به گزارش تجارت نیوز، بازار خودرو ایران همچنان در شرایطی انحصاری به سر می‌برد و مصرف‌کنندگان در نبود رقبای واقعی ناچار به انتخاب از میان گزینه‌های محدود داخلی هستند. در این میان بر اساس گزارشی که صداوسیما منتشر کرده، شرکت ایران خودرو از ابتدای سال جاری تاکنون هیچ‌گونه عرضه‌ای به بازار نداشته و اعلام کرده این روند تا زمان اصلاح قیمتی محصولات ادامه دارد.
به دنبال انتشار این گزارش، تجارت‌نیوز موضوع را از واحد روابط عمومی ایران خودرو پیگیری کرد که آنها حاضر به پاسخگویی نشدند و گفتند خود در حال تهیه گزارشی هستند که به‌زودی منتشر می‌شود.
اکنون در حالی تلویزیون دولتی از صفر بودن فروش ایران خودرو در سال جاری خبر داده که پس از واگذاری سهام دولتی این شرکت، گمان می‌رفت مشکلات عرضه تا حدودی حل شود، اما بزرگ‌ترین تولیدکننده خودرو ایران همچنان با ترفندهای مختلف اقدام به گروکشی می‌کند.
شیوه‌ای که اکنون ایران خودرو در پیش گرفته در سنوات گذشته پاسخ داده و بعید نیست این بار نیز دولت مغلوب خواسته‌های عجیب این شرکت شود. اما آیا ایران خودرو حاضر است هم امتیازاتی که از دولت دریافت می‌کند صفر شود و در مقابل آزادسازی قیمت هم رخ دهد؟
ایران خودرو به دنبال تعمیق انحصار بازار
بازار خودرو ایران در انحصار دو خودروساز بزرگ داخلی یعنی ایران خودرو و سایپا قرار دارد. گرچه در سال‌های اخیر وعده‌هایی درباره آزادسازی واردات خودرو و شکستن این انحصار داده شد، اما نه‌تنها این وعده‌ها به شکل موثری عملیاتی نشد، بلکه مخالفت‌های آشکار و پنهان با واردات خودرو باعث شد سهم خودروهای وارداتی در بازار همچنان ناچیز باقی بماند.
در چنین شرایطی توقف عرضه از سوی بزرگ‌ترین خودروساز کشور نمی‌تواند تنها یک تصمیم اقتصادی باشد. این تصمیم به‌نوعی اهرم فشاری بر نهادهای نظارتی و تصمیم‌گیر تلقی می‌شود تا ایران خودرو بتواند قیمت محصولاتش را با خواست و منطق خود افزایش دهد.
این مساله زمانی پیچیده‌تر می‌شود که درمی‌یابیم شرکت مورد نظر همچنان از یارانه‌های مستقیم و غیرمستقیم دولتی و حمایت‌های ساختاری گسترده برخوردار است. بهره‌مندی از معافیت‌های مالیاتی، دسترسی آسان به منابع بانکی و حمایت‌های تعرفه‌ای از تولیدات داخلی از جمله ابزارهایی هستند که دولت برای حمایت از صنعت خودروسازی در اختیار این شرکت قرار داده است.
پرسش اصلی اینجاست که آیا ایران خودرو در قبال توقف فروش به بازار حاضر است از این حمایت‌ها نیز چشم‌پوشی کند؟
ایران خودرو زمانی تصمیم به توقف عرضه محصولاتش گرفته که بر اساس اعلام خود شرکت تولید محصولات سواری در فروردین ۱۴۰۴ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۶ درصد افزایش پیدا کرده است. پرسش اساسی این است که اگر فروش متوقف شده، ادامه تولید با چه هدفی انجام می‌شود؟ آیا خودروهای تولیدشده در انبارها دپو شده‌اند تا در زمان دلخواه شرکت با قیمت‌های جدید وارد بازار شوند؟
سکوت دستگاه‌های نظارتی و سیاست‌گذار در برابر چنین تصمیم‌هایی زمینه را برای تکرار این رفتار در آینده نیز فراهم می‌کند. زمانی که بازار در انحصار چند بازیگر محدود است و واردات نیز در عمل متوقف شده، شرکت‌هایی مانند ایران خودرو می‌توانند با ابزارهایی چون توقف عرضه تعادل بازار را بر هم زنند و اهداف قیمتی خود را پیگیری کنند. چنین تصمیماتی فشار مضاعفی بر بازار خودرو و مصرف‌کننده وارد می‌کند.
حال آیا این بار دستگاه‌های نظارتی با ورود به ماجرای گروکشی جدید ایران خودرو در حمایت از مصرف‌کننده گامی برمی‌دارند یا باز هم زور خودروساز به تمام نهادهای دولتی و حاکمیتی می‌چربد؟
البته با توجه به اخباری که درباره احتمال عرضه مجدد خودرو در بورس کالا منتشر شده، بعید نیست محصولاتی که خودروسازان دپو می‌کنند این بار با قیمت‌های بالاتر سر از بورس دربیاورند. بازاری که منجر به شکل‌گیری قیمت سوم خودرو می‌شود و با روش عرضه‌ای که وجود دارد، به‌جای شفاف‌سازی سبب ایجاد رانت و فساد جدیدی شود.
برای مطالعه بیشتر عرضه خودرو در بورس به تعمیق بازار سرمایه و کشف واقعی قیمت‌ها منجر می‌شود را بخوانید.
