به گزارش تجارت نیوز، داده‌های ویژه صندوق بین‌المللی پول درباره ترکیب ارزی ذخایر ارزی جهانی (COFER) نشان می‌دهد که چه میزان از ذخایر جهان توسط بانک‌های مرکزی در قالب ارزهای مختلفی مانند دلار آمریکا، یورو، ین ژاپن، رنمینبی چین، پوند بریتانیا و سایر ارزها نگهداری می‌شود. این آمار بر پایه گزارش‌های داوطلبانه و محرمانه از سوی ۱۴۹ اقتصاد جمع‌آوری شده است.
نکته کلیدی که اغلب نادیده گرفته می‌شود، این است که این سهم‌ها به دلار آمریکا گزارش می‌شوند. این امر به این معنا است که اگر کشوری ذخایری به یورو یا ین داشته باشد، ارزش آن ذخایر ابتدا به دلار تبدیل می‌شود و سپس به مجموع جهانی اضافه می‌گردد. بنابراین، زمانی که نرخ‌های تبدیل ارز تغییر می‌کنند، حتی بدون آنکه بانک‌های مرکزی هیچ دارایی‌ای را بخرند یا بفروشند، سهم‌های گزارش‌شده نیز تغییر می‌کنند. تغییرات نرخ بهره نیز می‌تواند تاثیر مشابهی داشته باشد، اما اثر آن بر ترکیب ارزی ذخایر در سه‌ماهه دوم نسبتا اندک بوده است.
تاثیر قدرت دلار در محاسبات
در سال جاری، نوسانات نرخ ارز قابل توجه بوده‌اند. شاخص DXY که عملکرد دلار را در برابر یورو و ارزهای ژاپن، بریتانیا، کانادا، سوئد و سوئیس می‌سنجد، در نیمه نخست سال بیش از ۱۰ درصد کاهش یافت که بزرگ‌ترین افت آن از سال ۱۹۷۳ تاکنون محسوب می‌شود.
دلار در برابر یورو در سه‌ماهه دوم ۷.۹ درصد و در نیمه اول سال به طور کلی ۱۰.۶ درصد تضعیف شد. همچنین، در برابر فرانک سوئیس در سه‌ماهه دوم ۹.۶ درصد و در شش‌ماهه اول بیش از ۱۱ درصد افت کرد. این مقدار ضعیف‌ترین عملکرد دلار در برابر فرانک در نیمه اول سال طی بیش از یک دهه گذشته بود.
این موضوع بدان معناست که حتی اگر بانک‌های مرکزی هیچ تغییری در پرتفوی خود ایجاد نکرده باشند، ارزش دارایی‌های غیر دلاری آن‌ها هنگامی که به دلار محاسبه می‌شود، می‌تواند افزایش یابد. در نتیجه، سهم دارایی‌های دلاری در ترکیب کل کاهش یافته است.
بررسی تغییرات در ذخایر ارزی بدون در نظر گرفتن نرخ تبدیل
در نگاه نخست، داده‌های خام نشان می‌دهند که سهم دلار از ذخایر تخصیص‌یافته از ۵۷.۷۹ درصد در پایان سه‌ماهه نخست به ۵۶.۳۲ درصد در پایان سه‌ماهه دوم رسیده است؛ یعنی کاهشی معادل ۱.۴۷ واحد درصد. با این حال، اگر نرخ ارزها ثابت در نظر گرفته شوند، سهم دلار تنها اندکی کاهش یافته و به ۵۷.۶۷ درصد رسیده است.
همان‌طور که در نمودار بالا نشان داده شده، نوسانات ارزی ۹۲ درصد از کاهش سهم دلار در سه‌ماهه منتهی به ژوئن را توضیح می‌دهند. اثرات مشابهی نیز در مورد دیگر ارزها از جمله یورو که دومین ارز ذخیره بزرگ جهان است، مشاهده می‌شود.
به‌عنوان نمونه، سهم یورو در ذخایر جهانی به‌ظاهر از ۲۰ درصد در سه‌ماهه نخست به ۲۱.۱۳ درصد در سه‌ماهه دوم افزایش یافته است. این رقم افزایشی معادل ۱.۱۳ واحد درصد را نشان می‌دهد. بررسی دقیق‌تر نشان می‌دهد که اثر ارزش‌گذاری ناشی از نرخ ارز به‌تنهایی ۱.۱۷ واحد درصد از این افزایش را تشکیل می‌دهد. در واقع این اثر از کل تغییر ظاهری بیشتر است. اگر نرخ ارزها ثابت می‌ماندند، سهم یورو اندکی کاهش یافته و به ۱۹.۹۶ درصد می‌رسید. بنابراین، تغییر در ارزش‌گذاری، جهت واقعی حرکت این ارز را پنهان کرده است.
همین پدیده برای پوند نیز صادق است. در ظاهر سهم پوند افزایش یافته اما در صورت ثابت فرض کردن نرخ ارز، سهم واقعی آن کاهش پیدا کرده است.
سهم دلار آن‌قدر که داده‌ها نشان می‌دهند کاهش نیافته است!
در شرایط فعلی اقتصاد جهانی که پویایی بالایی دارد، تحلیل درست داده‌های ذخایر اهمیت بیش‌تری از هر زمان دیگری یافته است. آمارهای COFER که بر اساس نرخ ارز تعدیل شده‌اند، تصویری دقیق‌تر از نحوه مدیریت پرتفوی بانک‌های مرکزی و پیامدهای آن برای نظام مالی جهانی ارائه می‌دهند.
آخرین داده‌ها از ذخایر (پس از اعمال تعدیل نرخ ارز) نشان می‌دهند که سهم دلار در دارایی‌های ارزی بانک‌های مرکزی، در واقع تا اندازه‌ای که ارقام خام در ابتدا نشان می‌دهند، کاهش نیافته است.
