بررسی تأثیر واردات خودرو توسط ایرانیان مقیم خارج از کشور بر بازار

به گزارش تجارت نیوز، تعرفه خودروهای بنزینی بین ۱۱۰ تا ۱۶۵ درصد و خودروهای برقی، پلاگین هیبرید و هیبرید بین ۴ تا ۱۰۰ درصد تعیین شده است. طبق این آیین‌نامه، ایرانیان دارای اقامت معتبر در خارج کشور که پیش از اعلام آن مقیم بوده‌اند، می‌توانند یک دستگاه خودرو در سال وارد کنند. بازار خودروهای دست‌دوم و وارداتی، همواره به تغییرات تعرفه‌ای حساس بوده و حالا این پرسش مطرح است که این اتفاق چه تأثیری بر قیمت‌ها و جریان عرضه خواهد داشت؟
علی خسروانی، نایب‌رئیس انجمن نمایشگاه‌داران خودروی تهران، در گفت‌وگو با «ایران» می‌گوید: «پس از اعلام چنین آیین‌نامه‌هایی، معمولاً بازار با فضای ابهام و انتظار مواجه می‌شود، اما این اصلاحیه می‌تواند تأثیر ملموسی بر کاهش قیمت بسیاری از خودروها داشته باشد؛ به ‌شرط آنکه هرچه سریع‌تر به مرحله اجرا برسد.»
نگاه به جدول تعرفه‌ها نشان می‌دهد که هدف دولت، هدایت واردات به سمت خودروهای گران‌قیمت‌تر است؛ خودروهایی که ارزش‌شان در خارج از کشور شکل‌گرفته و ارزبری مستقیم ندارند. خسروانی با اشاره به این موضوع، توضیح می‌دهد: «تعرفه خودروهای برقی و پلاگین هیبرید تغییری نکرده و همچنان ۱۵ درصد است، اما خودروهای هیبرید با موتور بنزینی پرحجم که پیش‌ازاین شامل تعرفه ۱۶۵ درصد می‌شدند، اکنون با تعرفه ۱۰۰ درصد وارد کشور خواهند شد. خودروهایی مانند لندکروزر و لکسوس 700 LX، ترکیبی از موتور برقی و بنزینی دارند و با تعرفه جدید، ورودشان برای ایرانیان مقیم خارج از کشور مقرون‌به‌صرفه‌تر خواهد شد.»

تأثیر بر خودروهای کارکرده خارجی بازار

این تغییر، علاوه بر افزایش جذابیت واردات خودروهای خارجی و هیبریدی، به شکل غیرمستقیم می‌تواند بازار خودروهای میان‌رده و دست‌دوم را نیز تحت تأثیر قرار دهد. خسروانی می‌گوید: «خودروهای با حجم موتور ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ سی‌سی که غالباً مدل‌های کارکرده هستند، تعرفه بالایی دارند و جذابیت واردات آنها کمتر است. این اتفاق تا حدود زیادی به نفع شرکت‌های واردکننده است و دولت به نوعی می‌خواهد منافع آنها را نیز حفظ کند.»
دلیل دیگر تعرفه بالای این خودروها به قیمت پایین مدل‌های کارکرده بازمی‌گردد. نایب‌رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودروی تهران، توضیح می‌دهد: «این خودروها در خارج از کشور ارزان‌تر هستند و تعرفه بالاتر باعث می‌شود تمرکز واردات روی خودروهای گران‌تر باشد و در نتیجه، درآمد دولت از تعرفه افزایش پیدا کند.»

جذابیت واردات خودروهای بالای 2000 سی‌سی

اما در بخش خودروهای با حجم موتور بالاتر، بین ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ سی‌سی، شرایط متفاوت است. خسروانی توضیح می‌دهد: «در این کلاس، ایرانیان مقیم خارج از کشور دست بالاتر را دارند؛ می‌توانند خودروهای مدل ۲۰۲۴، ۲۰۲۳ و حتی ۲۰۲۲ وارد کنند که افت قیمت زیادی داشته‌اند. مثلاً مدل‌هایی مانند نیسان آمادا یا لکسوس LX600 در بازار جهانی با قیمت پایین‌تری در دسترس‌اند. بنابراین، تعرفه‌های معقول این خودروها می‌تواند به تعدیل قیمت این کلاس خودرویی در بازار کمک کند.»

هدایت به سمت خودروهای پاک

تأثیر تعرفه ۱۵ درصد بر خودروهای برقی و پلاگین هیبرید نیز قابل‌توجه است. خسروانی توضیح می‌دهد: «پایین‌بودن تعرفه باعث می‌شود خریداران به سمت این خودروها جذب شوند و همین روند رقابت در بازار را افزایش می‌دهد. این تغییر نه‌تنها تنوع انتخاب را برای مشتریان بیشتر می‌کند، بلکه به‌تدریج بازار را به سمت خودروهای پاک‌تر و کم‌مصرف‌تر هدایت می‌کند.»
یکی از محورهای حیاتی این ابلاغیه، سرعت اجرایی شدن آن است. خسروانی با نگاهی به تجربه گذشته می‌گوید: «بارها بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌ها اعلام شده اما عملی نشده‌اند و همین موضوع باعث تردید و بی‌اعتمادی مردم شده است.» او اشاره می‌کند: «بازار خودرو در حال حاضر تحت‌فشار نوسانات دلار و کمبود عرضه قرار دارد و قیمت‌ها در ماه‌های اخیر به شکل چشمگیری افزایش‌یافته است. اجرای سریع این تعرفه‌ها می‌تواند نه‌تنها عرضه خودرو را بهبود بخشد بلکه روند صعودی قیمت‌ها را مهار کند و راه را برای بازاری منظم‌تر و شفاف‌تر هموار سازد، اقدامی که با نگاه حمایتی دولت، می‌تواند به تعادل بازار کمک کند.» به گفته خسروانی، «هر سیاستی که عرضه خودرو را تقویت کند، اثر مستقیم روی کنترل قیمت‌ها دارد. ورود خودروهای وارداتی به بازار، نه‌تنها رقابت میان خودروهای داخلی و وارداتی را شکل می‌دهد، بلکه فشار قیمتی روی خودروهای داخلی را کاهش می‌دهد. حتی اگر تعرفه‌ها بیشتر برای خودروهای گران‌قیمت‌تر طراحی شده باشد، خودروهای میان‌رده و برقی نیز از اثرات مثبت آن بهره‌مند خواهند شد.»

شکستن طلسم 13‌ساله واردات خودروهای بالای ۲۵۰۰ سی‌سی

یکی دیگر از پیامدهای مهم این اصلاحیه، شکستن طلسم ۱۳ ساله واردات خودروهای با حجم موتور بالای ۲۵۰۰ سی‌سی است؛ ممنوعیتی که طی بیش از یک دهه مانع ورود خودروهایی مانند لندکروزر و لکسوس به کشور شده و به افزایش غیرمنطقی قیمت دست‌دوم آنها دامن زده بود. عمادالدین جعفری، کارشناس بازار خودرو، در گفت‌وگو با «ایران»، می‌گوید: «با لغو این محدودیت، خودروهای کارکرده با حجم موتور بالا از کشورهای دیگر، بویژه همسایه‌ها، با قیمتی بسیار پایین‌تر وارد بازار خواهند شد.»
او تأکید می‌کند: «اگر این خودروها براساس قیمت واقعی خریدشان و نه قیمت صفر کیلومتر اظهار شوند، حتی مدل‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ با حجم موتور بالا به‌شدت ارزان‌تر از گذشته خواهند بود. برای مثال، مردم به ‌جای اینکه برای یک خودروی مدل ۲۰۱۳ بالای ۶ سیلندر 10 میلیارد تومان پرداخت کنند، حالا می‌توانند با همان بودجه یک خودروی مدل ۲۰۲۵ بخرند.»
اتفاقی که به گفته این کارشناس بازار خودرو می‌تواند تعادل تازه‌ای در بازار خودروهای با حجم موتور بالا ایجاد کند و فشار قیمت‌های نجومی را کاهش دهد. همزمان، فرصت تازه‌ای برای ایرانیان مقیم خارج از کشور ایجاد می‌شود تا با واردات خودروهای کارکرده، بازار داخلی را متنوع‌تر و رقابتی‌تر کنند.
تصویب تعرفه‌های تازه فرصتی است برای تعدیل قیمت‌ها، افزایش شفافیت و هدایت بازار به سمت خودروهای پاک‌تر، اما همه اینها وابسته به ‌سرعت و دقت در اجرای آیین‌نامه است. بازار منتظر است تا ابهام‌ها رفع شود و سیاست‌ها به مرحله عمل برسد.

منبع: روزنامه ایران