آینده دلار دولتی چه خواهد شد؟

فریبا تاجدینی: آینده قیمت دلار یکی از دغدغه‌ اصلی فعالان اقتصادی، سرمایه‌گذاران و حتی مردم عادی است. مرتضی عزتی، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس تهران در گفت‌و‌گو با تجارت‌نیوز به سوالاتی در این باره پاسخ می‌دهد.

با توجه به خروج آمریکا از برجام و احتمال کاهش درآمدهای ارزی کشور، استراتژی ارزی بدون برجام دولت چه می‌تواند باشد؟

دولت هنوز موضع خود را در خصوص استراتژی‌های جدید ارزی اعلام نکرده و من نیز اطلاع جدیدی ندارم، اما فکر می‌کنم اگر درآمدهای ارزی کاهش یابد و ایران نتواند نفت بفروشد و نتواند پول نفت را وارد حساب‌های ملی کند، من پیش‌بینی می‌کنم دولت بدش نمی‌آید که نرخ دلار را افزایش دهد.

منظور این است در آینده‌ای نزدیک این امکان وجود دارد که دولت از سیاست تک نرخی دلار صرف نظر کند و دست از کنترل دلار بردارد؟

می‌توان گفت این احتمال وجود دارد که باز هم سیاست تک نرخی دلار اما در قیمتی بالاتر را اعمال کند، اما اگر تحریم‌ها تاثیر نکند و ما بتوانیم نفت خود را بفروشیم و درآمدهای نفتی وارد اقتصاد شود، آن‌وقت ممکن است دلار همچنان قیمت فعلی خود را حفظ کند.

بسیاری از کارشناسان معتقدند تنها راه نجات کاهش درآمدهای ارزی، افزایش قیمت دلار است، این ادعا تا چه اندازه می‌تواند صحیح باشد؟

با قطعیت چیزی معلوم نیست، باز هم تاکید می‌کنم اگر درآمدهای ارزی کاهش پیدا نکند و انتقال درآمدهای ارزی به حساب‌های ایران با مشکل اساسی مواجه نشود شرایط فعلی ادامه دارد اما اگر وضعیت جدیدی به وجود آید که مانع ورود ارز به داخل حساب‌های ملی ایران شود، احتمالا قیمت دلار تا حدی بالا برود که بتواند از نظر ارزی بودجه مورد نیاز را تامین کند، اما باز هم تمایل دولت این نیست که نرخ‌ها بالاتر برود مگر اینکه اقتصاد ایران در شرایط استثنایی قرار بگیرد و دولت وسوسه شود برای حل مشکلات ارزی به افزایش قیمت دلار تن بدهد.

در صورتی که اجازه فروش نفت به ایران داده نشود، آیا بنا بر ادعای عربستان این کشور می‌تواند کمبود نفتی که از عدم فروش نفت ایران در جهان به وجود می‌آید را تامین کند؟

بله ، این امر امکان‌پذیر است؛ با یک سری جابه‌جایی‌هایی که در بازار نفت صورت می‌گیرد، این میزان کمبود نفت که ناشی از کاهش فروش نفت ایران است توسط عربستان و کشورهای دیگر قابل تامین است. به صورت کلی بخشی از نفت مورد نیاز جهان که قرار است از بازار نفت ایران تقاضا نشود در بازارهای دیگر قابل جبران است اما بخشی دیگر را ناچار هستند همچنان از ایران تامین کنند، از این رو دولت ما در تلاش است آمریکا را تحت فشار قرار دهد تا ورود درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت و فراورده‌های نفتی انجام شود.

آیا بهتر نیست دولت برای تعدیل قیمت دلار دست صرافی‌ها را باز بگذارد؟ زیرا آنها اعتقاد دارند نرخ دلار اعلام شده از سوی دولت خیلی پایین و غیرواقعی است.

اگر اقتصاد ما در شرایط عادی اقتصادی به سر می‌برد، این بازار بود که قیمت دلار را تعیین می‌کرد اما اگر در شرایط ویژه اقتصادی باشیم، در این شرایط بازار نمی‌تواند تعیین کننده خوبی برای قیمت دلار باشد. در شرایط ویژه، تنها کنترل، نظارت و هدایت دولت می‌تواند موثرتر واقع شود.