش دهد. رئیس‌جمهور آمریکا به افزایش قیمت‌ها به 78 دلار در ماه سپتامبر اعتراض کرد. برخی از اعضای کنگره در آمریکا به دنبال احیای لایحه نوپک (NOPEC) و تصویب آن هستند. این قانون یک قرن قبل برای شکستن امپراطوری نفت جان راکفلر مورد استفاده قرار گرفت. قانون نوپک می‌تواند به آمریکا این امکان را بدهد تا از تبانی‌ها و توافق‌های اعضای اوپک شکایت کند. باراک اوباما و جورج بوش تهدید کردند که از حق وتوی خود استفاده خواهند کرد اما به نظر می‌رسد که ترامپ برخلاف روسای‌جمهور قبلی عمل کند.

پس از اجرای تحریم‌ها علیه قطر، مقامات این کشور بازی دیپلماتیک هوشمندانه‌ای را شروع کردند. به عنوان مثال، قطر به تازگی اعلام کرده، 1.8 میلیارد دلار برای ارتقا و گسترش پایگاه هوایی العدید هزینه خواهد کرد.

العدید اصلی‌ترین پایگاه هوایی آمریکا در منطقه است. وزیر دفاع قطر اعلام کرده که کشورش در حال ارتقای پایگاه هوایی العدید با هدف میزبانی تعداد بیشتری از پرسنل ارتش آمریکاست و امیدوار است حضور نظامی واشینگتن در این پایگاه دائمی شود.

نویسنده معتقد است در پیش گرفتن چنین سیاست‌هایی از یک‌سو و خروج از اوپک، از قطر در برابر دعاوی احتمالی در مورد تامین مالی تروریسم و همچنین توئیت‌های رئیس‌جمهور خشمگین آمریکا محافظت می‌کند.