به گزارش تجارت نیوز، بحران ناترازی انرژی در کشور، مثل دومینویی که هر روز ضربه تازه‌ای به صنایع می‌زند، حالا به جایی رسیده که واحدهای تولیدی نه با خاموشی‌های مکرر، بلکه با یک تله چندلایه دست‌وپنجه نرم می‌کنند. ابتدا دولت در واکنش به شدت گرفتن قطعی‌ها، نسخه‌ای با عنوان خرید دیزل ژنراتور برای صاحبان صنایع پیچید. کارخانه‌ها و کارگاه‌ها که می‌دانستند این دستگاه‌ها نه توان کار طولانی دارند و نه پاسخگوی بار واقعی خطوط تولید هستند با این حال به امید آنکه چرخ تولیدشان متوقف نشود، زیر بار هزینه‌های هنگفت رفتند و ژنراتور خریدند. اما دیری نپایید که این نسخه کوتاه‌مدت هم با عدم سهمیه گازوئیل ابتر ماند.
مشکل اصلی آنجاست که سوخت کافی برای به‌کارگیری ژنراتورها تخصیص داده نشده است. سهمیه گازوئیل که قرار بود مسکنی موقت برای صنایع باشد، نه‌تنها کفاف تولید را نمی‌دهد بلکه در عمل به مانعی تازه تبدیل شده است. امروز پیدا کردن چند هزار لیتر گازوئیل برای یک واحد تولیدی به گفته بسیاری از فعالان صنعتی به اندازه یافتن الماس دشوار شده است. این در حالی است که در بازار آزاد هر میزان سوخت با قیمت‌های گزاف به‌راحتی پیدا می‌شود. همین تناقض، پرسش‌های جدی ایجاد کرده است که اگر گازوئیل در کشور کمیاب است، چرا در بازار آزاد وفور دارد؟ و اگر کمیاب نیست، چرا شبکه رسمی توزیع آن‌چنان محدود و ناکارآمد عمل می‌کند؟
نسخه‌ای که به جای درمان، درد تازه ساخت / صنایع از کمبود سهمیه گازوئیل به ستوه آمدند
اکنون مقام‌های دولتی از طرح‌های تازه‌ای برای رفع این بحران خبر می‌دهند. حشمت‌الله عسگری، معاون اقتصادی استانداری تهران، اعلام کرده که با نصب کنترل هوشمند روی مولدهای تولید برق، سوخت دوم آنها نیز تأمین و روند توزیع اصلاح می‌شود.
به گفته او از این پس به تناسب برقی که هر واحد تولید می‌کند، گازوئیل موردنیاز آنها تخصیص می‌یابد، اما پرسش اصلی اینجاست که اگر دولت قادر به تأمین پایدار سوخت است، چرا تاکنون صنایع از کمبود سهمیه گازوئیل به ستوه آمده‌اند و چرا دبیران انجمن‌های مختلف صنعتی یکی پس از دیگری از نارضایتی و ناتوانی واحدها در ادامه فعالیت سخن می‌گویند؟
ژنراتورهایی که امروز خریداری می‌شوند هم انرژی را اتلاف می‌کنند و هم راندمان بسیار پایینی دارند / دولت می‌تواند به جای توصیه به خرید ژنراتورهای ناکارآمد، نیروگاه‌های مشارکتی ایجاد کند
آرش نجفی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی، با اشاره به خرید ژانرتور برای صنایع به تجارت‌نیوز گفت: این مساله باید در سطح کلان اقتصاد کشور حل شود. متأسفانه تصمیمات جزیره‌ای گرفته می‌شود. تصمیم جزیره‌ای زمانی گرفته می‌شود که یک مشکل موقت و کوتاه‌مدت وجود داشته باشد و بتوان آن را ظرف یک سال حل کرد. اما مشکل انرژی در ایران، یک‌ساله و کوتاه‌مدت نیست. با این حال دولت نه‌تنها مسائل ریشه‌ای و بلندمدت را حل نمی‌کند، بلکه با همین نگاه سطحی تصمیم‌های جزیره‌ای می‌گیرد و این واقعاً مایه تأسف است.
وی افزود: دولتی که مدعی است مشکل مالی دارد، دست‌کم می‌تواند به جای تحمیل هزینه‌های گزاف خرید ژنراتور به صنایع، راهکار دیگری ارائه کند. دولت می‌تواند به جای توصیه به خرید ژنراتورهای ناکارآمد، نیروگاه‌های مشارکتی ایجاد کند. در این مدل، دولت باید پیشگام شود و نیروگاه‌ها را با سهام و سرمایه صنایع احداث کند تا تولیدکنندگان بتوانند با راندمان بالا فعالیت کنند.
او توضیح داد: ژنراتورهایی که امروز خریداری می‌شوند، نه‌تنها دستگاه‌های به‌روز و کارآمدی نیستند بلکه راندمان پایینی دارند و هم باعث اتلاف سوخت و هم اتلاف سرمایه می‌شوند. مسئولانی که چنین تصمیماتی می‌گیرند، اقتصاد انرژی را نمی‌شناسند. راه‌حل حوزه انرژی این نیست که دو روز برق صنایع را قطع کنند و بعد بگویند بروید ژنراتور بخرید و پول هنگفتی برای آن بپردازید تا در ازای آن سهمیه گازوئیل بگیرید.
اقدامات دولت ناترازی تازه‌ای در حوزه گازوئیل ایجاد می‌کند
نجفی با تاکید بر ناکارآمد بودن این ژانراتورها تشریح کرد: این اقدام هم صنعت را به سمت ژنراتورهای بیهوده و ناکارآمد سوق می‌دهد و هم منابع گازوئیل کشور را هدر می‌دهد و در نهایت ناترازی تازه‌ای در حوزه گازوئیل ایجاد می‌کند. چنین سیاست‌هایی نشان می‌دهد که مسئولان نقشه و برنامه مدون توسعه ندارند و فقط می‌خواهند صورت‌مساله امروز را که خودشان ایجاد کرده‌اند، پاک کنند. در حالی که صورت‌مساله اصلی باقی می‌ماند و در عوض چندین مشکل تازه به وجود می‌آید.
او در پایان گفت: امروز حتی مشخص نیست که گازوئیل مورد نیاز صنایع تأمین می‌شود یا خیر. در چنین شرایطی هیچ‌کس نمی‌داند مسأله‌ای حل شده یا صرفا پاک شده است. پرسش مهم اینجاست که وزارت نیرو و وزارت صمت در این زمینه به توافق رسیده‌اند، آیا وزارت نفت می‌تواند زیر بار چنین تعهداتی برود؟
از خاموشی تا بازار سیاه؛ باتلاقی برای تولید
برق شهرک‌های صنعتی حالا دیگر به یک کالای نایاب تبدیل شده است؛ آنقدر که واحدهای تولیدی هفته‌ای سه تا چهار روز تمام را با خاموشی سپری می‌کنند. خاموشی‌هایی که نه فقط خطوط تولید را متوقف می‌کند، بلکه به تعبیر بسیاری از صنعتگران، تولید را از معنا تهی کرده است.
مسئولان اما همچنان وعده می‌دهند و راهکارهایی نیمه‌کاره ارائه می‌کنند؛ وعده‌هایی که تولیدکننده را به جای نجات به باتلاقی از بحران‌ها سوق داده است. بحرانی که از قطع برق آغاز شد، با خرید ژنراتور ادامه یافت و حالا در بازار سیاه سوخت به نقطه اوج خود رسیده است. زمانی که کشوری در تأمین برق، گاز و حتی سوخت با ناترازی مزمن دست‌وپنجه نرم می‌کند، چگونه قرار است سهمیه گازوئیل اضافی برای چرخاندن ژنراتورها پیدا شود؟
از سوی دیگر یکی از مشکلات بزرگ امروز رها کردن صنایع در میانه راه است؛ دولت نه‌تنها راهکاری پایدار برای آینده ارائه نکرد، بلکه همان نسخه موقتی خود را هم نیمه‌کاره رها کرد و امروز حتی قادر به تامین سهمیه سوخت وعده داده‌شده هم نیست.
برای مطالعه بیشتر گزارش گازوئیل کمیاب‌تر از مواد مخدر را در صفحه تجارت‌نیوز بخوانید.
