دیوار بزرگ گرگان ثبت جهانی می شود؟ / فصلی تازه در انتظار اقتصاد محلی گلستان

به گزارش تجارت نیوز، حدود دو هزار سال پیش که ساسانیان برای نجات کشور دست به ساخت دیوار بزرگ گرگان زدند، شاید تصور نمی‌کردند روزی دومین دیوار دفاعی دنیا به اثری این چنین ارزشمند تبدیل شود.

این اثر باستانی، با طولی بالغ بر ۲۰۰ کیلومتر در شمال ایران و در دل دشت گرگان گسترده شده و از لحاظ مهندسی، نظامی و فرهنگی، بنای بی‌بدیلی از دوران ساسانی است.

اکنون با مطرح شدن نام این دیوار در فهرست پیشنهادی ثبت جهانی یونسکو، چشم‌ها بار دیگر به میراثی دوخته شده است که قرن‌ها در سایه مانده بود.

اما ثبت جهانی چه اهمیتی دارد و چرا این موضوع برای ایران یک نقطه عطف به‌شمار می‌آید؟

احیای بخش‌هایی از دیوار بزرگ گرگان در دستور کار قرار دارد

فریدون فعالی، مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گلستان با بیان اینکه ثبت جهانی آثار تاریخی، نوعی تعهد بین‌المللی برای دولت‌ها ایجاد می‌کند، به تجارت‌نیوز گفت: یک اثر پس از ثبت جهانی، دیگر صرفاً متعلق به آن کشور نیست، بلکه به تمام بشریت تعلق دارد؛ در نتیجه حفاظت از آن، مسئولیتی جهانی محسوب می‌شود.

او افزود: دیوار بزرگ گرگان یکی از پروژه‌های شاخص ملی و بین‌المللی است که ثبت جهانی آن از اولویت‌های اصلی ما به‌شمار می‌رود.

فعالی با اشاره به برنامه احیای بخشی از این دیوار تاریخی گفت: بازسازی، یکی از قطعات دیوار در دستور کار امسال اداره‌کل میراث فرهنگی استان قرار دارد تا امکان بازدید از آن در قالب یک سایت گردشگری فراهم شود.

او با اشاره به روند ثبت جهانی دیوار بزرگ گرگان افزود: تاکنون ۲۸ اثر از ایران به ثبت جهانی رسیده‌اند و دیوار گرگان نیز در مسیر این فرآیند قرار دارد. در همین راستا، مطالعات فتوگرامتری توسط مشاور در حال انجام است که پیشرفت ۶۰ درصدی دارد.

مدیرکل میراث‌فرهنگی گلستان ادامه داد: همچنین راه‌اندازی یک پایگاه در منطقه گمیشان برای معرفی این دیوار در دستور کار قرار دارد که در آن، اسناد و مدارک مربوط به اثر به نمایش گذاشته می‌شود. همچنین بازسازی یکی از قلعه‌های دیوار بزرگ گرگان نیز در دستور کار قرار دارد که بخشی از هویت تاریخی منطقه محسوب می‌شود.

فعالی با اشاره به جایگاه گردشگری پس از ثبت جهانی دیوار تاریخی گرگان افزود: با ثبت جهانی، این اثر تاریخی به مقصدی مهم برای گردشگران بین‌المللی تبدیل خواهد شد که می‌تواند زمینه‌ساز توسعه جوامع محلی و رونق اقتصادی منطقه باشد.

ثبت جهانی دیوار گرگان، فرصتی برای تحول معیشت جوامع محلی است

محمد دباغی، تسهیلگر روستایی نیز معتقد است که دیوار تاریخی گرگان به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین و کهن‌ترین سازه‌های دفاعی ایران و جهان، در صورت ثبت جهانی، می‌تواند به موتور محرکه‌ای برای اقتصاد محلی بدل شود.

او به تجارت‌نیوز گفت: ثبت جهانی این اثر، دروازه‌ای به‌سوی گردشگری بین‌المللی باز می‌کند اما آنچه اهمیت دارد نقش‌آفرینی هوشمندانه مردم در جوار این میراث جهانی است.

دباغی ادامه داد: اگر مردم بومی به‌درستی آموزش ببینند، توانمند شوند و در فرآیند بهره‌برداری از میراث تاریخی سهیم باشند، نه تنها معیشت آنها بهبود می‌یابد بلکه خود تبدیل به نگهبانان اصلی میراث می‌شوند.

ظرفیت‌های نوینی در حوزه گردشگری شکل می‌گیرد

میثاق احمدی، فعال حوزه گردشگری نیز در مورد ثبت جهانی دیوار بزرگ گرگان به تجارت‌نیوز گفت: توانمندسازی جوامع محلی در کنار وجود میراث تاریخی در یک منطقه، به معنای خلق ارزش افزوده پایدار است. ثبت جهانی دیوار گرگان نیز ظرفیت‌های نوینی را در حوزه گردشگری فرهنگی، صنایع‌دستی، بوم‌گردی و خدمات محلی در گلستان ایجاد می‌کند.

او افزود: اگر زنان روستایی بتوانند محصولات بومی را با بسته‌بندی و بازاریابی مناسب عرضه کنند و جوانان نیز مهارت راهنمای گردشگری و کسب‌وکار‌های دیجیتال را فرابگیرند، یک زیست‌بوم اقتصادی-فرهنگی شکل می‌گیرد که می‌تواند معیشت نسل‌های آینده را تضمین کند.

2 انجمن مردمی برای حمایت از دیوار بزرگ گرگان تشکیل می‌شود

در همین رابطه، حمید عمرانی رکاوندی، معاون میراث فرهنگی گلستان به تجارت‌نیوز گفت: بدون شک، نقش جوامع محلی در توسعه گردشگری پایدار بسیار مؤثر و تعیین‌کننده است، در همین راستا، تشکیل «انجمن حامیان دیوار بزرگ گرگان» و «انجمن دوستداران دیوار بزرگ گرگان» با مشارکت فرهیختگان و همراهی جوامع محلی در دستور کار قرار گرفته است.

او افزود:‌ امیدواریم با راه‌اندازی این انجمن‌ها و در تعامل با دیگر گروه‌های فعال در حوزه میراث فرهنگی، شاهد تحولات مثبت و اثربخشی در قلمرو دیوار بزرگ گرگان باشیم.

به گزارش تجارت‌نیوز، نباید فراموش کرد میراث جهانی بدون همراهی مردم، تنها یک اثر بوده اما میراثی که با مردم زنده است، نقش تاریخِ در جریان را به خود می‌گیرد. استان گلستان، اکنون یک میراث جهانی را در دل خود جای داده است؛ «برج قابوس» یادگار قابوس بن وشمگیر که قدمتی هزار ساله دارد. برجی که چند سالی است در محاصره داربست‌ها قرار دارد. شاید بد نباشد، مسئولان گلستانی روند گردشگر‌پذیری این برج را پس از ثبت جهانی بررسی کرده و سهم آن را از میزان گردشگران خارجی که وارد کشور و استان می‌شوند بررسی کنند. در این صورت، برنامه‌های در نظر گرفته شده برای جذب گردشگر خارجی پس از ثبت احتمالی دیوار بزرگ گرگان در فهرست میراث جهانی، با خطای کمتری اجرایی می‌شوند.

برای اطلاعات بیشتر، مطالعه گزارش کوتاهی در مرمت برج قابوس پیشنهاد می‌شود.